شعر
شعر یا چامه، یکی از کهن‌ترین گونه‌های ادبی و شاخه‌ای از هنر می‌باشد. شعر یک گونهٔ ادبی است که در آن از زیبایی‌های سطح و فرم زبان، بیان هنری احساسات، و تکنیک‌های خاص بهره گرفته می‌شود. به سرایندهٔ شعر شاعر یا چامه‌سرا گویند. آثار ادبی را به دو دستهٔ اصلی نثر و شعر تقسیم می‌کنند که معمولاً از جهت خوانش، زبان، و تکنیک‌ها توسط مخاطب قابل بازشناسی هستند.
- «ادبیات، راز پنهانی تمدن است، شعر، سرّ مکتوم آمال است.»
- «امثال نه تنها وقایع، حکایات و افسانه‌ها را ضبط می‌نماید، بلکه مانند اشعار عهده‌دار ضبط و نگهداری بعضی از لغات و اصطلاحات زبان و معانی اصلیهٔ آنها نیز هستند.»
- «بیان این «بیهودگی» در شعر شاعران بزرگ معاصر، جز تقلید کورکورانه چه مفهوم دیگری دارد؟»
- «دانشمندان، علما و بزرگان هرکدام نردبانی برای ترقی دارند، لیکن شاعران و هنرمندان، این مدارج را پروازکنان می‌پیمایند.»
- «زمان ما به‌قدری بد است که شاعر، دیگر در زندگی انسان‌هایی که او را احاطه کرده‌اند جوهری از شعر که قابل استخدام باشد، نمی‌یابد.»
- «شاعر، مانند سیم تار است که هنگام لرزش و طنین‌افکندن، از دیده پنهان می‌گردد.»
- «شاعری والاترین هنرها است.»
- «شعر، پویشی است جاودانه در جستجوی حقیقت.»
- «شعر ظواهر اشیا را با خواسته‌های روح منطبق می‌سازد و مایه گشایش خاطر و صفای ذهن می‌گردد.»
- «مثل قدیمی‌ترین ادبیات بشر است. انسان پیش از آن‌که شعر بگوید و قبل از آن‌که خط بنویسد اختراع امثال نموده و در محاورات خود به کار برده است. مبدأ پیدایش این نوع سخن بکلی مجهول و تعیین آن محال است.»
- «من در شعر رابطه‌ام را با زمان و زندگی نوین مردمم یافتم.»
- «موسیقی لذت‌بخش‌ترین هنرها است ولی چیزی به ما نمی‌آموزد، اما آنچه که به فکر و روح آدمی غذا می‌دهد و آموزنده است، شعر و شاعری است.»
- «و اگر شاعر باشی جهد کن تا سخن تو سهل و ممتنع باشد و بپرهیز از سخن غامض و چیزی که تو دانی و دیگران را به شرح آن حاجت باشد مگوی که شعر از بهر مردمان گویند نه از بهر خویش.»
- «هر حکایت دلنشینی و هر شعر زیبایی، سرشار از آموزش است.»
- «هنر است این، هنر شعر سرودن، مجلس شادی و مهمانی نیست// مجلس مردم اشراف، همان هرزه گیاهانی که// مردم نیکسیَر را به تمسخر گیرند// هنر شعر سرودن نه همین است که بسی بیشتر است// او سرایی است که دروازه آن، بر همگان بگشوده است»
- «هیچ حسنی برای شعر و شاعر بالاتر از این نیست که بهتر بتواند طبیعت را تشریح کند و معنی را به طور ساده جلوه دهد.»
- «هیچ‌کس نمی‌تواند بیش از خودم زبان حال من باشد… شعر گیاهی درونی است از نوع گیاهانِ بالارونده که انبوه می‌گردد و در تاریکیِ درون زاده می‌شود. بیشه‌ای نی‌زار است که کسی از چگونگیِ آن آگاه نیست، مگر آن کسی که مراقب بوده درخت‌ها در بیشه چگونه یکایک رشد می‌کرده است.»
- «فهمیدم که هر کلمه‌ای شاعر بر صفحه‌ای می‌نگارد، تابلویی است نمودار مقابلهٔ او با روزگار؛ و نوشتن پدیدآوردن تکانی است در نظم و ترتیب چیزها و به منزلهٔ شکافتن پوستهٔ هستی و خُردکردن آن است.»
- نزار قبانی در «داستان من و شعر (۱۹۷۰)؛ فصل: روشنگری»
- «وقتی دارم شعر می‌نویسم، جهانی دارم برای خودم می‌سازم که جهانِ غیرقابل تحمل بیرون نیست.»
- «در لحظه آفرینش به اینکه من شاعرم فکر نمی‌کنم، در خلوت خودم مرتب در حال پوست‌انداختن هستم.»
- «بازیگری هم مثل شاعری برای من راهی است، برای بیشتر جذاب‌کردن زندگی.»
- «هر کسی یک جهان‌بینی‌ای دارد. کسی که اهل تأمل است، اهل هنر است، اهل شعر و ادبیات است، حرفی برای گفتن دارد.»
- «نگاه کنید که شعر مخاطب بیشتری را در جهان امروز جلب می‌کند؛ یا سینما یا موسیقی؟ واقعیت این است که در جهان امروز تئاتر دیگر جلوی صحنه نیست؛ نه اینکه بد است، خیلی از هنرها از تئاتر دارند تغذیه می‌کنند، اما تئاتر بُرد چندانی ندارد. خیلی از هنرها ذاتاً دارند از شعر تغذیه می‌کنند.»
- «این عصر، عصر هم‌زمانی است، بنابراین وقتی نیرو و انرژی‌ات را برای بیان درونیاتت می‌گذاری، بهتر است برای چیزی بگذاری که در درون این هم‌زمانی جا داشته باشد.»
- «مردم با شعر قهر نیستند منتها شعر دیگر جلوی صحنه نیست. در دنیای امروز شعر، در کنار موسیقی و ترانه شنیده می‌شود.»
- «شعر در درون آدمی سه دوره طی می‌کند. یک دوره ابتدایی است که هنوز دارد آدم را آزمایش می‌کند. خب این مرحله زود می‌گذرد. یک دوره یافتن زبان و پیچیدگی و… از این مرحله هم بگذری، اگر کارت تداوم پیدا کند و به آن مرحله سوم برسی، دیگر شعر جزئی از تو می‌شود و مثل حرف‌زدن و سایر روزمره‌هایت می‌شود.»
- «شعر بخشی از نگرش و زندگی من شده است.»
- محمد شمس لنگرودی در مصاحبه با شرق[۱]
- «موسیقی و ادبیات و شعر، می‌توانند فراتر از آنچه تصویر نشان می‌دهد، قدم بگذارند.»
- کریستف رضاعی در مصاحبه با روزنامهٔ شرق: «۱۴ ژوئن ۲۰۱۷/ ۲۴ خرداد ۱۳۹۶» [۲]
- شعر یک شاعر برای خودش، مثل دست‌هایش، مثل چشم‌هایش، مثل شانه‌هایش و مثل قلبش، یک حضور مدام دارد و انسان نمی‌تواند دربارهٔ این حضور مدام خویش داد سخن بدهد. شعر دیگران در ذهن آدم می‌ماند، بخشی از ذهن را اشغال می:ند، ولی شعر خود انسان، نسوج ذهن خود آن انسان است…
- این اعتراف را به نام یک منتقد بکنم که عالی‌ترین نقدها، فقط می‌توانند هوشیارانه‌ترین حدس و گمان‌ها دربارهٔ روح یک شاعر دیگر باشند… منتقد، حتی باهوش‌ترینش، دربارهٔ مادهٔ اولیهٔ شعر یک شاعر، که همان روح ماجراجو و دلیر و دردمند و تنها و اجتماعی یا تاریخی آن شاعر است، فقط حدس‌های هوشیارانه می‌زند..
- رضا براهنی، «سفر مصر:۱۰-مکاشفه در خود» [۳]
- «با رمال شاعر است، با شاعر رمال، با هردو هیچ‌کدام با هیچ‌کدام هردو.»
- «شعر چرا می‌گی که توی قافیه‌اش بمونی؟»
- «شعر حیض‌الرجال است.»
- «شعر مگو دچار ضرورت مشو.»
- «شعر مگو در قافیه ممان.»
- «شعر فهمیدن به از گفتن بود.»
- «شعر مگو تا در قافیه‌اش درنمانی.»
- «شعیر از شعر بازدارد.»
- «شعر هرچه به دروغ نزدیک‌تر، زیباتر.»
- «هدیه شاعر چه باشد؟ شعر تر.»
شعر در شعر فارسی
ویرایش- «آن شاعری کند به جهان نقض شعر من// کان شعر و وزن شعر بنشناسد از شعیر»
- «آن شعر بود که چون بخوانی// از جات رباید، از روانی»
- «از بارخدایان و بزرگان جهان اوست// هم شعرشناسنده و هم شعرخریدار»
- «از تری شعر بیش هیچ نخیزد چو گرد// تری شعر امید گوش وفا استوار»
- «اگر چه شعر در حد کمال است// چو نیکو بنگری حیض‌الرجال است»
- «انوری! بهر قبول عامه، چند از ننگ شعر// راه حکمت دور، قبول عامه گو هرگز مباش»
- «ای برادر! بشنوی رمزی ز شعر و شاعری// تا ز ما مشتی گدا، کس را به مردم نشمری»
- «ای شعرفروشان خراسان بشناسید// این ژرف‌سخن‌های مرا گر شعرایید»
- «بر شعر من مخند به خشکی که خواجه گفت// کی شعر تر تراود از خاطر حزین»
- «پیش و پسی ساخت صف کبریا// پس شعرا آمد و پیش انبیا»
- «چرا به شعر مجرد مفاخرت نکنم// ز شاعری چه بد آمد جریر و اعشی را»
- «چون خود و چون من نبینی هیچ‌کس در شرع و شعر// قاف تا قاف ار بجویی قیروان تا قیروان»
- «خدایگانا چون جامه است شعر نکو// که تا ابد نشود پود او جدا از تار»
- ابوالفضل بیهقی، ابوحنیفه اسکافی
- «خشک است شعرم آخر دیر است تا مرا// از بحر شعر نوک قلم تر نیامده ست»
- «در این دیار بسی شاعران باهنرند// که نور فکرت ایشان دهد به کان گوهر»
- «در ترازوی شرع و رسته عقل// فلسفه فلس دان و شعر شعیر»
- «در شعر مپیچ و در فن او// چون اکذب اوست احسن او»
- «دعوی کنی که شاعر دهرم ولیک نیست// در شعر تو نه حکمت و نه لذت و نه چم»
- «سوی شعر حجت گرای ای پسر// اگر هیچ در خاطر تو ضیاست»
- «شاعری خرسری و در سرت از شعر هوس// همچو اندر سر خر مر هوس کاه و شعیر»
- «شعر است ترازوی زمان را// وزنی نبود در آن جهان را// در خود چو فرو رود سخن‌ساز// زان سوی سپهرش آید آواز»
- «شعر است لطیفه الهی// مضمون سپیدی و سیاهی// شعر ابروی دانش است و الهام// لیکن نشود سپید از ایام»
- «شعرت آوردم به سوقات و به طنزم عقل گفت// نزد موسی تحفه آورده‌ست سحر سامری»
- «شعر دانی چیست؟ دور از روی تو حیض‌الرجال// قایلش گو خواه کیوان باش خواهی مشتری»
- «شعر دانی چیست؟ مرواریدی از دریای عقل// هست شاعر آنکسی کین طرفه مروارید سفت// صنعت و سجع قوافی هست علم و، شعر نیست// ای بسا ناظم که نظمش نیست، الا حرف مفت// شعر آن باشد که خیزد از دل و جوشد زلب// باز در دل‌ها نشیند هرکجا گویی شنفت// ای بسا شاعر که او در عمر خود نظمی نساخت// وی بسا ناظم که او در عمر خود شعری نگفت»
- «شعر در نفس خویش هم بد نیست// ناله من ز خست شرکاست»
- «شعر دریایی است پهناور که او را مرغ وهم// در گذشتن باید از پولاد بال و پر کند»
- «شعر من شعر است شعر دیگران هم شعر لیک// ذوق نیشکر کجا یابد مذاق از بوریا»
- «شعر ناگفتن به از شعری که باشد نادرست// بچه نازادن به از ششماهه افکندن جنین»
- «شعر نوری ز عرش زاینده است// زان چو عرش استوار و پاینده است»
- «شعر و شرع و عرش از هم خاستند// این دو عالم زین سه حرف آراستند»
- «شکر کن زآن‌که شرع و شعرت هست// خرت ار نیست گو شعیر مباش»
- «شکر و سیم پیش همت او// از من و شعر شرمسارتر است»
- «عروس شعر سزد گر سیاه کرد لباس// که در وفات کرم سوگوار می‌آید»
- «کامروز می‌کنند ز بهر دوام نام// شاهان روزگار توسل به شعر من»
- «کتابی، خلوتی، شعری، سکوتی// مرا مستی و سکر زندگانی است// چه غم گر در بهشتی ره ندارم// که در قلبم بهشتی جاودانی است»
- «که دیبای رومی است اشعار من// اگر شعر فاضل کسایی کساست»
- «که نباید چنان‌که آن گفتند// بازدارد ترا ز شعر شعیر»
- «کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد// یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد»
- «گرفتم که بر شعر واقف نه‌ای// که تو مرد یک پیشه و یک فنی»
- «گر مدیح و آفرین شاعران بودی دروغ// شعر حسان ابن ثابت کی شنیدی مصطفی// بر لب و دندان آن شاعر که نامش نابغه است// کی دعا کردی رسول هاشمی خیرالوری// شاعری عباس کرد و حمزه کرد و طلحه کرد// جعفر و سعد و سعید و سید ام‌القری// ور عطادادن به شعر شاعران بودی فسوس// احمد مرسل ندادی کعب را هدیه ردی»
- «مادح اگر مثل من هست به عالم دگر// مثل تو ممدوح نیست شعرخر و حقگزار»
- «نشد به طرز غزل هم عنان ما حافظ// اگرچه در صف رندان ابوالفوارس شد»
- «یکی غایب از خود یکی نیم مست// یکی شعرخوانان صراحی به دست»
پیوند به بیرون
ویرایش
 این یک نوشتار ناتمام است. با گسترش آن به ویکی‌گفتاورد کمک کنید. |
- ↑ «گریز از انزوای شعر». روزنامهٔ شرق، 9خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ «ریتم خودم را پیدا کرده‌ام». روزنامهٔ شرق. ۲۴ خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ براهنی، رضا. سفر مصر. ویرایش اول. تهران: نشر اول، ۱۳۶۳ش/ ۱۹۸۴م. ۹۹ و۱۰۲.