اسلام
دین یکتاپرستانه و ابراهیمی بر اساس آموزه‌های قرآنی و حدیثی
(تغییرمسیر از اسلامی)
اسلام دینی یکتاپرستانه و از دین‌های ابراهیمی است.
این امر امروزه کاملاً مشهود است که در مطرح کردن جهان اسلام، تعداد زیادی جوامع گوناگون با بیش از یک میلیارد جمعیّت، و تعداد زیادی زبان‌های گوناگون، مثل عربی، ترکی، فارسی و غیره که در بیش از یک سومِ کرهٔ زمین پراکنده‌اند، مورد نظر است. ادوارد سعید
.jpg)
در میان مسلمانان تنوع دینداری و تحولات دینداری از بسیاری از ادیان دیگر در طول این ۱۴ قرن گذشته بیشتر بوده است.محمد مجتهد شبستری
در اسلام صداهای بسیاری هست و از اسلام برداشت‌های گوناگونی می‌شود. اورهان پاموک
این بناهای باشکوه والا که به پیشگاهِ خدا اهداء شده‌اند صرف نظر از قدس و نزهتِ معنوی که دارند از لحاظِ یک مؤرخ نیز در خور آنند که گالری‌های هنر اسلامی تلّقی شوند...
,_Istanbul_(456338680).jpg)
حقیقت آن است که معمارِ مسلمان در روزگاران گذشته هر زیبایی را که در اطراف خویش می‌دید اگر آن را در خورد عظلمت و جلالِ خدا می‌یافت سعی می‌کرد تا به هنگام فرصت برای آن در مسجد جایی باز کند.». عبدالحسین زرین‌کوب
گفتاوردها
ویرایش- «مسلماً دینِ (واقعی که همه پیامبران مبلغ آن بودند) نزد خدا اسلام است؛ و اهل کتاب (دربارهٔ آن) اختلاف نکردند مگر پس از آنکه آنان را (نسبت به حقانیت آن) آگاهی آمد. (۱۹)و هرکه جز اسلام، دینی انتخاب کند، هرگز از او پذیرفته نمی‌شود و او در آخرت از زیانکاران است. (۸۵)»
- قرآن، سوره: ۲
- «از اینکه اسلام آورده‌اند بر تو منّت می‌نهند بگو بر من از اسلام آوردنتان منّت مگذارید بلکه [این] خداست که با هدایت کردن شما به ایمان بر شما منّت می‌گذارد.»
- قرآن، سوره: ۴۹ , آیه: ۱۷
- «چه کسی ستمگرتر از آن کس است که با وجود آنکه به سوی اسلام فراخوانده می‌شود، بر خدا دروغ می‌بندد.»
- قرآن، سوره: ۶۱ , آیه: ۷
- «در حقیقت کسانی که [به اسلام] ایمان آورده و کسانی که یهودی شده‌اند و ترسایان و صابئان هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان داشت و کار شایسته کرد پس اجرشان را پیش پروردگارشان خواهند داشت و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهناک خواهند شد.»
- قرآن، سوره: ۲ , آیه: ۶۲
- «مسلمان کسی است که دیگر مسلمانان از دست و زبان وی در امان باشند.»
- «همه چیزِ مسلمان، از مال و آبرو و خونش بر مسلمان حرام است؛ برای مرد همین شر بس است که برادر مسلمان خویش را تحقیر کند.»
- پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله نهج الفصاحة، ۲۱۶۶
- «مسلمان کسی است که دیگر مسلمانان از دست و زبان او آزاری نبیند جز آنکه برای حق بود، و گزند مسلمان روا نیست جز در آنچه واجب شود.»
- علی بن ابی‌طالب نهج البلاغه، خطبه، ۱۶۷
- «مردم را روزگاری رسد که در آن از قرآن جز نشانی نماند و از اسلام جز نام آن. در آن روزگار بنای مسجدهای آنان از بنیان آبادان است و از رستگاری ویران. ساکنان و سازندگان آن مسجدها بدترین مردم زمینند، فتنه از آنان خیزد و خطا به آنان درآویزد. آن که از فتنه به کنار ماند بدان بازش گردانند، و آن که از آن پس افتد به سویش برانند. خدای تعالی فرماید: به خود سوگند، بر آنان فتنه‌ای بگمارم که بردبار در آن سرگردان ماند و چنین کرده‌است، و ما از خدا می‌خواهیم از لغزش غفلت درگذرد.»
- علی بن ابی‌طالب نهج البلاغه، کلمات قصار، ۳۶۹
- «اسلام را چنان وصف کنم که کس پیش از من نکرده‌است. اسلام گردن نهادن است و گردن نهادن یقین داشتن و یقین داشتن راست انگاشتن و راست انگاشتن بر خود لازم ساختن و بر خود لازم ساختن انجام دادن و انجام دادن به کار نیک پرداختن.»
- علی بن ابی‌طالبنهج البلاغه، حکمت ۱۲۰
- «هر که از راه مجذوب شدن به شخصیت‌ها به این دین در آید همان اشخاص همچنان که او را به آن در آورده‌اند از آن خارجش کنند و کسی که از راهِ کتاب و سنت به این دین وارد شود، کوه‌ها بجنبند و او نجنبد.»
- جعفر صادق میزان الحکمة، ج ۴
- «اگر انسان‌ها در خطوط سیاسی خویش با یک دیگر اختلاف نظر پیدا کنند، بایستی بدان بیندیشند که همگی مسلمان اند؛ و اختلاف نظر یافتن در گرایش‌های سیاسی بدان معنا نیست که طرف مقابل از دین اسلام خروج کرده است. این منطقی خطاست و خداوند متعال بدان رضایت ندارد.»
- «اسلام شکیبایی می‌آموزد، نه نفرت؛ برادری جهانی، نه دشمنی، صلح، و نه خشونت.»
- «من به اسلام ایمان دارم. من به خدا و صلح ایمان دارم.»
- «این امر امروزه کاملاً مشهود است که در مطرح کردن دنیای اسلام، تعداد زیادی جوامع گوناگون با بیش از یک میلیارد جمعیّت، و تعداد زیادی زبان‌های گوناگون، مثل عربی، ترکی، فارسی، و غیره که در بیش از یک سومِ کرهٔ زمین پراکنده‌اند، مورد نظرند. روشنفکران آکادمیک آمریکایی و انگلیسی، به صورت تقلیل گرایانه، و به نظرِ من، غیر مسئولانه، از چیزی به نام «اسلام» سخن می‌گویند. به نظر می‌رسد که آنها، با بهره‌گیری از این کلمه، اسلام را موضوعی ساده تلقّی می‌کنند که می‌توان هزار و پانصد سال تاریخش را تعمیم داد، و از پیش در مورد سازش پذیری اسلام و دموکراسی، اسلام و حقوق بشر، و اسلام و پیشرفتِ گستاخانه قضاوت کرد.»
- ادوارد سعید، در «Representations of the intellectual:the 1993 Reith lectures» ترجمه شده به فارسی با عنوان «نقشِ روشنفکر»، فصل «در استیصال نگه داشتنِ ملّت‌ها و سنّت ها
- «مبارزان مسلمان فرمان داده شدند که از کشتنِ زنان، کودکان، و سالمندان، مگر اینکه اولین حمله کنند باشد، شکنجه و بدرفتاری با زندانیان خودداری کنند؛ هشدار داده شده‌اند که به فرمان آتش‌بس سریعاً عمل کنند، به موافقت نامه‌ها احترام بگذارند. در هیچ زمانی در فقه سنتی، هر گونه تأیید و یا مشروعیت به آنچه که ما امروزه تروریسم می‌نامیم، اشاره‌ای نشده است. در واقع هیچ مدرکی دال بر استفاده از تروریسم وجود ندارد.»
- «از قضا، نخستین چیزی که مرا دربارهٔ اسلام مجذوب کرد، کثرت گرایی آن بود. در حقیقت، قرآن همهٔ پیامبران بزرگ گذشته را ستوده است.»
- «اسلام یک عاملِ ارزشمند در زندگی اجتماعی و سیاسی ما شده، برای روحِ اجتماعی و پیشرفتِ فرهنگی ما یک سهم ارزشمند ساخته است.»
- «می‌بینید که بدبختی ما دینِ اشتباه بوده است. چرا ما نباید دینِ ژاپنی‌ها را نداشته باشیم که فداکاری در راهِ وطن را به عنوان بالاترین نیکی می‌دانند؟ اسلام بیش از اندازه سازگارترست با ما تا مسیحیت. چرا من باید در مسیحیت با آن نرمی و کمبودش بمانم؟.»
- منسوب به آدولف هیتلر نقل قول شده در Inside the Third Reich: Memoirs by Albert Speer, ص. ۱۱۵
- «ایالات متحده با اسلام در جنگ نیست و نخواهد بود.»
- «به اسلام به شیوهٔ عاقلانه و به دور از عوام فریبی و احساسات بنگرید. این دین پیشرو در جهان با ۱٫۵ میلیارد پیروان است.»
- «اگر تنها منافع اسلام رفاه بشر است، پس خود اسلام قوی‌ترین مدافع حقوق بشر در هر نقطه روی زمین است.»
- «من از هرکسی می‌خواهم که اسلام را بفهمد. اسلام حقیقت است و نیاز نیست دوستدارش باشی. یک دین زیبای برادری و از خود گذشتگی است.»
- یان مارتیل در «Life of Pi»
- «ما مسلمانان باید با تکیه بر مواردِ اشتراکِ خود، که فراوان هم هست، برای کاهش مواردِ اختلاف خود تلاش کنیم. من معتقدم که بخشِ قابلِ توجهی از اختلافاتِ موجود، یعنی اختلافات فقهی، کلامی و فرهنگی، قابلِ رفع است. عمدهٔ این اختلافات از سوی کسانی ایجاد شده که وحدت و همبستگی جهانِ اسلام را نمی‌خواستند یا اگر مخلوقِ آن نیست، آنها دست‌کم به اختلافاتِ طبیعی دامن زده‌اند. این اختلافات قابلِ رفع است، برخی اختلافات هم طبیعی است، چرا که انسان‌ها متفاوت هستند و همه یکسان فکر نمی‌کنند و برداشت‌های یکسان ندارند.»
- محمد خاتمی سخنرانی در دیدار با رؤسای هیئت شرکت کننده در سمینارِ گفتگوی تنمدنها، تهران. ۱۴/۲/۱۳۷۸، برگرفته از کتابِ «گفتگوی تمدنها» نشرِ طرحِ نو، ص ۶۸
- «مسلمانان باید امروز با تمسک به کتاب آسمانی و سنّت دینی خود، مبشّران صلح و امنیت و آزادی و عدالت باشند و قدرت‌های بزرگ نیز نباید با تحریک گروهی که جز حقد و کینهٔ مسلمانان را در سینه ندارند جنگ تبلیغاتی و نظامی علیه مسلمانان را ادامه دهند و خیرخواهان در جهان غرب و جهان اسلام باید بکوشند که در هردو جهان خشونت‌گرایان مغرور و متوهم را منزوی و افکار عمومی را از آنان بگیرند»
- محمد خاتمی سخنرانی (۱۹ شهریور ۱۳۸۵) در مدرسهٔ حکومت جان اف کندی هاروارد، آمریکا
- «اسلام یکی و دین خدا و حقیقت یکی است و ما همه یگانه‌پرستیم اما آیا برداشت‌ها و تلقی‌های ما هم از اسلام یکی است؟»
- «روح اسلام، اخلاق است چه در زمینهٔ فردی و چه در زمینهٔ عملی.»
- محمد خاتمی ۲۶ فوریه ۲۰۱۷/ ۸ اسفند ۱۳۹۵؛ «در دیدار اعضای حزب اتحاد ملت» [۱۰]
- «در سراسر تاریخ اسلام، شما ستیزی با ادیان دیگر را نمی‌بینید.»
- «اجتهاد و نوآوری در بینش خود نسبت به دین خود، مسئله‌ای است که باید همواره مورد توجه ما باشد.»
- «یکی از محورهای اصلاح‌طلبی و تعهد فکری یک مسلمان، این است که بگوید اسلام آینده و اسلام پساتجدد، نه اسلام پیشاتجدد، چون تاریخ بشر سیری داشته، در این سیر به تجدد رسیده است، گرچه این تجدد پایان تاریخ نیست.»
- «اسلام پیشاتجدد نه ممکن است و نه اگر ممکن باشد، مفید است.»
- «اسلامی که ما به آن تأکید داریم، در عرصهٔ اجتماعی، خواستار جمهوری است؛ جمهوری اسلامی.»
- «ما باید به‌شدت پافشاری کنیم بر اینکه اسلام مورد نظر ما اصلاً قصد بازگشت به دوران ماقبل تجدد ندارد و اتفاقاً به پساتجدد می‌اندیشد.»
- «اگر ما معتقدیم فکر اسلامی دارای مبانی محکم و قوی است، باید بتواند با غربی که مبانی فکری خود را دارد، گفت‌وگو کند. گفت‌وگوی تمدنها، اینجاست که معنا پیدا می‌کند.»
- محمد خاتمی۲۲ آوریل ۲۰۱۷/ ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶؛ «در یکصدودهمین نشست تخصصی ماهانه بنیاد باران» [۱۱][۱۲]
- «آنچه اسلام به ما می‌آموزد و در آیات الهی و سنت پیامبر اسلام و خاندان مطهر ایشان و در سخنان گهربار مندرج در کُتب روایی اهل شیعه و اهل سنت مندرج شده، این واقعیت است که مصلحت و منفعت جمع را اولویت قرار دهیم؛ به همه مسلمانان از هر گوشه جهان اسلام با دید تساوی نگاه کنیم؛ به دانش و علم، اهمیت دهیم؛ با اعمال خود موجبات دعوت همگان به دین مبین اسلام فراهم آوریم و برای برادری، تفاهم، همزیستی، تسامح و حل و فصل سریع اختلافات و مشکلات، نهایت کوشش را به عمل آوریم... به عنوان رئیس‌جمهور اسلامی ایران اعلام می‌کنم که چنین رویکردی به جهان اسلام را دارم و در تصمیمات خود منافع سیاسی و امنیتی همه کشورهای اسلامی، به ویژه کشورهای مسلمان همسایه را به صورتِ متقابل مدنظر دارم.»
- «هیچ‌یک از احکام اسلام دگرگونی‌ناپذیر نیستند. دگرگونی‌ناپذیری تنها در «ایمان»، «ارزش‌ها» و «هدف‌های نهایی» در شریعت کاربرد دارد. حتی آن احکامی که در بخش آیین‌گذاری در دین [مناسک]، دگرگون‌ناپذیر انگاشته می‌شوند نیز در واقع دگرگون‌ناپذیر نیستند و در پیشامدهای ویژه دگرگون می‌شوند.»
- حسن روحانی[۱۴]
- از پایان‌نامهٔ دکترای او در حقوق اساسی با عنوانِ «The Flexibility of Shariah; Islamic Law»
- [ادامهٔ گفتاوردِ بالا] «قوانین اسلام بر مبنای شرایط مشخص و مقتضیات زمان و مکان گسترش و رشد پیدا کرده‌است. در واقع باید این انعطاف‌پذیری را به عنوان یکی از اجزای اصلی قوانین اسلام به شمار آورد. ساختار مناسب برای این انعطاف‌پذیری و تغییر در منابع اصلی شریعت پیش بینی و تأیید شده‌است که عبارتند از: قرآن، سنت، اجماع، قیاس، عقل و عرف.»
- حسن روحانی[۱۵]
- از پایان‌نامهٔ دکترای او در حقوق اساسی با عنوانِ «The Flexibility of Shariah; Islamic Law»
- [ادامهٔ گفتاوردِ بالا] «در واقع منبع اساسی قوانین اسلامی (قرآن) به این دلیل انعطاف‌پذیر است که قوانین قرآنی در زمینه ارزیابی احکام، فضای مناسبی برای انعطاف‌پذیری ایجاد می‌کند. قرآن در مورد ارزش اصلی احکام خود صریح و روشن نیست و این احتمال وجود دارد که یک فرمان در قرآن گاهی اوقات جنبه حتمی و دستوری داشته باشد، گاهی اوقات تنها یک پیشنهاد باشد و زمانی هم تنها یک حکم جایز باشد. دستورات و ممنوعیت‌ها در قرآن به شیوه‌های مختلف بیان شده که در مقابل برداشت‌های مختلف، باز و آزاد است.»
- «من ایرانی و مسلمانم و بر علیه هر چه ایرانیت و اسلامیت را تهدید کند تا زنده هستم مبارزه می‌نمایم.»
- ابوالحسن بنی‌صدر سخنرانی ۱۴ اسفند ۵۹[۱۷]
- «اسلام غریب آغاز شد، و غریب خواهد رفت.»
- «اسلام نه یک نیاز به ممارست دارد، و نه نیاز به لباسی. تحمیل حجاب به یک زن، خلاف اصول اسلام است. متأسفانه، بعد از همه سؤ ظن نسبت به اسلام؛ بسیاری از مردم شروع کردند به در نظر گرفتن حجاب به عنوان یک مشکل سیاسی، اما این چنین نیست. پوشیدن حجاب یک گزینهٔ شخصی آزاد است.»
- «در میان مسلمانان تنوع دینداری و تحولات دینداری از بسیاری از ادیان دیگر در طول این ۱۴ قرن گذشته بیشتر بوده است.»
- «من نمی‌دانم چرا کشورهای غربی مسلمان‌ها را با حکومت هایشان یکی می‌گیرند؟... ملل مسلمان مخالف اصلاحات دینی و سیاسی نیستند. در این کشورها حامیان اصلاحات بسیارند. اما قدرتمندان با آن مخالف‌اند. زیرا اصلاحات به معنی قرائت جدید از اسلام است و به معنی به روز کردن زندگیست، به معنی اصلاح حقوق انسان هاست و این اصلاحات به نفع قدرتمداران نخواهد بود.»
- «اسلام از تعقل و خردورزی و نوآوری در عمل، استقبال می‌کند؛ ولی متأسفانه ادیان در طول تاریخ، دچار آفت قداست زدگی ظواهر دین به جای تعقل و توجه به محتوای دین شده‌اند.»
- محمد خاتمی ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۳، روزنامهٔ جام جم،[۲۱]
- «معتقد نیستم که انسان بتواند ادعا کند مسلمانی حقیقی است بدون آنکه به او آزادی کامل اعتقادی در دین و ایمان داده باشند.»
- «...دموکراسی رؤیایی نیست که تنها در خارج از جهان اسلام محقق شود بلکه در تمام نقاط آبادان دنیا قابل اجراست.»
- «... هیچ تعارضی بین اسلام و دموکراسی وجود ندارد و اسلام‌گراها در رأس نیروهای مدافع حق اختلاف، چندگانگی فرهنگی، تنوع سیاسی، آزادی بیان، حقوق زن و تمام ارزش‌های جهانی که آزادی و عدالت و توسعه را برای جامعه به ارمغان می‌آورد قرار دارند.»
- «به گمان من، نظام اسلامی نظام شوراست و امروزه نزدیکترین نظام به آن، نظام دموکراتیک است که قدرت را در دست مردم قرار می‌دهد و حاکم به‌جز قدرتی که مردم به او می‌دهند قدرتی ندارد... به نظر من نظام پارلمانی به نظام شورایی نزدیکتر است، چون دولت قدرت را مستقیماً از نمایندگان می‌گیرد و این نوع دموکراسی مانع از شکل‌گیری نظام فردگرا می‌شود.»
- «شریعت خودش را به مردم تحمیل نمی‌کند بلکه این مردم هستند که باید شریعت را بخواهند. اگر مردم خواهان اجرای احکام شرع باشند، این احکام بر اساس فهم و درک مردم و از طریق علما و نمایندگان اجرا می‌شود؛ ابزارهای دموکراتیک هم نشان می‌دهد که آیا مردم خواهان اجرای این احکامند یا احکام دیگری.»
- «یک مسلمان باید دین را تمام و کمال قبول کند اما چون شرایط زندگی و توانایی و آگاهی مردم با هم فرق می‌کند، مسلمان‌ها در حد امکان و توانایی شان دین را به اجرا درمی‌آورند، خدا هم به کسی تکلیفی فراتر از توانایی اش نمی‌دهد.»
- «احکام شرع برای کسی که از آن بدش بیاید اجرا نمی‌شود، برای کسانی اجرا می‌شود که خواهانش باشند چون دین اسلام اصلاً بر اساس آزادی شروع می‌شود: «اشهد ان لا اله الله» یعنی اینکه من تصمیم می‌گیرم که خدا را بپرستم و دستوراتش را اجرا کنم، حالا اگر فرد دیگری چنین تصمیمی نگرفت ما فقط می‌توانیم با او بحث و گفتگو کنیم نه اینکه اجبارش بکنیم، اگر اکثریت مردم گفتند که چنین چیزی نمی‌خواهند باز هم ما فقط می‌توانیم با آنها بحث و گفتگو کنیم تا قانع بشوند یا نشوند؛ مردم به خواست خودشان به بهشت می‌روند کسی را با زنجیر به بهشت نمی‌برند.»
- «اساس شریعت، عدالت است و شریعت تمامش عدالت و رحمت است و هر نظامی که عدالت را اجرا کند نظامی مبنی بر شریعت است، حتی اگر اسم شریعت رویش نباشد و هر نظامی که عدالت را اجرا نکند مبنی بر شریعت نیست حتی اگر اسم شریعت رویش باشد. خداوند برای انسان کرامت قائل شده، هر نظامی بر این اساس که چقدر این کرامت را رعایت کند به اسلام نزدیک می‌شود.»
- «همهٔ مسلمان‌ها آرزو دارند در جامعه‌ای نوگرا زندگی کنند که در آن پیشرفت اقتصادی و علمی باشد و در عین حال جایگاه اسلام هم حفظ شود در حالی که سکولارها در جهان عرب می‌گویند اگر نوگرایی و پیشرفت اقتصادی و علمی می‌خواهید دینتان را کنار بگذارید.»
- «هرکس که خدا او را به اسلام راهنمایی فرمود و دلش را به آن شادمان کرد، باور بدارد که همانا محمّد ﷺ بهترینِ پیامبران است، اسلام برترینِ ملّت‌ها و عرب بهترین امّت‌هاست.»
- ثعالبی از دیباچهٔ فقه اللغة و سر العربیّة
- «در اسلام شکل خاصی از حکومت مشخص نشده است و موضوع بر حسب زمان و مکان و شرایط، فرق می‌کند و این نیز نقصی به‌شمار نمی‌رود، بلکه نشان دهنده انعطاف‌پذیری اسلام برای پیاده شدن در هر زمان و مکانی است.».
- «جهان اسلام نیازمند راه‌حل‌های عاقلانه و دقیقی است تا از مشکلات روزمره زندگی انسانی خلاص شود. مشکلاتی نظیر فقر، بیکاری، بیسوادی، وابستگی اقتصادی، خشونت سیاسی، ارزش‌های نئوفئودالی و افراط‌گرایی مذهبی. مسائل و مشکلات جهان امروز این‌هاست و پاسخ آنها در ایجاد یک مکتب فکری مدرن و مترقی اسلامی است که به آداب دموکراتیک عمیقاً پایبند باشد. چیزی که بیش از هر زمان دیگر مورد نیاز جهان اسلام است، فرهنگ زنده و درخشان «کرامت انسانی» است که منطبق با یکی از حیاتی‌ترین مفاهیم قرآنی است: شأن خلیفه‌اللهی انسان»
- «پس از فاجعهٔ یازدهم سپتامبر، در آمریکا علاقهٔ افراد عادی به شناخت بیشتر اسلام بی‌سابقه است و در عین حال حملاتی که علناً برخی از کشیش‌های تندرو و نیز دشمنان سیاسی اسلام به اسلام می‌کنند و کتاب‌هایی که با غرض می‌نگارند، در شرف ایجاد بحران بزرگی است که به رغم دوستی بسیاری از گروه‌های کاتولیک و پروتستان معتدل با اسلام ممکن است به یک «برخورد تمدنها» بینجامد. در این موقعیت است که بیان ارکان و اساس تفکر اسلامی و روشن‌ساختن معنای واقعی واژه‌هایی از قبیل «جهاد» و «شهادت» و غیره که دائماً در وسائل ارتباط جمعی غربی به صورت تحریف‌شده به کار برده می‌شود، ضرورت دارد. وانگهی باید به حملاتی که به برخی از جوانب اسلام و جامعهٔ اسلامی مانند حقوق بشر و عدالت و حق زن و غیره می‌شود، پاسخ داده شود...»
- سید حسین نصر از «قلب اسلام» مقدمه، شابک: ۹۶۴–۳۱۲–۸۶۲–۸، نشر نی
- «اسلام نگفته‌است برای آن که وحدت پیدا کنیم باید مثل هم بیندیشیم. آن وحدتی که ما بدان دعوت شده‌ایم در عین قبول تفاوت‌هاست...»
- میرحسین موسوی ، بیانیهٔ شمارهٔ ۱۳، به تاریخ ۶ مهر ۱۳۸۸.
- «هر که از راه مجذوب شدن به شخصیت‌ها به دین در آید همان اشخاص همچنان که او را به آن در آورده‌اند از آن خارجش کنند و کسی که از راهِ کتاب و سنت به این دین [ اسلام ] وارد شود، کوه‌ها بجنبند و او نجنبد.»
- جعفر صادق میزان الحکمة، ج ۴
- «اسلام می‌خواهد حتی در برابر کسانی که با آنان می‌جنگد یا آنان با اسلام می‌جنگند، راه را باز بگذارد: «اگر به صلح تمایل یافتند، تو نیز به آن تمایل بیآب و برخدا توکل کن امید است که خدا میان شما و کسانی که با آنان دشمنی کرده‌اید، دوستی برقرار کند» دشمنی مداوم و دوستی مداوم در کار نیست دل‌ها دگرگون می‌شوند. اسلام همواره می‌خواهد درها به روی صلح یا تمام مردمان بگشاید، زیرا مایهٔ رحمت برای تمام جهانیان است.».
- «اسلام برای جهان است، یک دین دنیایی است و از این رو امکان سازگاری آن با عرفی شدن وجود دارد.»
- «دُرّ مکنون در صدف اسلام، تسلیم شدن به فرمان پروردگار و ورود به دار السّلام عشق و بهشت امن و آسایش است.»
- حسین الهی قمشه‌ای (مقالات-ص ۱۵۹)
- «اگر ما انتقاد می‌کنیم ، انتقادمان از اسلامِ سیاسی است، نه به مبانی اسلام.»
- «اسلام منطقی تر و جدی تر از آن است که به آنچه در زندگی بی ثمر است و بر روی اذهان بی اثر، در آخرت پاداش دهد، و عملی که نه برای خلق خدمتی باشد و نه برای خود، اصلاحی، ثواب داشته باشد.»
- علی شریعتی از مجموعه آثار شماره ۶ تحلیلی از مناسک حج
- «در منطق اسلام، کشته‌شدن یک انسان برابر کشتن همه انسان‌هاست.».
- محمدتقی فاضل میبدی روزنامهٔ شرق، شماره ۲۱۰۹–۱۳۹۳ سه شنبه ۱۸ شهریور
- «چرا در مورد بیش از یک میلیارد مسلمانی که افکار شیطانی ندارند صحبت نمی‌کنید، مسلمانانی که به آزار و اذیت زنانشان نمی‌پردازند، پنج بار در روز نماز می‌خوانند و هیچ‌کدام از اقدامات ناپسندی که شما به مسلمانان نسبت می‌دهید انجام نمی‌دهند. شما اقدامات تعدادی کمی از کسانی که خود را مسلمان می‌نامند می‌بینید و با همان عینک به تمامی دین اسلام نگاه می‌کنید. ما آمریکایی‌ها مسلمانان بیشتری را کشته‌ایم.»
- «در واقع هیچ اجباری در دین نیست. متأسفانه افراد و گروه‌هایی سر برآورده‌اند که تفسیری اشتباه از مکتب سنت ارائه می‌دهند و خشونت و ترور را به نام سنی‌ها ترویج می‌کنند. این گروه‌ها نقش مخربی دارند و بیشتری آسیب را هم به خود اسلام می‌زنند. دنیای اسلام اکنون بیش از هر زمان دیگری به اتحاد و رفع مسالمت آمیز اختلاف‌های سیاسی نیاز دارد. امت ما باید از چنین رفتارهای مخربی دوری کند.»
- «در هر دینی افرادی را می‌بینیم که از جریان اصلی دور می‌شوند و دیدگاه‌های رادیکال را دنبال می‌کنند. بسیار سخت است بگوییم پیروان یک مکتب دینی، سنی یا شیعه فرقی نمی‌کند، گرایش بیشتری به این‌چنین انحراف‌هایی دارند. به اعتقاد من، این مشکل بیشتر ریشه در کاستی‌های ما از درک و پذیرش جوهره و هویت راستین دین دارد.»
- «نگاه به دین به عنوان یک ایدئولوژی سیاسی بزرگترین خیانت به دین است. این دیدگاه اسلام را به اصولی ساده و سطح پایین و در واقع به کاریکاتوری از دین مبدل می‌کند.»
- «در واقع تمایل به پایین آوردن دین تا حد سیاست و متوسل شدن به خشونت بیشتر در کشورهایی دیده می‌شود که پیش از این تحت کنترل استعمار بوده‌اند.»
- «به گمان من علت زبونی این امت پیش از نادانی، هوشیاری نارسایی است که باعث می‌شود نور به قلب امت نتابد؛ به نظر من خطرناک‌ترین بیماری سمت و سوگیری افراطی است زیرا با خارج کردن هر چیز از حد و اندازهٔ آن، به سمت خلاف هدف پیش می‌رود. برادرم! در میان ما اسباب نویدبخش نوظهور و نیرومند به جای اسباب فرسوده‌ای که مسیحیت را پیشرفت داده است آشکار شده است و من این موضوع را در کتاب دیگری به تفصیل بیان کرده‌ام.»
- «دین اسلام یکی از بزرگترین نیروهای اهریمنی جهان است.»
- «فرهنگِ اسلامی که فی المثل زبانش عربی بود، فکرش ایرانی، خیالش هندی بود و بازویش ترکی، امّا دل و جانش اسلامی بود و انسانی. پرتوی آن در سراسرِ قلمرو اسلام وجود داشت: مدینه، دمشق، بغداد، ری، نیشابور، قاهره، قرطبه، غرناطه، قونیه، قسطنطنیه، کابل، لاهور و دهلی. زادگاهِ آن هم همه جا بود و هیچ جا. در هر جا از آن نشانی بود، و در هیچ جا رنگِ خاصی بر آن قاهر نبود. اسلامی بود، نه شرقی و نه غربی. با این همه، رشد و نمو آن در طی مدّت چهار قرن متوالی چنان سریع بود که فقط به یک معجزهٔ شگرف می‌مانست.»
- عبدالحسین زرین‌کوب بخش ۴[۴۳]
- «این تمدّن - باز تکرار باید کرد - نه عربی است نه هندی، نه ترکی است و نه ایرانی. اسلامی است و در عین حال جامعِ همهٔ این‌ها.»
- عبدالحسین زرین‌کوب بخش ۵[۴۴]
- «که گفت که در اسلام، دین را با هنر سازگاری نیست؟ بر عکس، این هر دو با یکدیگر ملاقات می‌کنند و آن هم در مسجد. خدای اسلام - الله تعالی - نه فقط رحیم و حکیم است، بلکه جمیل هم هست، و از همین رو چنان‌که صوفیه می‌گویند، دوستدار جمال. یک نظر به بعضی مساجد کهن نشان می‌دهد که این بناهای باشکوه والا که به پیشگاهِ خدا اهداء شده‌اند صرف نظر از قدس و نزهتِ معنوی که دارند از احاظِ یک مؤرخ نیز در خور آنند که گالری‌های هنر اسلامی تلّقی شوند... حقیقت آن است که معمارِ مسلمان در روزگاران گذشته هر زیبایی را که در اطراف خویش می‌دید اگر آن را در خورد عظلمت و جلالِ خدا می‌یافت سعی می‌کرد تا به هنگام فرصت برای آن در مسجد جایی باز کند.»
- عبدالحسین زرین‌کوب بخش ۲۱[۴۵]
- «اسلام در طول تاریخ متناسب با تحولات اجتماعی تغییر کرده و باز هم تغییر خواهد کرد. خشونت‌های گروه‌های تروریستی مسلمان از یک سو، و اسلام هراسی بنیادها و رسانه‌های غربی و برخی غربیان از دیگر سو، موجب شده تا بسیاری از علمای مسلمان در کشورهای مختلف بگویند که اسلام دین خشونت نیست. کنش‌های دو نیروی افراطی تروریسم اسلام‌گرا و «صنعت اسلام هراسی» به جنبش خشونت زدایی از اسلام سرعت خواهد بخشید و نمونه دیگری از اصلاح‌پذیری اسلام را به نمایش خواهد گذارد و صدای قرآن رحمت را بلند خواهد کرد.»
- «قرآن خنثی و بی طرف نیست. متنی چند صدایی است. سنت گرایان، بنیادگرایان/سلفی‌ها و تجددگرایان صداهای متفاوت و متعارضی از آن بلند کرده و «اسلام‌ها» ی گوناگون را ساخته‌اند. همه اسلام‌ها موجه نبوده و نیستند و هر یک از آنها باید نشان دهد که دارای اعتبار هرمنیوتیکی هستند.»
- «در غرب گروه‌ها، احزاب و جریان‌های فکری هستند که با اهداف سیاسی مشخصی تلاش می‌کنند حمله‌ای بی رحمانه علیه اسلامداشته باشند. این فقط برای این روزها نیست و از قبل هم وجود داشته است. هدفشان این است که بگویند اسلام یک دین طرفدار خشونت و کشتار است. برای مثال اگر به اندیشه‌های مطرح شده در مقاله «جنگ تمدنها» اثر هانتینگتون توجه کنیم همین فلسفه و دیدگاه غلط را ترویج می‌کند. این مطلب زمانی بیان شد که هنوز حوادث ۱۱ سپتامبر اتفاق نیفتاده بود.»
- «نباید فراموش کنیم تاریخ متهم کردن اسلام به خشونت سابقه‌ای طولانی دارد و درآن بقایای تعصبات موروثی دوران قرون وسطا دیده می‌شود. این تصور دارای اهداف سیاسی و اقتصادی مشخصی است و تحت پوشش تحقیقات علمی می‌خواهد دیدگاه‌های خودش را به دیگران القا کند. در این رویکرد تصویری مخدوش از اسلام و مسلمانان ارائه می‌شود.»
- «من شیوهٔ چندصدایی را دوست دارم. اما توجه کنید که تمدن و مذهب یک چیز است و رمان چیز دیگری است. اسلام، قدرت و دین محوری است. با این حال اینکه شما تمدنِ چندصدایی یا اثرِ هنری چندصدایی داشته باشید مسئله دیگر است. رمان‌ها باید چندصدایی باشند و جوامع هم البته همین‌طور هستند. در واقع رمان‌ها صداهای مختلف را در جامعه تکثیر می‌کنند. جوامع مستبد می‌خواهند در رمان‌هاشان متحد و بزرگ به نظر برسند... در اسلام صداهای مختلفی وجود دارد. از اسلام تعبیرهای مختلفی وجود دارد. مثلاً اسلام سیاسی وجود دارد و همان‌طور که شما می‌دانید اسلام شیعی و اسلام سنی هست.»
- «مسلمانان معاصر هر گاه می‌خواهند درباره‌ی جنگ و صلح نظر بدهند به این صلح [ صلح حدیبیه ] رجوع می‌کنند. کلا اگر چیزی در زندگینامه سنتی محمد برای غیر مسلمانان مهم باشد همین واقعه صلح حدیبیه است... هرگاه که موضوع مناسبات بین‌المللی مطرح می‌شود، این آتش بس همواره مورد ارجاع مسلمانان قرار می‌گیرد.»
- هانس یانسن Jansen, Hans: Mohammad (Eine Biographie). 2008. Verlag C.H. Beck, p. 339
- «اسلام دین زیبای برادری و از خودگذشتگی است».
- «منتقدان [اجرای شریعت] چنین معتقدند که قوانین الهی غیرعادلانه و خشونت آمیز است اما خداوند این قوانین را منصفانه دانسته است.»
- «اسلام سیاسی باعث شده که گروه‌های اسلامی که روزگاری هدف اصلی آنها ارشاد و آگاه‌سازی جامعه بود، امروزه همچون انسان تشنه‌ای که به دنبال آب می‌گردد، کاملا شیفته رسیدن به قدرت شده‌اند.»
- «درسراسر تاریخ بشر هیچ تمدنی مانند اسلام دچار بلایایی پی‌در‌پی، شدید و دامنه‌دار نشده است.»
- «اسلام را باید از صورتِ تکراری و سنّت‌های ناآگاهانه‌ای که بزرگترین عامل انحطاط است، به‌صورتِ یک اسلامِ آگاهی‌بخشِ مترقّی معترض و به‌عنوان یک ایدئولوژی آگاهی‌دهنده و روشنگر مطرح کرد.»
- علی شریعتی در «مکتب، وحدت، عدالت: علی» شهریور ۱۳۵۱
- «اسلام- هر چه که باشد- معترض توانایی برای خود در طول تاریخ نیافته است؛ چرا که جز تسلیم حق شدن معنای دیگری نمی تواند داشته باشد.»
- هارون اخلاقی آذر 1395
- «باور دارم که در جهان اسلام (و بقیه فرهنگهای ملی و مذهبی) باید خطوط افتراق را مشخص کنیم. همچنین باید از زاویه دورن تمدنی به مسئله نگاه کنیم. خط‌های افتراق را بشناسیم و برای صلح آمیز کردن تفاوت‌ها فکری بکنیم.»
نوشتارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ http://www.bayynat.ir/index/?state=es
- ↑ http://www.brainyquote.com/quotes/quotes/p/pervezmush178852.html
- ↑ http://www.brainyquote.com/quotes/quotes/m/muhammadal134539.html
- ↑ Bernard Lewis and Buntzie Ellis Churchill, Islam: The Religion and the People, Wharton School Publishing, 2008, p 151.
- ↑ www.brainyquote.com/quotes/quotes/k/karenarmst480646.html
- ↑ http://eng.kremlin.ru/transcripts/6157#sel=4:1,4:33
- ↑ http://www.brainyquote.com/quotes/quotes/b/barackobam409378.html
- ↑ http://www.brainyquote.com/quotes/quotes/z/zbigniewbr341971.html
- ↑ http://www.brainyquote.com/quotes/quotes/m/mosdef592792.html
- ↑ «سیدمحمد خاتمی: زمینه ای فراهم شود که نفرت ها به همدلی ها و تقابل ها به مشارکت ها تبدیل شود». وب‌سایت سید محمد خاتمی. ۸ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «به دنبال اسلام پساتجدد هستیم، نه اسلام پیشاتجدد». بنیاد باران. ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «سیدمحمد خاتمی: ما به پساتجدد می‌اندیشیم نه بازگشت به ماقبل تجدد». وب‌سایت سید محمد خاتمی. ۷ ارديبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ http://www.rouhani.ir/event.php?event_id=302
- ↑ http://ilink.gcal.ac.uk/uhtbin/cgisirsi/x/0/0/5/?srchfield1=CKEY^SUBJECT^GENERAL^^id&searchdata1=162082&user_id=webserver
- ↑ http://ilink.gcal.ac.uk/uhtbin/cgisirsi/x/0/0/5/?srchfield1=CKEY^SUBJECT^GENERAL^^id&searchdata1=162082&user_id=webserver
- ↑ http://ilink.gcal.ac.uk/uhtbin/cgisirsi/x/0/0/5/?srchfield1=CKEY^SUBJECT^GENERAL^^id&searchdata1=162082&user_id=webserver
- ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/06/110615_l10_30khordad60_banisadr_14esfand.shtml
- ↑ http://ar.wikipedia.org/wiki/الأوزاعي
- ↑ http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=175&title=انتظار%20ما%20از%20پیامبران
- ↑ http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ
- ↑ http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004179269
- ↑ http://www.alarabiya.net/articles/2010/08/12/116454.html
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2014/3/11278/سخنرانی-راشد-غنوشی-در-مرکز-مطالعات-کارنگی-در-واشنگتن
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2014/3/11278/سخنرانی-راشد-غنوشی-در-مرکز-مطالعات-کارنگی-در-واشنگتن
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
- ↑ http://www.naslsokhteh.ir/?p=2016
- ↑ http://www.islahweb.org/node/794
- ↑ http://www.islahweb.org/node/3162
- ↑ http://www.islahweb.org/node/873
- ↑ http://www.youtube.com/watch?v=e6vsA7EYF8I&feature=player_embedded#at=542
- ↑ http://www.theguardian.com/film/2014/oct/06/ben-affleck-bill-maher-sam-harris-islam-racist
- ↑ http://www.sharqparsi.com/2014/04/article14346
- ↑ http://www.sharqparsi.com/2014/04/article14346
- ↑ http://www.sharqparsi.com/2014/04/article14346
- ↑ http://www.sharqparsi.com/2014/04/article14346
- ↑ http://www.islahweb.org/content/2013/10/9822/«گفتگویی-در-خواب»،-گفتگویی-با-استاد-بدیع-الزمان-سعید-نورسی
- ↑ http://europenews.dk/en/node/45244
- ↑ «کارنامهٔ اسلام، نشر امیرکبیر، چاپ ۱۳۸۶» ص۳۱
- ↑ «کارنامهٔ اسلام، نشر امیرکبیر، چاپ ۱۳۸۶» ص۳۲
- ↑ «کارنامهٔ اسلام، نشر امیرکبیر، چاپ ۱۳۸۶» ص۱۴۴
- ↑ http://www.radiozamaneh.com/207277
- ↑ http://www.radiozamaneh.com/207277
- ↑ http://gate.ahram.org.eg/NewsContent/13/70/698471/الشارع-السياسى/أخبار/شيخ-الأزهر-مصر-ليس-فيها-شيعة-وصراع-تركيا-وإيران-سي.aspx
- ↑ http://gate.ahram.org.eg/NewsContent/13/70/698471/الشارع-السياسى/أخبار/شيخ-الأزهر-مصر-ليس-فيها-شيعة-وصراع-تركيا-وإيران-سي.aspx
- ↑ http://adabiatema.com/index.php/2013-03-02-20-02-43/2015-05-07-15-05-17/1366-2015-05-19-09-18-53
- ↑ http://farsi.alarabiya.net/fa/international/2014/05/03/به-فرمان-سلطان-برونئی-اجرای-قوانین-شرع-اسلامی-در-این-کشور-آغاز-شد.html
- ↑ http://www.alarabiya.net/articles/2012/09/14/238030.html
- ↑ http://www.ettelaat.com/etiran/?p=136507
- ↑ «گفت‌وگو با دکتر محمود صدری دربارهٔ برخورد تمدنها؛ افراطیون در همه تمدنها با یکدیگر همسو هستند». bonyadbaran.com.