علی بن موسی الرضا

علی بن موسی الرضا (۱۴۸–۲۰۳ ق.) (۷۶۵ – ۸۱۸ م) فرزند موسی‌کاظم، هفتمین نسل از پیامبر اسلام، محمد، هشتمین امام شیعیان، ولی‌عهد خلافت در دوره مامون عباسی.

صدقه بده، هرچند کم باشد، زیرا هر کار کوچکی که برای خدا باشد، پس از نیّت راستین، اگر هم کم باشد، امّا [پاداشِ آن] بزرگ است.

حج، آرامبخشِ دل‌ها‌ست.

گفتاوردها

• «از حرص و حسادت بپرهیز که این دو، مردمان گذشته را نابود کرد... بخیل نباش که هیچ مؤمن و آزاده‌ای به بخل گرفتار نمی‌شود. بخل ضدِّ ایمان است.»
  • بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۳۴۶
• «از پیشوا و راهنما، مساوات و عدالت خواسته شده است؛ اگر سخنی گفت راست باشد، اگر حُکم نمود عادل باشد، و نسبت به وعده‌هایش وفا نماید.»
  • الدّرّة الباهرة، ص 37
• «اگر مردم خوراکِ خویش را کم کنند و پرخوری ننمایند، بدن هایشان دچار بیماری‌های گوناگون نخواهد شد.»
  • مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۱۵۵، ح ۳۰
• «بخیل را آسایشی نیست، حسود را خوشی نیست، پادشاهان را وفایی نیست، و دروغگو را مروت نیست»
  • تحف العقول، ص ۴۵۰
• «بالاترین اندیشیدن، خودشناسی است.»
  • بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۳۵۲
• «با دوست، فروتن باش؛ از دشمن، دوری کن، و با عمومِ مردم گشاده‌رو باش.»
  • بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۳۵۶
• «بهترین اندوختهٔ هر کسی، صدقه است.»
  • عیون الاخبار الرضا، ج ۲، ص ۶۱
• «بگو: اگر شما در خانه‌های خود هم بودید، کسانی که کشته شدن بر آنان نوشته شده [مقدّر شده]، قطعاً [با پای خود] به سوی قتلگاه خویش می‌رفتند ... و فرمان خداوند همواره روی حساب و برنامه‌ای دقیق است.»
  • آخرین سخن او
  • توضیح: این سخن، دو آیه از قرآن است؛ آل عمران ـ ۱۵۴. و احزاب ـ آیه ۳۸.
• «ثروت، انباشته نمی‌گردد مگر با یکی از این پنج خصلت: بخیل بودن، آرزوی دراز داشتن، حریص بر دنیا بودن، بُریدن از خویشاوندان [قطع صلهٔ رحم]، آخرت را فدای دنیا کردن.»
  • وسائل الشّیعة، ج ۲۱، ص ۵۶۱، ح ۲۷۸۷۳
• «خداوند سه چیز را به سه چیز دیگر پیوند داده است و آن‌ها جداگانه نمی‌پذیرد. نماز را با زکات یاد کرده است، هرکس نماز بخواند و زکات ندهد نمازش پذیرفته نیست . شکر خود و شکر از والدین را با هم یاد کرده است. از این رو هر کس از والدین خود قدردانی نکند از خدا قدردانی نکرده است. نیز در قرآن سفارش به تقوا و سفارش به خویشاوندان [ارحام] در کنار هم آمده است، بنابراین اگر کسی به خویشاوندانش رسیدگی و احسان ننماید، با تقوا نیست.»
  • عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص 258
• «حج، آرامبخشِ دل هاست.» (به عربی:الحَجُّ تَسکینُ القلُوبِ)
  • الأمالی، طوسی، ص 296
• [روزی یکی از غلامان امام رضا میوه‌ای خورد و نصفهٔ آن را دور انداخت. حضرت رضا علیه السلام به او فرمود ]: «اگر تو میلت به ماندهٔ میوه نمی‌کشد و از آن بی‌نیازی، بدان که افرادی هستند که به همین میوهٔ نیم‌خورده نیازمندند.
  • بحارالانوار، ج ۴۹، ص ۱۰۲، ح ۲۱٫ از کافی، ج ۶، ص ۲۹۷٫
• «سکوت دری از درهای دانایی است. سکوت محبّت آورد و بر هر خیری رهنماست.»
  • تحف العقول
• «سرورانِ مردم در دنیا، بخشندگان؛ و در آخرت، پرهیزگاران اند.» (در اصل: سادة الناس فی الدنیا الأسخیاء و سادة النّاس فی الآخرة الأتقیاء)
  • صحیفهٔ امام رضا، ص ۲۶۱
• «صدقه بده، هرچند کم باشد، زیرا هر کار کوچکی که برای خدا باشد، پس از نیّت راستین، اگر هم کم باشد، امّا [پاداشِ آن] بزرگ است.»
  • وسائل الشیعة، ج ۱، ص 87
• «مردم بر دو گونه‌اند: یابنده‌ای که به یافته‌هایش بسنده نمی‌کند و جوینده‌ای که نمی‌یابد.»
  • بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۴۹
• «هر کس در ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل این است که درماه‌های دیگر تمام قرآن را بخواند.»
  • بحار الانوار ج۹۳، ص۳۴۶
• «همنشینی با بدکاران، سبب بدبینی نسبت به خوبان می‌شود.»
  • تحف العقول
• «هدیه، کینه‌ها را از سینه‌ها دور می‌کند.»
  • ترجمه‌های دیگر:«هدیه، کینه‌ها را از دل‌ها می‌زداید.»
  • عیون الاخبار الرضا، ج ۲، ص ۷۴
• «هر کس با وجود دوری سرایم به زیارتِ من آید، روز قیامت در سه جا به نزدش می‌روم تا او را از ترس و وحشت‌های آن رها سازم: هنگامی که نامه‌های اعمال به راست و چپ پراکنده می‌گردد، بر پل صراط، و هنگام سنجش اعمال.»
  • الخصال، ج ۱، ص 168
• «شیعَتُناالمُسَّلِمُونَلاِ مْرِنا، الْآخِذُونَ بِقَوْلِنا، الْمُخالِفُونَ لاِ عْدائِنا، فَمَنْ لَمْ یَکُنْ کَذلِکَ فَلَیْسَ مِنّا. ترجمه: شیعیان ما کسانی هستند که تسلیم امر و نهی ما باشند،گفتار ما را سرلوحه زندگی در عمل و گفتار خود قرار دهند، مخالف دشمنان ما باشند و هر که چنین نباشد از ما نیست.»
  • جامع الاحادیث ج 1 ص 171
• «مَنْ تَذَکَّرَمُصابَنا، فَبَکی وَ اءبْکی لَمْ تَبْکِ عَیْنُهُ یَوْمَ تَبْکِی الْعُیُونُ، وَ مَنْ جَلَسَ مَجْلِسا یُحْیی فیهِ اءمْرُنا لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ. ترجمه: هر که مصائب ما اهل بیت عصمت و طهارترا یادآور شود و گریه کند یا دیگری را بگریاند، روزی که همه گریان باشند او نخواهد گریست ، و هر که در مجلسی بنشیند که علوم و فضائل ما گفتهشود همیشه زنده دل خواهد بود.»
  • بحار الانوار ج 49 ص 90
• «إ لاّ اءنْ یَکُونَ فیهِ ثَلاثُخِصالٍ: سُنَّهٌ مِنَاللّهِ وَ سُنَّهٌ مِنْ نَبیِّهِ وَ سُنَّهٌ مِنْ وَلیّهِ، اءمَّاالسَّنَّهُ مِنَ اللّهِ فَکِتْمانُ السِّرِّ، اءمَّاالسُّنَّهُ مِنْ نَبِیِّهِ مُداراهُالنّاسِ، اَمَّاالسُّنَّهُ مِنْ وَلیِّهِ فَالصَّبْرُ عَلَی النائِبَهِ. ترجمه: مؤمن‌ واقعى‌ نيست‌، مگر آن‌ كه‌ سه‌ خصلت‌ در او باشد : سنتى‌ از پروردگارش‌ و سنتى‌ از پيامبرش‌ و سنتى‌ از امامش‌ . اما سنت‌ پروردگارش‌، پوشاندن‌ راز خود است‌، اما سنت‌ پيغمبرش‌، مدارا و نرم‌ رفتارى‌ با مردم‌ است‌، اما سنت‌ امامش‌ صبر كردن‌ در زمان‌ تنگدستى‌ و پريشان‌ حالى‌ است‌.»
  • اصول‌ كافى‌ ، ج‌ 3 ، ص‌ 339
• «زمانی بر مردم خواهد آمد که در آن عافیت ده جزء است و نه جزء آن کنارهگیری از مردم و یک جزء دیگر آن در خاموشی است.»
  • تحفت العقول ص470

درباره

افتخار همه ما ایرانیان که هر چه داریم از لطف او و مرقد پاک او داریم و کیست در این سرزمین که عاشق خاندان رسالت باشد و عاشق زیارت آن امام همام باوفای رئوف در ارض خراسان نباشد؟حسن روحانی

«آمدم ای شاه پناهم بده/خطِّ امانی ز گناهم بده//ای حرمت ملجأ درماندگان//دور مران از در و راهم بده.»

دربارهٔ او

• «گواه باشید که این پسرم وصی و سرپرست و جانشین بعد از من می‌باشد، کسی که من دِینی از او بر گردن دارم، آن را از این پسرم بگیرد، کسی که من به او وعده‌ای داده‌ام، انجام آن را از او بخواهد و کسی که ناگزیر از دیدار با من است، از راه نامه‌نگاری با او با من در پیوند باشد.»
  • موسی کاظم ، اثبات الهداة، ۲۲۹/۳
• «و قبری که در طوس است چه مصیبتی در آن است، که پیوسته آتش حسرت در درونم افروزد / ناله‌های جانسوز تا روز حشر، تا روزی که حق تعالی برانگیزد و ظاهر گرداند قائمی را که فرج می‌دهد و زایل میگرداند از ما غم را و شدت‌ها را.»
  • دعبل خزاعی
• «بدون تردید می‌توان گفت نخستین بنیانگذار «گفت‌وگوی تمدن‌ها و ادیان» در شرق جهان، |علی‌ابن‌موسی‌الرضا (ع) بوده‌اند. مجالس مناظره و بحثی که در مرو - ترکمنستان فعلی که در خراسان بزرگ. پایتخت بنی‌عباس بوده- با بزرگان نصاری، صابیین، مسیحیت، یهودیت، مجوس و مسلمانان فرق مختلف شیعه و سنی تشکیل دادند، گفت‌وگوی واقعی بین تمدن ایران و رم و ادیان مختلف اسلام و غیراسلام را به نمایش گذاشت.»
  • محمدرضا نوراللهیان روزنامهٔ شرق،۱۶ / ۶ / ۱۳۹۳، شماره ۲۱۰۷
• «می‌توان گفت بهترین هدیه پیامبر اسلام (ص) به ایران اسلامی همین فرزند ایشان است که تنها معصومی است که در ایران از خاندان پیامبر دفن شده‌اند.»
  • محمدرضا نوراللهیان روزنامهٔ شرق،۱۶ / ۶ / ۱۳۹۳، شماره ۲۱۰۷
• «افتخار همه ما ایرانیان که هر چه داریم از لطف او و مرقد پاک او داریم و کیست در این سرزمین که عاشق خاندان رسالت باشد و عاشق زیارت آن امام همام باوفای رئوف در ارض خراسان نباشد؟»
  • حسن روحانی

چشمه‌های خروشان تو را می‌شناسند		موج‌های پریشان تو را می‌شناسند
پرسش تشنگی را تو آبی، جوابی		ریگ‌های بیابان تو را می‌شناسند
نام تو رخصت رویش است و طراوت		زین سبب برگ و باران تو را می‌شناسند
هم تو گل‌های این باغ را می‌شناسی		هم تمام شهیدان تو را می‌شناسند
از نشابور بر موجی از «لا» گذشتی		ای که امواج طوفان تو را می‌شناسند
بوی توحید مشروط بر بودن توست		ای که آیات قرآن تو را می‌شناسند
گرچه روی از همه خلق پوشیده داری		ای پیدای پنهان تو را می‌شناسند
اینک ای خوب، فصل غریبی سر آمد		چون تمام غریبان تو را می‌شناسند
کاش من هم عبور تو را دیده بودم		کوچه‌های خراسان تو را می‌شناسند
		قیصر امین‌پور

آمدم ای شاه پناهم بده		خطِّ امانی ز گناهم بده
ای حرمت ملجأ درماندگان		دور مران از در و راهم بده
ای گل بی‌خار گلستان عشق		قرب مکانی چو گیاهم بده
لایق وصل تو که من نیستم		اذن به یک لحظه نگاهم بده
ای که حریمت مَثل کهرباست		شوق و سبک خیزی کاهم بده
تا که ز عشق تو گدازم چو شمع		گرمی جان‌سوز به آهم بده
لشکر شیطان به کمین منند		بی‌کسم ای شاه پناهم بده
از صف مژگان نگهی کن به من		با نظری یار و سپاهم بده
در شب اول که به قبرم نهند		نور بدان شام سیاهم بده
ای که عطابخش همه عالمی		جمله حاجات مرا هم بده
آن چه صلاح است برای «حسان»		از تو اگر هم که نخواهم بده
		حبیب‌الله چایچیان

وابسته

• حرم امام رضا
• مامون