سید روح‌الله خمینی

سید روح‌الله مصطفوی موسوی با شهرت آیت الله خمینی و لقب امام ( تلفظ ؛۲۴ سپتامبر ۱۹۰۲، خمین – ۳ ژوئن ۱۹۸۹، تهران) فقیه شیعهٔ ایرانی، مدرّس حوزوی، انقلابی، منتقد و کنشگر سلطنت‌ستیز علیه شاهنشاهی پهلوی، مؤلف و شاعر فارسی‌زبان بود؛ او نخستین رهبر ایران (۳ دسامبر ۱۹۷۹ – ۳ ژوئن ۱۹۸۹) و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی در ایران شمرده می‌شود.

آ، الف - ب، پ - ت، ث - ج، چ - ح، خ - د، ذ - ر، ز، ژ - س، ش - ص، ض - ط، ظ - ع، غ - ف، ق - ک، گ - ل - م - ن - و - هـ - ی

«آزادی یک مسئله‌ای نیست که تعریف داشته باشد.»در مصاحبه با اوریانا فالاچی، تصویر مربوط به همان مصاحبه است

«من با مردم ایران برادر هستم و خود را خادم و سرباز آنان می‌دانم.» «پیش من رهبری مطرح نیست؛ برادری مطرح است»

«باید بگوییم که این کودک‌های کوچک یا این بچه‌هایی که به سن بلوغ نرسیده‌اند یا کم سن هستند، اینها سهمشان بیشتر است! برای اینکه این کودکان عزیز با ضعف بنیه‌ای که دارند و با اینکه کوچک هستند، ضعیف هستند مع ذلک در این نهضت شرکت کرده‌اند؛ پا به پای بزرگسالان در این نهضت شرکت کرده‌اند و پا به پای بزرگسالان نهضت را به پیش برده‌اند. سهم شما بیشتر از دیگران است. … امید من به شما جوانان است… امید من به شما دبستانی هاست…»

«هر کس در هر مقامی که هست و هر مسئولیتی که دارد، همان مقام و مسئولیت، امتحان اوست.»

گفتاوردها

این نوشتار ممکن است دربرگیرندهٔ گفتاوردهای بسیاری باشد که گزیده می‌گردد. متن پررنگ متنی که در زیرِ تصاویر بکار رفته است.

آ، الف

• دعواهای ما دعوایی نیست که برای خدا باشد؛ من را نمی شود بازی داد! چیزی که در مغز هیتلر بود در مغز همۀ شما هست! به مردم بگویند در قانون اساسی که شما رای دادید برایش، وظیفه ما این است. در لفظ فقط نباشد، و در واقع خلاف. واقعاً سر فرود بیاورید به قانون؛ و واقعاً سر فرود بیاورید به اسلام. لفظ را همه می‌گویند. شاید شیطان را هم ازش بپرسند، می‌گوید من انقلابی هستم! امروز همه انقلابی هستند! امروز همه دلسوز برای ملت هستند! امروز دعوای اینکه ما همه جنگ هم رفته‌ایم- و شما دیدید که یک دسته نوشته‌اند که ما از اول در جنگ چه بودیم- گفته‌اند. خوب، من هم می‌توانم بگویم من در صفِ اول جنگ دارم جنگ می‌کنم، ولی اینجا افتادم همین طور. باید به حسب واقع، به حسب انصاف، به حسب وجدان، این مردمی که شماها را روی کار آورده‌اند، این مردم زاغه‌نشین که شماها را روی مسند نشانده‌اند ملاحظه آنها را بکنید، و این جمهوری را تضعیفش نکنید. بترسید از آن روزی که مردم بفهمند در باطن ذات شما چیست، و یک انفجار حاصل بشود. از آن روز بترسید که ممکن است یکی از ایام الله- خدای نخواسته- باز پیدا بشود. و آن روز دیگر قضیه این نیست که برگردیم به 22 بهمن. قضیه [این‌] است که فاتحه همه ما را می‌خوانند!
  • [۱]

• • این طور بشود که‏ یک مملکت بعد از یک چند سالی بشود یک کشوری با ۲۰ میلیون جوان که دارد بیست‏‎ ‎‏میلیون تفنگدار داشته باشد. بیست میلیون ارتش داشته باشد. و این یک همچه مملکتی‏‎ ‎‏آسیب بردار نیست.
  • صحیفه امام، ج ۱۱، ص:۱۲۲
• امر دولت اسلامی، اگر با نظارت فقیه و ولایت فقیه باشد، آسیبی بر این مملکت نخواهد وارد شد.
• اسلام نمی‌گذارد که لخت بروند توی این دریاها شنا کنند. پوستشان را می‌کند!
• از این آمریکا هیچ نترسید، از این توطئه‌هایش بترسید. اینها را هم باید خنثی کنید. این هم خود شما جوانها باید در دانشگاه که هستید، اگر آمدند توی دانشگاه خواستند اخلال بکنند، جلوشان را بگیرید. در کارخانه‌ها هستید، اگر آمدند آنجا جلوشان را بگیرید. در جهاد سازندگی هستید، اگر آمدند آنجا خواستند اخلال کنند جلوشان را بگیرید. هر جا هستید جلوشان را بگیرید. نگذارید اینها رشد پیدا بکنند. اینها الآن نوکر شماره یک آن کسی هستند که ما [او را] دشمن شماره یک حساب می‌کنیم.
• اگر ما از اول که رژیم فاسد را شکستیم و این سد بسیار فاسد را خراب کردیم، به‌طور انقلابی عمل کرده بودیم، قلم تمام مطبوعات را شکسته بودیم و تمام مجلات فاسد و مطبوعات فاسد را تعطیل کرده بودیم، و رؤسای آنها را به محاکمه کشیده بودیم و حزبهای فاسد را ممنوع اعلام کرده بودیم، و رؤسای آنها را به سزای خودشان رسانده بودیم، و چوبه‌های دار را در میدانهای بزرگ برپا کرده بودیم و مفسدین و فاسدین را درو کرده بودیم، این زحمتها پیش نمی‌آمد. من از پیشگاه خدای متعال و از پیشگاه ملت عزیز، عذر می‌خواهم، خطای خودمان را عذر می‌خواهم. ما مردم انقلابی نبودیم، دولت ما انقلابی نیست، ارتش ما انقلابی نیست، ژاندارمری ما انقلابی نیست، شهربانی ما انقلابی نیست، پاسداران ما هم انقلابی نیستند؛ من هم انقلابی نیستم. اگر ما انقلابی بودیم، اجازه نمی‌دادیم اینها اظهار وجود کنند. تمام احزاب را ممنوع اعلام می‌کردیم. تمام جبهه‌ها را ممنوع اعلام می‌کردیم. یک حزب، و آن «حزب‌الله»، حزب مستضعفین.

• «این نهضت ایران؛ نهضت مخصوص به خودش نبوده و نیست؛ برای اینکه اسلام مال طایفه خاصی نیست. اسلام برای بشر آمده است؛ نه برای مسلمین و نه برای ایران. انبیا مبعوث‌اند بر انسانها، و پیغمبر اسلام مبعوث بود بر انسان‌ها..»
  • صحیفهٔ امام، جلد ۱۰ - صفحهٔ ۴۴۶
• «آزادی یک مسئله‌ای نیست که تعریف داشته باشد. مردم عقیده شان آزاد است. کسی الزامشان نمی‌کند که شما حتماً باید این عقیده را داشته باشید. کسی الزام به شما نمی‌کند که حتماً باید این راه را بروید. کسی الزام به شما نمی‌کند که حتماً باید این را انتخاب کنی. کسی الزامتان نمی‌کند که در کجا مسکن داشته باشی، یا در آنجا چه شغلی را انتخاب کنی. آزادی یک چیز واضحی است.»
  • در مصاحبه با اوریانا فالاچی، موردِ دهم، برگرفته از کتاب «مصاحبه‌های تاریخی اوریانا فالاچی، نشر مرکب سپید، چاپ ۱۳۸۶ ص ۱۲»
• «آرای ملت حکومت می‌کند.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۱۴، ص ۱۰۹.
• «اگر شاه به نصایح روحانیون توجه کرده بود و خدمت به این ملت کرده بود، سقوط نمی‌کرد. لکن خدمت نکرد و خیانت کرد، و پشتوانه مردمی را از دست داد و وقتی مردم شنیدند رفت، شادی کردند.»
  • (صحیفه امام، ج‏۸، ص: ۸۷)
• «آزادی و دموکراسی به تمام معنا در حکومت اسلامی است. شخص اول حکومت اسلامی با آخرین فرد مساوی است در امور.»
• «آنچه در درجه اول به تو وصیت می‌کنم آن است که انکار مقامات اهل معرفت نکنی، که این شیوه جُهّال است؛ و از معاشرت با منکرین مقامات اولیا بپرهیزی، که اینان قُطّاع طریق حق هستند.»
• «احکام سیاسی اسلام بیشتر از احکام عبادی آن است.
  • صحیفه امام - جلد ۳ - صفحهٔ ۲۲۷
• «اگر فقیهی بخواهد زورگویی کند، از ولایت ساقط می‌شود.»
  • منبع: صحیفه نور، ج ۱۰، ص ۲۹ و ۱۷۴؛ ج ۱، ص ۳۱، ج ۱۰، صفحهٔ ۸۹ و ۲۹.
• «اگر ولیّ فقیه، یک کلمه دروغ بگوید یک قدم بر خلاف بگذارد، آن ولایت را دیگر ندارد.»
  • منبع: صحیفه نور، ج ۱۱ ص ۳۷.
• «اگر فقیه یک گناه صغیره هم بکند، از ولایت ساقط می‌شود.»
  • منبع: صحیفه نور، ج ۱۱ ص ۳۷.
• «اگر جمهوری، اسلامی باشد که دیگر واضح است. برای اینکه اسلام برای آن کسی که سرپرستی برای مردم می‌خواهد بکند، ولایت بر مردم دارد؛ یک شرایطی قرار داده‌است که وقتی یک شرطش نباشد، خود به خود ساقط است، تمام است، دیگر لازم نیست که مردم جمع بشوند.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفهٔ نور، ج ۳، ص ۱۴۱–۱۴۲.
• «این مردم هستند که باید افراد کاردان و قابل اعتماد خود را انتخاب کنند و مسئولیت امور را به دست آنان بسپارند.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۲، ص ۲۷۰.
• «از سخنان ما تا اینجا نتیجه گرفته شد که روحانی نباید به شغل دیگری غیر از روحانیت که بسط تقوی و توحید و پخش و تعلیم قانون‌های آسمانی و تهذیب اخلاق توده‌است بپردازد و وظیفه مردم خصوصاً دولت آن است که در بسط نفوذ آنان جدیت و کوشش کنند که با این قوه حفظ استقلال مملکت و عظمت کشور در مقابل سیاست‌های خارجی و حفظ امنیت و آرامش در داخل کشور بهتر و بالاتر از هر قوه می‌توان کرد… تجزیه روحانیت از دولت مثل جدا کردن سر از بدن است.»
  • کشف الاسرار نوشته سید روح‌الله خمینی، صفحهٔ ۲۰۸.
• «از جوانی به اندازه‌ای که باقی است استفاده کن که در پیری همه چیز از دست می‌رود، حتی توجه به آخرت و خدای تعالی.»
• «اسلام برای تمام زندگی انسان، از روزی که متولد می‌شود تا موقعی که وارد قبر می‌شود، دستور و حکم دارد.»
  • صحیفه امام - جلد ۱ - صفحهٔ ۲۷۱
• «از آداب عبودیت این است که جز قدرت حق، قدرتی را نپذیرند؛ و جز ثنای حق، و آن که از اولیای حق است، ثنای کسی را نگویند.»
  • صحیفه امام - جلد ۹ - صفحه ۱۹۶
• «اسلام خود از پایه‌گذاران تمدن بزرگ در جهان بوده‌است.»
  • صحیفه امام - جلد ۵ - صفحهٔ ۲۰۴
• «اسلام یک مکتبی است که برای انسان‌سازی آمده‌است.»
  • صحیفه امام - جلد ۴ - صفحهٔ ۸
• «اگر تمام انبیا -علیهم السلام- در یک عصر مجتمع می‌شدند، هیچ اختلافی نداشتند.»
  • صحیفه امام - جلد ۲۰ - صفحهٔ ۷۸
• «اسلامی که بیشترین تأکید خود را بر اندیشه و فکر قرار داده است، و انسان را به بازداری از همه خرافات و اسارت قدرت‌های ارتجاعی و ضدانسانی دعوت می‌کند، چگونه ممکن است با تمدن و پیشرفت و نوآوری‌های مفید بشر -که حاصل تجربه‌های اوست- سازگار نباشد؟.»
  • صحیفه امام - جلد ۵ - صفحهٔ ۴۰۹
• «انسان ممکن است چیزی را از چشم همه مخفی کند، ولی همه چیز ما در نزد خدا حفظ می‌شود، و اعمال ما را به خود ما برمی‌گرداند.»
  • صحیفه امام - جلد ۱۹ - صفحهٔ ۱۷۹
• «امید است این انقلاب اصیل اسلامی، که با الهام گیری از تعالیم عالیه اسلام و تکیه بر ایمان به خدا و استقامت و پایداری در برابر توطئه دشمنان به ثمر رسید، الگویی برای سایر ملتهای در بند استعمار قرار گرفته و با همین شیوه بتوانند خود را ازسلطه استعمارگران نجات بخشند.»
  • در پاسخ نامهٔ کارلوس سانتاس دوگورتاری
• «اختصاص یک روز به کارگران شاید به لحاظ تشریفات و تعظیم باشد و الّا هر روز روز کارگری است.. اینکه ما یک روز اختصاص بدهیم به کارگر، مثل این است که یک روز را اختصاص بدهیم به نور، یک روز را اختصاص بدهیم به خورشید. هر روز نور هست و روز نور است، هر روزْ روز خورشید است؛ لکن شاید این برای یک تشریفات و تعظیمی باشد، از این جهت مضایقه نیست، لکن اگر واقع بینی باشد، کار و کارگر در تمام عوالم ما قبل طبیعت و عالم طبیعت و عوالم ما بعد الطبیعه، کار و کارگر همه جاست و تمام موجودات عالم، چه موجودات قبل از طبیعت باشد و چه موجودات طبیعی باشد و چه موجودات بعد از طبیعت، همه از کارگر پیدا شده است، و کارْ نظیر «وجود» است که در همه شئون عالم دخالت دارد.»

ب، پ

• «پیش من رهبری مطرح نیست؛ «برادری» مطرح است.»
  • صحیفه امام - جلد ۱۱ - صفحهٔ ۳۵۲
• «برای هیچ رهبر سیاسی و مذهبی، اتصال به یک جبهه خاص درست نیست… رابطه خاص، مخالف مصالح است.»
• «به خدا متوجه شو [روی بیار]، تا دل‌های مردم به تو متوجه شود.»
  • صحیفه امام - جلد ۱ - صفحهٔ ۱۲۱
• «برای سپاهی‌ها جایز نیست که وارد بشنود به دسته‌بندی و آن طرفدار آن یکی، آن یکی طرفدار آن یکی، به شما چه ربط دارد که در مجلس چه می‌گذرد؟ در امر انتخابات باز هم به من اطلاع دادند که بین سپاهی‌ها باز صحبت است. خب! انتخابات در محل خودش دارد {انجام} می‌شود، جریانی دارد، به سپاه چه کار دارد که آنها هم اختلاف پیدا کنند؟ برای سپاه جایز نیست این. برای ارتش جایز نیست این. سپاهی را از آن تعهدی که دارد، از آن مطلبی که به عهده‌اوست بازمی‌دارد و همین‌طور ارتش را؛ و ما در گفتارمان، در کردارمان که در محضر خدای تبارک و تعالی واقع است باید فکر بکنیم.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفهٔ امام، ج ۱۹، ص ۱۲.
• «برحسب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم و تظاهرات وسیع و متعدد در سراسر ایران نسبت به رهبری جنبش ابراز شده… جنابعالی را مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم (به مهدی بازرگان).»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۴، ص ۲۷.
• «باید بگوییم که این کودکهای کوچک یا این بچه‌هایی که به سن بلوغ نرسیده‌اند یا کم سن هستند، اینها سهمشان بیشتر است! برای اینکه این کودکان عزیز با ضعف بنیه‌ای که دارند و با اینکه کوچک هستند، ضعیف هستند مع ذلک در این نهضت شرکت کرده‌اند؛ پا به پای بزرگسالان در این نهضت شرکت کرده‌اند و پا به پای بزرگسالان نهضت را به پیش برده‌اند. سهم شما بیشتر از دیگران است. من امید دارم به شما؛ امید من به شما جوانان است، امید من به شما دبستانیهاست، امید من به شماست که ان شاء الله مقدرات کشور ما بعد از این در دست شماها باشد و شماها وارث این کشور باشید.»
  • صحیفهٔ امام، جلد ۶ - صفحهٔ ۵۰۶

ت، ث

• «تخلف از حکم ملت برای هیچ‌یک از ما جایز نیست.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۱۴، ص ۱۰۹.
• «تمام تکالیف الهیه الطافی است الهی، و ما خیال می‌کنیم تکلیف است.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، جلد ۳ - صفحهٔ ۲۳۷.

ج، چ

• «چگونه در دنیای به اصطلاح آزاد، الزام زنان و دختران مسلمان به رفع حجاب عین دموکراسی است و فقط ما که گفته‌ایم کسی که به پیغمبر اسلام - صلی الله علیه و آله وسلم - توهین کند و اجماع فقهای مسلمین فتوا به اعدام آن می‌دهند، خلاف آزادی است !راستی چرا دنیا در برابر کسی که اجازه ندهد تا دختران مسلمان به دلخواه خود با پوشش اسلامی در دانشگاه‌ها درس بخوانند یا تدریس کنند، ساکت نشسته است؟ جز این است که تفسیر و تاویل آزادی و استفاده از آن در اختیار کسانی است که با اساس آزادی مقدس مخالفند؟.»

ح، خ

• «حکومت اسلامی… حکومت استبدادی نیست که رئیس دولت مستبد و خودرأی باشد، مال و جان مردم را به بازی بگیرد و در آن به‌دلخواه دخل و تصرف کند، هرکس را اراده‌اش تعلّق گرفت بکشد و به هر که خواست انعام کند و به هر که خواست تیول بدهد، اموال و املاک ملت را به این و آن بخشد. رسول اکرم (ص) و حضرت امیرالمؤمنین (ع) و سایر خلفا هم چنین اختیاراتی نداشتند.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، کتاب ولایت فقیه، ص ۳۲–۳۳؛ سید روح‌الله خمینی، کتاب البیع، ج ۲، ص ۴۶۱.
• «حکومت قانون است، قانون به خدا، یعنی حاکم، یعنی شخص اول مملکت، اگر یک کسی چیزی داشته باشد، شکایتی داشته باشد از او، پیش قاضی می‌رود و او را حاضرش می‌کنند و او هم حاضر می‌شود، چنانچه شد. حضرت امیر این کار را کرد. ما هم یک همچو حکومتی می‌خواهیم.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، کوثر، ج دوم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار سید روح‌الله خمینی، ۱۳۷۳، ص ۲۰۳.

---

• «خون و جان ناقابل خویش را برای ادای واجب حق و فریضه دفاع از مسلمانان آماده نموده‌ام، و در انتظار فوز عظیم شهادتم.»
  • صحیفه امام - جلد ۲۰ - صفحهٔ ۳۱۸
• «خیلی چیزها را انسان خیال می‌کند نیست و هست، من و شما از آن اجنبی هستیم. الآن هم می‌گویند یک چیزهایی معلوم شده‌است؛ مثلًا در نباتات که سابق همه می‌گفتند، این‌ها مرده هستند، حالا می‌گویند که با آنتنهایی که هست از ریشه‌های درخت که در آب جوش هست، صدای هیاهو [می‌شنوند]. حالا این راست باشد یا دروغ نمی‌دانم؛ لکن عالم پرهیاهوست. تمام عالم زنده است، همه هم اسم‌الله هستند.»

د، ذ

• «دنیا چیزی نیست، این هیاهوها و شخصیّت‌ها، چند روز دیگر به پایان می‌رسد و مانند خوابی از جلوی چشم انسان می‌گذرد اما پاداشِ اُخروی پایان ناپذیر است.»
  • مبارزه با نفس، ص ۳۳
• «در جمهوری اسلامی، زمامداران مردم نمی‌توانند با سوء استفاده از مقام، ثروت اندوزی کنند و یا در زندگی روزانه امتیازی برای خود قائل شوند. باید ضوابط اسلامی را در جامعه و در همه سطوح به دقت رعایت کنند و حتی پاسدار آن باشند. دقیقاً باید به آرای عمومی در همه جا، احترام بگذارند. هیچ گونه تسلط و یا دخالت اجانب را در سرنوشت مردم، نباید بپذیرند. مطبوعات در نشر همه حقایق و واقعیات آزادند. هرگونه اجتماعات و احزاب از طرف مردم در صورتی که مصالح مردم را به خطر نیندازند آزادند و اسلام در تمامی این شئون حد و مرز آن را تعیین کرده‌است.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفهٔ نور، ج ۴، ص ۲۶۶.
• «دولت، جمهوری اسلامی است و در متن دولت ضدیتی با هیچ دولتی و مملکتی نیست. آمریکا اگر چنانچه با این دولت رفتارش رفتار انسانی باشد و احترام را حفظ کند، این دولت با او هم مانند سایر دوَل احترام متقابل را حفظ خواهد کرد.»
  • پرسش مصاحبه گر: «بعد از استعفای شاه چه دولتی ایجاد خواهد شد؟ عده زیادی از مردم آمریکا فکر می‌کنند که دولت آینده ضد آمریکایی خواهد بود» منبع: صحیفه:جلد ۵ - صفحهٔ ۲۰۴
• «دوران خدمت نظامی برای جوانان کشور بهترین فرصت و مناسبتی است که نظام وارتش و مسئولین عقیدتی - سیاسی می‌توانند از آن استفاده کنند و جوانان عزیز و غیور رابا بهترین روشهای دفاعی اعم از تجربی و علمی یا اعتقادی بارور سازند که برای همیشه و تا آخر عمر، سرباز و مدافع اسلام و میهن اسلامی باشند.»
• دلخوش نباشید که مسکن فقط می‌سازیم، آب و برق را مجانی می‌کنیم برای طبقهٔ مستمند، اتوبوس را مجانی می‌کنیم برای طبقهٔ مستمند، دلخوش به این مقدار نباشید.
  • صحیفه امام، جلد ۶، تبیین نتایج مبارزات ملت ایران ـ برنامه‏‌های رفاهی مادی و معنوی ـ تأکید بر «جمهوری اسلامی» و خودسازی، ۱۰ اسفند ۱۳۵۷، حوزهٔ علمیهٔ قم

ر، ز، ژ

• زن‌ها را وارد کردید در ادارات؛ ببینید در هر اداره‌ای وارد شدند آن اداره فلج شد فعلاً محدود است علما می‌گویند توسعه ندهید به استان‌ها نفرستید؛ زن اگر وارد دستگاهی شد اوضاع را بهم می‌زند؛ می‌خواهید استقلالتان را زن‌ها تأمین کنند؟
  • صحیفه امام جلد ۱ ص۱۱۸
• رهبر ما آن طفل دوازده ساله‌ای است که با قلب کوچک خود که ارزشش از صدها زبان و قلم ما بزرگتر است، با نارنجک خود را زیر تانک دشمن انداخت و آن را منهدم نمود و خود نیز شربت شهادت نوشید.
  • منبع :کتاب پرتوی خورشید

س، ش

• «سپاه باید پشت مردم باشد. اصل مردمند. ارتش هم باید پشت مردم باشد. ارتش و سپاه باید بگویند: جانم فدای مردم. اگر بگوید جانم فدای رهبر انحراف است. اصل مردمند. رهبر هم جانش فدای مردم است. ما همه برای مردمیم. سپاه باید از حقوق مردم دفاع کند. پشتیبان مردم باشد. اگر بگوید جانم فدای رهبر که این می‌شود همان زمان شاه. پس مردم برای چی انقلاب کردند؟»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، جلد ۳، پاراگراف ۱۳۲.
• «سرمنشأ همهٔ کمالات وارسته شدن نفس از تعلّقات است، و بدبختی هر انسان تعلّق به مادّیات است. توّجه و تعلّقِ نَفس به مادّیات، انسان را از کاروان انسان‌ها بازمی‌دارد، و بیرون رفتن از تعلّقاتِ مادّی و توجّه به خدای تبارک و تعالی انسان را به مقام انسانیّت می‌رساند.»
• «شما ببینید بیست و چند سال است از این کشف حجاب مفتضح گذشته است؛ حساب کنید چه کرده‏‌اید؟ زن‌ها را وارد کردید در ادارات؛ ببینید در هر اداره‏‌ای که وارد شدند، آن اداره فلج شد. فعلاً محدود است؛ علما می‌گویند توسعه ندهید؛ به استانها نفرستید. زن اگر وارد دستگاهی شد، اوضاع را به هم می‏‌زند؛ می‏‌خواهید استقلالتان را زن‌ها تأمین کنند؟! کسانی که شما از آنها تقلید می‏‌کنید، دارند به آسمان می‏‌پرند، شما به زن‌ها ور می‏‌روید؟ بد معرفی نکنید روحانیون خود را به دنیا؛ برای شما عیب است. اینها دردهایی است، اینها نصیحت است؛ ولی چه سود. آنها که باید بشنوند نیستند؛ اگر هم کسی باشد، آنچه را که قلب ما از آن درد دارد، نخواهد رساند.»
  • صحیفه امام، جلد ۱، شرایط اسفبار سیاسی ـ اجتماعی، و بیان خدمات و مبارزات روحانیت شیعه، ۱۱ آذر ۱۳۴۱

ف، ق

• «قوانین اسلام به نیازهای انسان پاسخ می‌گوید. این قوانین بسیار صریح و روشن هستند.»
  • صحیفه امام - جلد ۴ - صفحهٔ ۲۴۲
• «فرزند خود را آزاد گذارید تا هر راهی را می‌خواهد انتخاب کند.»

ک، گ

• «کوه مصیبتها در مقابل حیثیت اسلامی - ایرانی ما چون کاهی است.»
  • صحیفه امام - جلد ۱۴ - صفحهٔ ۴۰۸

ل

• لغت عربی از ماست لغت عربی لغت اسلام است.
  • منبع :صحیفه امام جلد ۱۱ صفحه ۲۲۷

م

• من فکر می کردم که اگر ما‏‎ ‎‏بتوانیم یک دیواری مثل دیوار چین بین شرق و غرب بکشیم، بین ممالک اسلامی و چه‏‎ ‎‏بکشیم، دیوار زمینی و هوایی که مملکت ما از دست آنها نجات پیدا کند، وترقیاتشان را‏‎ ‎‏هم ما عذرش را بخواهیم، به نفع ما بیشتر است. حتی آنهایی که به اسم «ترقی» به ما‏‎ ‎‏می دهند. ‏
  • سخنان امام خمینی
• ما می خواهیم دور کشور دیوار بکشیم.
• *نقل آیت الله منتظری
• «ماه «رمضان‌ها» می‌آید و می‌رود، و ماه‌ها یکی پس از دیگری می‌روند و عمرها هم می‌رود، آنچه که باقی می‌ماند آن صفحات اعمال شماست که در قلب شما ثبت است، و شاید نامه عمل هم همان باشد. قلب شما نسبت به دنیا چه بوده است؟ دنیا با قلب شما چه کرده است و شما توجه‌تان به دنیا چه اندازه بوده است؟ آن روزی که دستتان نمی‌رسید زاهد و عابد بودید، آن روزی که دست رسید خدای نخواسته عکس او بود؟ مراقبت در کار است…»
• «من تا آخر پشتیبان ارتش و سپاه و بسیج خواهم بود و تضعیف آنان را حرام می‌دانم. من به عنوان فرمانده کل قوا به مسئولین و تصمیم گیرندگان نیز دستور می‌دهم که در هیچ شرایطی از تقویت نیروهای مسلح و بالابردن آموزشهای عقیدتی و نظامی و توسعه تخصصهای لازم و خصوصاً حرکت به طرف خودکفایی نظامی غفلت نکنند.»
• «ملت ایران باید بداند که من در کنار آنان، تا آخرین نفس برای حفظ قوانین اسلام و مصالح مملکت به مبارزه خود ادامه می‌دهم.»
  • صحیفه امام - جلد ۶ - صفحهٔ ۳
• «من گرچه فرزند عزیزی را که پاره تنم بود از دست دادم، لکن مفتخرم که چنین فرزندان فداکاری در اسلام وجود داشت و دارد.»
  • صحیفه امام - جلد ۷ - صفحهٔ ۱۷۸
• مگر با چهارتا زن فرستادن در مجلس ترقی حاصل می‌شود؟ …ما می‌گوییم اینها را فرستادن در این مراکز جز فساد چیزی نیست .. ببینید اگر شما جز فساد چیز دیگری دیدید؟ ما با ترقی زنان مخالف نیستیم با این فحشاء مخالفیم؛ با این کارهای غلط مخالفیم
  • صحیفه امام جلد ۱ ص۳۰۵
• «من با مردم ایران برادر هستم و خود را خادم و سرباز آنان می‌دانم.»
  • صحیفه امام - جلد ۵ - صفحهٔ ۳۵۴
• «ما در طول تاریخ مظلوم بودیم. از همه جهات مظلوم بودیم؛ و ما امروز می‌‏خواهیم که مظلوم نباشیم؛ و ظالم هم نباشیم. ما تعدی به هیچ کشوری به واسطهٔ دستوری که به ما رسیده‌است از اسلام، نخواهیم کرد؛ و تجاوز به هیچ فردی نخواهیم کرد، و نباید بکنیم. تجاوز به هیچ کشوری نخواهیم کرد، و نباید بکنیم.»
• «ما خواستار جمهوری اسلامی می‌باشیم. جمهوری، فرم و شکل حکومت را تشکیل می‌دهد و اسلامی یعنی محتوای آن فرم، که قوانین الهی است.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفهٔ نور، ص ۱۵۷.
• «ما تابع آراء ملت هستیم، ملت هر طوری رأی داد، ما هم از آنها تبعیت می‌کنیم.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۴، ص ۱۸۱.
• «مردم یکی را تعیین می‌کنند برای این که رئیس جمهور باشد، ما هم رأی مان را علناً به مردم اظهار می‌کنیم که آقا، آن که من می‌خواهم این است. شما میل دارید به این رأی بدهید، میل ندارید خودتان آزادید… آراء عمومی نمی‌شود خطا بکند.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۴، ص ۱۲۲.
• «میزان رأی ملت است.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، ولایت فقیه حکومت صالحان زمین، ص ۴۷.
• ما می‌دانیم دست‌های جنایتکار عوامل استعمار می‌خواهند بر ضد قرآن قوانینی وضع کنند … از تساوی حقوق زن و مرد دم می‌زنند یعنی قرآن را زیر پا گذاردن یعنی مذهب جعفری را کنارزدن یعنی قرآن را مهجور کردن و بجای آن کتابهای ضاله [تورات و انجیل ] قرار دادن…… این تساوی حقوق زن و مرد ملغاست آن از نظر بیست میلیون ایرانی مردود و محکوم است.
  • صحیفه امام ج ۱ ص ۱۶۱
• «ما یک حکومتی می‌خواهیم که روی مصالح این ملت کار کند… ما می‌خواهیم یک حکومتی باشد که لااقل تابع قانون باشد، تبع قانون اسلام باشد، تبع قانون مجعوله صحیح باشد.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، کوثر، ج دوم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار سید روح‌الله خمینی، ۱۳۷۳، ص ۲۵۱.
• «ما می‌گوییم حکومت اسلام… یک حکومت باشد که برای قانون متواضع باشد، یعنی سر پیش قانون فرود بیاورد، قانون هر چه گفت، قبول کند، نه این که قانون برای مردم عادی باشد و قدرتمندها از قانون مستثنی باشند.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، کوثر، ج دوم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار سید روح‌الله خمینی، ۱۳۷۳، ص ۱۵۴.
• «ما هرگز نمی‌گوییم که این طبقه (روحانیت) یکسره خوب و منزهند و برای اصلاح آنها نباید قدمی برداشت. این‌ها هم مثل سایر طبقات خوب و بد دارند و بدهای آنها از همه بدها فساد و ضررشان بیشتر است چنانچه خوبهای آنها از تمام طبقات نفعشان هم برای مردم و هم برای کشور و استقلال آن بیشتر و بالاتر است.»
  • کشف الاسرار نوشته سید روح‌الله خمینی، صفحهٔ ۲۰۵.
• «ملت می‌خواهد که قوانین اسلام در این مملکت پیاده بشود. ملت این همه زحمت کشیده‌است که دین اسلام را برقرار کند در یک مملکتی که صدها سال و در این اخیر پنجاه سال کوشش شد به اینکه اسلام را کنار بگذارند؛ کوشش شد به اینکه روحانیت را کنار بگذارند و تضعیف کنند. ملت روحانیت را به تبع اسلام می‌خواهد. اگر -خدای نخواسته- روحانی هم برخلاف اسلام بکند، آن هم یک ساواکی است. فرقی نمی‌کند. بدتر از ساواکی هم هست! این معناها را از گوشهایشان بیرون کنند آقایان که این مردم دیگر از جمهوری اسلامی کنار رفته‌اند. خیر، شماها کنار رفته‌اید. شما خودتان راعلاج کنید.»
  • دیدار با نمایندگان مجلس، جماران ۶ خرداد ۱۳۶۰.

ن

• «نقض قانون اساسی سند عقب افتادگی است‏.»
  • منبع: نهضت سید روح‌الله خمینی، سید حمید روحانی، ج ۲، صص ۲۱۹–۲۱۷.
• «نهضت ما قائم به شخص نیست، نهضت ما همگانی است، همه ملت رهبرند، همه بیدار شده‌اند.»
  • صحیفه امام - جلد ۷ - صفحهٔ ۱۵۷
• نسوان حق مداخله در انتخابات را ندارند. وظیفه دینی همه ماست که بگوییم و بخواهیم که قانون شرکت نسوان در انتخابات انجام نشود ؛. از ده میلیون ** نفر جمعیت زن ایرانی فقط یکصد نفر زن هرجایی مایل است که این کار بشود.

صحیفه امام جلد ۱ ص ۸۲-۸۳

و

• «وصیت اکید من به قوای مسلح آن است که همان‌طور که مقررات نظام، عدم دخول نظامی در احزاب و گروه‌ها و جبهه‌ها است به آن عمل نمایند؛ و قوای مسلح مطلقاً، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر اینها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازیهای سیاسی دور نگه دارند. در این صورت می‌توانند قدرت نظامی خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند؛ و بر فرماندهان لازم است که افراد تحت فرمان خود را از ورود در احزاب منع نمایند؛ و چون انقلاب از همه ملت و حفظ آن بر همگان است، دولت و ملت و شورای دفاع و مجلس شورای اسلامی وظیفه شرعی و میهنی آنان است که اگر قوای مسلح، چه فرماندهان و طبقات بالا و چه طبقات بعد، برخلاف مصالح اسلام و کشور بخواهند عملی انجام دهند یا در احزاب وارد شوند که- بی اشکال به تباهی کشیده می‌شوند- و یا در بازیهای سیاسی وارد شوند، از قدم اول با آن مخالفت کنند؛ و بر رهبر و شورای رهبری است که با قاطعیت از این امر جلوگیری نماید تا کشور از آسیب در امان باشد.»
  • منبع: وصیت نامه سیاسی- الهی سید روح‌الله خمینی
• «و وصیت اینجانب به رهبر و شورای رهبری در این عصر که… گمان ننمایند که رهبری فی نفسه برای آنان تحفه‌ای است ومقام والایی، بلکه وظیفه سنگین و خطرناکی است که لغزش در آن اگر خدای نخواسته با هوای نفس باشد، ننگ ابدی در این دنیا و آتش غضب خدای قهار در جهان دیگر در پی دارد.»
  • منبع: وصیتنامهٔ سید روح‌الله خمینی.
• «وظیفه هر نظامی و هر پادگان این است که در امور سیاسی حکومت [دخالت‏] نکند؛ برای اینکه سرباز اگر وارد شد در امور سیاسی، سربازیش را از دست می‌دهد. یک سربازی که افکارش را متوجه بکند به اینکه کی جلو باشد، کی عقب باشد، چه جور بشود، فلان گروه چه بشود، فلان گروه چه بشوند، این دیگر «سرباز» اسمش نیست؛ این یک آدم سیاسی است که کلاه سربازی را غصب کرده! باید شما همه توجه کنید، سران این ارتش و همه قوای مسلح باید موظف باشند به اینکه حفظ کنند تمام ارتش را از اینکه وارد در امور سیاسی بشود»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی در خرداد ماه سال ۱۳۶۰
• «وظیفه هر کسی که در هر جا مشغول خدمتی است، در رأس همه خدمتها، این است که موازین اسلامی را حفظ بکند.»
  • صحیفه امام - جلد ۱۱ - صفحهٔ ۶۶

هـ

• «همه دنیا که دنبال این هستند که ارتششان از امور سیاسی کنار باشد، آنها یک چیزی می‌فهمند که می‌گویند این را- ما که می‌خواهیم که سپاه و ارتش جنداللَّه باشند و دسته‌بندی نداشته باشند و جهات سیاسی را کنار بگذارند، برای این است که اگر جهات سیاسی و مناقشات سیاسی در سپاه رفت و در ارتش رفت، باید فاتحه این سپاه و ارتش را ما بخوانیم… در امر انتخابات باز هم به من اطلاع دادند که بین سپاهیها هم باز صحبت هست. خوب! انتخابات در محل خودش دارد می‌شود، جریانی دارد، به سپاه چه کار دارد که آنها هم اختلاف پیدا کنند؟ برای سپاه جایز نیست این. برای ارتش جایز نیست این. سپاهی را از آن تعهدی که دارد، از آن مطلبی که به عهده اوست بازمی‌دارد و همین‌طور ارتش را.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی در مرداد ماه سال ۱۳۶۳
• «هر فردی از افراد ملت حق دارد که مستقیماً در برابر سایرین، زمامدار مسلمین را استیضاح کند و به او انتقاد کند و او باید جواب قانع کننده بدهد و در غیر این صورت اگر بر خلاف وظیفه اسلامی خود عمل کرده باشد، خود به خود از مقام زمامداری معزول است.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفه نور، ج ۴، ص ۱۹۰.
• «هیچ‌گاه در خدمت به خلق اللَّه خود را طلبکار مدان که آنان به حقّ منّت بر ما دارند، که وسیله خدمت به او- جلّ و علا- هستند؛ و در خدمت به آنان دنبال کسب شهرت و محبوبیت مباش که این خود حیله شیطان است که ما را در کام خود فرو برد؛ و در خدمت به بندگان خدا آنچه برای آنان پرنفع‌تر است انتخاب کن، نه آنچه برای خود یا دوستان خود؛ که این علامت صدق به پیشگاه مقدس او- جلّ و علا- است.»
• «هر کس در هر مقامی که هست و هر مسئولیتی که دارد، همان مقام و مسئولیت، امتحان اوست.»
  • صحیفه امام - جلد ۱۸ - صفحهٔ ۳۰۷

درباره

صحیفهٔ سجّادیّه نمونهٔ کامل قرآن صاعد است و از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است…

«رفتن شاه، پیروزی نیست بلکه طلیعه پیروزی است؛ و البته این طلیعه را من به ملت ایران تبریک عرض می‌کنم؛ و باید توجه داشته باشند که همان طوری که طلیعه پیروزی است، طلیعه خلع سلطه اجانب است‏.» ، تصویر مربوط به خروج شاه از ایران است

«آنکه دستش تا مرفق به خون جوانان غیور عراق آلوده است، می‌خواهد خود را طرفدار ملت عرب جا بزند… ما امیدواریم که نابودی سرسپردگانی مثل سادات و صدام حسین بزودی انجام گیرد»

از او درباهٔ آثار

• «صحیفه کامله سجادیه، نمونه کامل قرآن صاعد است و از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نورالله نشات گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشان را به اصحاب خلوتگاه الهی می‌آموزد. کتاب شریفی است که سبک بیان معارف الهیه اصحاب معرفت را چون سبک قرآن کریم بدون تکلف الفاظ در شیوه دعا و مناجات برای تشنگان معارف الهیه بیان می‌کند. این کتاب مقدس چون قرآن کریم سفره الهی است که در آن، همه گونه نعمت موجود است و هرکس به مقدار اشتهای معنوی خود ازآن استفاده می‌کند. این کتاب همچون قرآن الهی ادق [دقیقترین ] معارف غیبی که از تجلیات الهی در ملک و ملکوت و جبروت و لاهوت و مافوق آن حاصل می‌شود در ذهن من و تو نیاید و دست طلبکاران از حقایق آن کوتاه است، به شیوه خاص خود قطراتی که از دریای بیکران عرفان خود می‌چشاند و آنان را محو و نابود می‌کند..»

از او دربارهٔ دیگران

• «صلوات و سلام خدای بزرگ بر حضرت عیسی بن مریم، روح‌الله و پیامبر عظیم الشأن، که مردگان را احیا و خفتگان را بیدار فرمود. صلوات و سلام خدای بزرگ بر مادر عظیم الشأنش، مریم عذرا، و صدیقه حورا، که با نفخه الهی، چنین فرزند بزرگی را به تشنگان رحمت الهی تسلیم نمود.» (۲ دی ۱۳۵۷ / ۲۲ محرّم ۱۳۹۹)
  • صحیفه امام - جلد ۵ - صفحهٔ ۲۷۲
• «رفتن شاه، پیروزی نیست بلکه طلیعه پیروزی است؛ و البته این طلیعه را من به ملت ایران تبریک عرض می‌کنم؛ و باید توجه داشته باشند که همان طوری که طلیعه پیروزی است، طلیعه خلع سلطه اجانب است‏.»
  • (صحیفه امام، ج‏۵، ص: ۴۸۴)
• «صدام حسین که با ملت شریف عراق مواجه شده است و خود را در معرض هلاک می‌بیند، می‌خواهد با صحنه سازیها اذهان برادران اسلامی ما را از خود و رژیم منحط خود منصرف کند تا چند صباح دیگر به جنایات خود ادامه دهد. آنکه دستش تا مرفق به خون جوانان غیور عراق آلوده است، می‌خواهد خود را طرفدار ملت عرب جا بزند... آنکه به خیال خود عروبت را از اسلام والاتر می‌داند و به اسلام پشت کرده به زعم آنکه ملتهای عرب را به خود متوجه کند، غافل است که ملت عزیز عرب از اسلام چون جان شیرین حفاظت می‌کند و با دشمنان اسلام، چون اسلاف خود درصدر اسلام به جنگ و ستیز برمی‌خیزد.
  • صحیفه، جلد ۱۲ - صفحه ۲۳۵، دربارهٔ اخراج ایرانیان از عراق (۲۰ فروردین ۵۹)
• «ما امیدواریم که نابودی سرسپردگانی مثل سادات و صدام حسین بزودی انجام گیرد و ملتهای شریف اسلامی به این انگلهای خائن، آن کنند که ملت ما با محمدرضای خائن کرد؛ و به دنبال آن برای آزاد زیستن و به استقلال تمام رسیدن، قطع روابط با ابرقدرتها خصوصاً آمریکا نمایند.»
  • صحیفه، جلد ۱۲ - صفحهٔ ۲۳۴
• «من از این که آقای موسی صدر در بین شما نبوده‌است، متأثرم. او مثل فرزند من است. او یک بازوی قوی برای اسلام بود.»
  • (صحیفهٔ امام؛ ج ۱۵، ص ۵)
• «به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‌رسانم مؤلف کتاب «آیات شیطانی» که علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم و چاپ و منتشر شده‌است، همچنین ناشرین مطلع از محتوای آن، محکوم به اعدام می‌باشند. ازمسلمانان غیور می‌خواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آنها را اعدام نمایند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر کس دراین راه کشته شود، شهید است ان شاء اللَّه. ضمناً اگر کسی دسترسی به مؤلف کتاب دارد ولی خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفی نماید تا به جزای اعمالش برسد.»
  • ۲۵ بهمن ۱۳۶۷، فتوا دربارهٔ سلمان رشدی
• محمدرضا پهلوی «ابداً! من به هیچ وجه احساس خصومت شخصی با شاه ندارم. برای مبارزه نه شخص خودم مطرح است و نه پسرم؛ و من هیچ‌گاه احساس ناراحتی شخصی از او نکرده‌ام. من برای خیانتهایی که شاه در این پنجاه سال کرده، جنایاتی که به ملت من وارد کرده مخالفم.»
• حسینعلی منتظری «همه می‌دانند که شما حاصل عمر من بوده‌اید؛ و من به شما شدیداً علاقه مندم.» «من صلاح شما و انقلاب را در این می‌بینم که شما فقیهی باشید که نظام و مردم از نظرات شما استفاده کنند. از پخش دروغهای رادیو بیگانه متأثر نباشید. مردم ما شما را خوب می‌شناسند، و حیله‌های دشمن را هم خوب درک کرده‌اند که با نسبتِ هر چیزی به مقامات ایران کینه خود را به اسلام نشان می‌دهند.» «جنابعالی ان شاء اللَّه با درس و بحث خود حوزه و نظام را گرمی می‌بخشید.»
  • منبع: سید روح‌الله خمینی، صحیفهٔ امام، جلد ۲۱، صفحهٔ ۳۳۳. در تاریخ ۸ فروردین ۱۳۶۸.
• یوسف صانعی «بنا بر اصل نود و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی که به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوّبات مجلس شورای اسلامی با آنها، شورایی به نام شورای نگهبان تشکیل می‌شود که انتخاب شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز از این شورا به عهده این جانب می‌باشد، لذا جناب عالی را به عنوان یکی از شش فقیه، به عضویت شورای نگهبان منصوب می‌نمایم. از خداوند متعال، موفقیّت هر چه بیشتر شما را امیدوارم.»
  • منبع: حکم روح‌الله خمینی خطاب به یوسف صانعی، ۱ اسفند ۱۳۵۸.
• یوسف صانعی « «و حالا ما می‌خواهیم این رنج را به گردن آقای آقا شیخ یوسف صانعی به عنوان دادستان کل [بگذاریم‍‍] و معرّفی کنم به آقایان؛ و من آقای صانعی را مثل یک فرزند بزرگ کرده‌ام. آقای صانعی وقتی که سالهای طولانی در مباحثاتی که ما داشتیم تشریف می‌آوردند، ایشان، بالخصوص می‌آمدند با من صحبت می‌کردند و من حظّ می‌بردم از معلومات ایشان و ایشان، یک نفر آدم برجسته‌ای در بین روحانیون است و مرد عالمی است.»
  • منبع: بیانات سید روح‌الله خمینی در دیدار با رئیس دیوان عالی کشور و قضات شورای عالی قضایی و شعب دیوان عالی کشور، ۱۹ دی ۱۳۶۱.
• یوسف صانعی « «از رفتن آقای صانعی، متاسّف و متاثّرم. امیدوارم ایشان در هر کجا که باشند، فرد مؤثّری باشند. از زحمات و کوششهای ایشان، تشکّر و قدردانی می‌کنم. من ایشان را سالهای طولانی است که می‌شناسم. او مردی عالم، متعهّد و فعّال است.»
  • منبع: بیانات سید روح‌الله خمینی پس از استعفای یوسف صانعی، ۱۶ تیر ۱۳۶۴.
• یوسف صانعی « «... مسئله دادستانی که همه می‌دانید از امور بسیار مشکل و حسّاس است و آقای صانعی که مردی فاضل و عالم است و سالها او را از نزدیک می‌شناسم و او را عنصری فعّال و خوب می‌دانم، تا به حال این سمت را داشتند که از زحمات ایشان تشکّر می‌کنم.»
  • منبع: بیانات سید روح‌الله خمینی، ۱۸ تیر ۱۳۶۴.
• «ان شاالله تعالی جناب آقای ولایتی همان‌طور که در مسائل سیاسی خدمتگزارخوبی هستند، در مسائل درمانی هم خدمتگزار باشند.»

دربارهٔ او

• آیت‌الله خمینی قبل از اینکه به ایران بیایند حرف‌های بسیار زیبایی می‌زدند… که عده زیادی را از جمله مرا جلب کرد. متأسفانه در همان روزهای اول که به ایران آمدند حرف‌هایشان عوض شد… من از آن موقع حسابم را از انقلاب ایران جدا کردم؛ یعنی فکر کردم من یک ایرانی هستم در ایران زندگی می‌کنم اما این آن انقلابی نبود که من در آرزویش بودم؛ زیرا به همین زودی یعنی ظرف کمتر از دو ماه حرف‌ها عوض شد. بعد متأسفانه دیدیم که بیشتر و بیشتر و بیشتر عوض شد. تا رسید به قتل‌عام زندانیان سیاسی و تیرباران‌های سال ۶۰ و ۶۷ و بسیاری حوادث دیگر… آیا یک رهبر مذهبی صحیح است که وعده‌های خودش را نادیده بگیرد و به عبارتی حرف ناصحیح و دروغ بزند؟
  • شیرین عبادی، ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۶/ ۲ مهر ۱۳۹۵؛ در برنامهٔ «میزبان»، رادیوفردا
• دو نیرو مرا در کارم یاری می‌داد، اول اطمینان به اینکه حرفم حق است، دوم تصمیم راسخ بر اینکه علیه خمینی مبارزه کنم. این دو به هم وابسته بود، زیرا اگر من در زندگی فقط یک حرف درست زده باشم، پیش‌ببینی خطر مرگبار خمینی برای ایران است. تصور می‌کنم که حوادث بعدی نشان داد که حق به جانب من بود.
• اگر قضاوتم درمورد جزئیات نقص‌هایی داشت به این دلیل است که تصور نمی‌کردم قساوت و سبعیت او به این درجه باشد. تصور این همه درنده‌خویی، آن هم از طرف فردی در کسوت روحانیت برایم غیرممکن بود. مزهٔ خون قاعدتاً باید به مذاق پاپ ناخوش‌تر از مذاق یک ژنرال اس اس بیاید.
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «انقلاب الزاماً ضامن سعادت یک ملّت نیست»
• خمینی را در ماه دیده بودند. موجودی مافوق طبیعی بود، چون ژوپیتر اساطیری افسانه شده بود. من می‌دانستم چه موجود نحس و چرکینی است، نوشته‌ها و رفتارش همه رذیلانه بود ولی اگر بلایی بر سرش می‌آمد فاجعه می‌شد!
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «ای کاش خمینی در ماه می‌ماند»
• ذات خمینی را خوب شناخته بودم، فقط درجهٔ سبعیت او را دست کم گرفته بودم.
• مردی که در سال ۱۹۶۳ محکوم به اعدام شده بود، سپس به دلیل میانجیگیری عده‌ای، از جمله پاکروان، از مرگ نجات یافته بود. در ترکیه و بعد در عراق در تبعید به سر برده بود، چند ماهی در فرانسه گذرانده بود و ۸۰ سال از عمرش می‌گذشت، در لحظهٔ پاگذاشتن بر خاک ایران هیچ احساسی، هیچ رقّت و تأثری نداشت.
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «چرا گذاشتم خمینی به ایران بازگردد»
• به من ایراد گرفته‌اند که چرا گذاشتم او به ایران بازگردد. آیا می‌توانستم نگذارم؟ اولاً باید تصریح کنم که بازگرداندن او گرچه جزو برنامهٔ من نبود، یکی از درخواست‌های خوش‌باورانی بود که امروز ناگزیر کفّاره‌اش را پس می‌دهند. به علاوه، من از قدیم و ندیم گفته بودم که تمام ایرانیان بدون اجازهٔ دولت حقِّ ورود به ایران را دارند. به این نظر اعتقاد داشتم و امروز هم به آن معتقدم و می‌گویم جزو حقوق طبیعی هر شهروندی است… می‌شود و باید، یک نفر خارجی نامطلوب را از کشوری اخراج کرد، ولی شهروند هر کشوری، هرقدر هم خلافکار باشد، کشورش خانهٔ اوست.
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «چرا گذاشتم خمینی به ایران بازگردد»
• خمینی در آغاز از نظر سیاسی دستش را رو نکرد. خود را قدیسی عرضه کرد که فقط قصد دارد به نماز و دعا و واعظ بپردازد و اگر مُصِراً از او بخواهند، نقش مشاور و راهنما را هم بر عهده خواهد گرفت. ولی هیچ‌یک از جاه‌طلبی‌های دیگریش را بروز نداد. تعداد کسانی که نیّات واقعی او را درک کردند، انگشت‌شمارند. من این امتیاز تلخ را داشتم که قبل از آشکار شدن نیاتش، آن‌ها را دریابم.
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «شیادی آیت‌الله»
• آیا خمینی مسلمان خوبی است؟ من در این باره قسم نمی‌خورم، چون می‌توانم از قرآن سوره‌هایی نقل کنم که با تعبیری که او از گفته‌های پیغمبر دارد، در تضاد باشد.
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «تشیعی که مطرح است»
• بهترین مأمور من در ایران، شخص خمینی است. حکومت خودکامهٔ پلید او، بی‌لیاقتی او، آزار مدوام کسانی که در مقابلش پشت خم نمی‌کنند، زانو نمی‌زنند و دامن عبایش را نمی‌بوسند و پامال نعلینش نمی‌شوند و هذیان‌گویی‌های بی‌وقفه‌اش عاقبت شعله‌های خمش را فروزان می‌کند و همهٔ کسانی را که به تنگ آمده‌اند به طغیان وامی‌دارند.
  • شاپور بختیار، «یکرنگی»، «بازگشت به اصالت»
• تمام عظمت امام، از همان جمله‌ای که در هواپیما، در پاسخ به خبرنگاری که پرسید: چه احساسی دارید؟ مشخص می‌شود. امام جواب دادند: «هیچ!». ایشان جز به هدف و به قول خودشان انجام تکلیف و ایفای مسئولیت، به چیز دیگری فکر نمی‌کردند. قدرت روحی و شخصیتی امام، بی‌نظیر بود… برای آدم‌هایی که نگاه بیمارگونه به وقایع دارند، درک احساس کسانی که یک عمر و فقط خالصانه برای رضایت خدا کار کرده و تنها به ادای تکلیف اندیشیده‌اند، ممکن نیست! امام از جنس بندگان خاص خدا بودند و درک سخنان و رفتارهای ایشان، جز برای کسانی که این‌گونه می‌اندیشند، میسر نیست.
• هدف امام، فقط کسب رضایت خدا بود و در همه احوال، به ادای تکلیف الهی فکر می‌کردند و به‌شدت مراقب بودند که در این راه، هیچ امری از دیدشان پنهان نماند. همیشه ذهنی آسوده و خالی از اضطراب داشتند؛ چون تکلیفشان با خودشان و زندگی‌شان معلوم بود. انسان وقتی اضطراب نداشته باشد، جزئیات را هم متوجه می‌شود. این‌گونه انسان‌ها، کرامات زیادی دارند؛ چیزی که تا قبل از دیدن امام، برایم باورپذیر نبود. این مقام حاصل نمی‌شود، مگر اینکه بر هدفی متعالی و الهی متمرکز باشی. خدا هم به چنین بندگان مخلصی، عنایت دارد و به آنها یاری می‌رساند، همان‌گونه که وعده خود اوست.
  • رسول صدر عاملی، ۲ مارس ۲۰۲۲/ ۱۱ اسفند ۱۴۰۰؛ مصاحبه با پایگاه «اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر»
• «آقای خمینی تمامی رقبایش را به شیوه دقیقاً غیراخلاقی از صحنهٔ سیاسی کشور حذف کرده‌است. آقای شریعتمداری، جبههٔ ملی و پدر معنوی‌اش محمد مصدق، نهضت آزادی، و حتی شاگرد تراز اولش آقای منتظری زمانی که منتقد سیاست‌های او شده بود.»
  • محسن کدیور، لایحه قصاص و حکم ارتداد جبهه ملی
• «مبارزی بود که بشریت و جهان اسلام او را از دست داد… واکنش بنیادین امام خمینی دربارهٔ مسئله فلسطین، امروز در میان بسیاری از مبارزان در سطح جهان پدیدار شده و بشریت هم‌اکنون مدیون این مواضع اصولی است.»
  • محمود الزعبی
• «زمانی که خمینی در سال ۱۹۷۹ به قدرت رسید، تصور می‌کرد همه رهبران مشابه شاه ایران هستند و چون شاه را به سادگی از قدرت خلع کرده، می‌تواند اقدامی مشابه را در هر نقطه دیگری از جمله عراق پیاده کند.»
  • صدام حسین
• «ایشان انسانی هوشمند و شجاع بودند که روحیه ظلم ستیزی از همان ابتدا در ایشان و خاندانشان وجود داشت که با آگاهی و تدبیر توأم شده بود… رمز اصلی موفقیت امام این بود که فقط به خدا فکر می‌کرد و فقط برای او فریاد می‌زد.»
  • علی‌اکبر ناطق‌نوری
• «در قرون اخیر شخصیتی مثل امام پیدا نمی‌کنیم. نمی‌گوییم شخصیت ممتازی در تاریخ نبود، بلکه با مجموعه شخصیتی و آثاری که از ایشان باقی مانده، ما کسی را نمی‌شناسیم.»
  • اکبر هاشمی رفسنجانی
• «صاحب هر نظر و عقیده‌ای که باشیم، اگر انصاف را رعایت کنیم، امام را شخصیتی ممتاز و بزرگ خواهیم دید. شخصیت امام خمینی (قده) همچون همه رهبران فرهمند تاریخی، با موجی از ستایشهای شورانگیز و ناسزاگوییهای هذیان گونه روبرو بوده‌است. مطمئنًا درمیان ستایشگران امام، انسانهای صادق و پاک باخته فراوانند؛ از جنس وسنخ همان جوانان فداکاری که ایران عزیز و انقلاب را از گزند مهاجمان کین توز و بی آزرم مصون نگاه داشتند. نباید انکار هم کرد که امام منتقدان صادقی داشته و دارد که نظر یا روش او را نمی‌پسندیده‌اند. درعین حال باید در بسیاری از حملاتِ تند علیه امام، یا ستایشهای غلوآمیز دربارة این بزرگوار تأ مل کرد.»
  • محمد خاتمی در نامه‌ای به فردا
• «گروهی در پناه شخصیت او می‌کوشند تا تمام معارف دینی را در وجه فقهی، آن هم ازنوع عوام زده و سنتی آن که عرصه را بر اندیشه و عمل دیگران می‌بندد خلاصه کنند. درحالی که روشن بینی و شخصیت عرفانی، فلسفی، اجتماعی و سیاسی امام مورد غفلت یا تغافل قرار می‌گیرد. در این رویکرد تأکید می‌شود که امام مدافع فقه، آنهم از نوع سنتی آن بود. این مطلبی درست است، اما تأکید شجاعانه امام بر لزوم تحول در فقه و نقش زمان و مکان در اجتهاد پویای شیعی را نادیده می‌گیرند.»
  • محمد خاتمی در نامه‌ای به فردا

جستارهای وابسته

• سید احمد خمینی
• سید حسن خمینی
• سید علی خامنه‌ای
• صدام حسین
• محمدرضا پهلوی
• آرامگاه سید روح‌الله خمینی
• کمیته امداد امام خمینی
• خط امام
• سخنان خمینی در نوفل لوشاتو

پیوند به بیرون

در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد سید روح‌الله خمینی اطلاعات بیشتری پیدا کنید.

در میان مقاله‌ها از ویکی‌پدیا
در میان متون از ویکی‌نبشته
در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار

• مستند مروری بر زندگانی سید روح‌الله خمینی
• پایگاه اطلاع‌رسانی سید روح‌الله خمینی
• پایگاه پژوهشی انقلاب اسلامی
• پایگاه مؤسسه تنظیم و نشر آثار (امام) خمینی