نماز

نمازیکی از گونه های پرستش و نیایش یا فعّال کردنِ عملِ رابطه با خداست (به عنوانِ معبود/خالق) که در برخی از دین‌ها ، راه های خاصّی برای آن وضع شده‌است. این نوشتار دربارۀ نماز در همۀ دین‌هاست.

آ، الف - ب، پ - ت، ث - ج، چ - ح، خ - د، ذ - ر، ز، ژ - س، ش - ص، ض - ط، ظ - ع، غ - ف - ق - ک - گ - ل - م - ن - و - هـ - ی

«نماز، خدا را تغییر نمی‌دهد؛ امّا آن کسی که نماز می‌خواند را تغییر می‌دهد.» سورِن کی یر کِگور

« بر خیز و نماز بخوان، همانا در نماز شفاست.» محمد بن عبدالله

'

گفتاوردها

آ، الف

• «ای مریم، از پروردگارت اطاعت کن و سجده کن و با نمازگزاران نماز بخوان.»
  • قرآن، سوره آل عمران، آیه ۴۳
• «آنان که ایمان آورده‌اند و دل هایشان به یاد خدا آرامش می‌یابد، آگاه باشید که دل‌ها به یاد خدا آرامش می‌یابد.»
  • قرآن، سوره رعد، آیه ۲۸
• «آیا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرا نمی‌دهید، وقتی از آنها سوال می‌شود: " چه چیز شما را گرفتار دوزخ ساخت؟ گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.»
  • علی بن ابیطالب
  • نهج البلاغه، خطبه۱۹۰
• «ای کمیل! شأن و مقام تو به خواندن نماز، گرفتن روزه و دادن صدقه نیست. همانا شأن و قدر آدمی آن است که نماز با قلبی پاک انجام پذیرد، مورد قبول خداوند باشد و با خضوع و خاکساری ادا شود.»
  • علی بن ابیطالب
  • بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۰۷
• « اگر نمازگزار بداند که چقدر از رحمت خداوند را فرا گرفته‌است، یسرش را از سجده بر نمی‌دارد.»
  • علی بن ابیطالب
  • غرر الحکم، ج ۵، ص ۱۱۶، ح ۷۵۹۲
• «از شکیبایی و نماز یاری جویید و این دو، کاری دشوارند، جز برای اهل خشوع.»
  • قرآن، سوره بقره، آیه ۴۵

ب، پ

• «برای یک بی‌نماز در مسجد را نمی‌بندند.»
  • ضرب‌المثل فارسی
• «خدایا من نخستین کسی هستم که به سوی تو روی آورد، و شنید و اجابت کرد. در نماز کسی از من پیش نیفتاد جز رسول خدا.»
  • علی بن ابیطالبنهج البلاغه، خطبه ۱۳۱
• [شنید که مردی از خوارج نهروان شب بیدار است و نماز شب می‌گزارد و قرآن می‌خواند] «به یقین خفتن بِه که با دو دلی [نفاق] نماز گزاردن!.»
  • علی بن ابیطالب، نهج البلاغه
• «ای علی!بر خیز و نماز به جا آور، همانا در نماز شفاست.»
  • محمد بن عبدالله، پیامبر اسلام جامع احادیث الشیعه، ج ۴، ص ۲۸
• «به زیادی نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نکنید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنها بنگرید.».
  • محمد بن عبدالله، پیامبر اسلام بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۱۴، ح 5

ح، خ

• «خدای یکتا من هستم، هیچ خدایی جز من نیست، پس مرا پرستش کن و تا مرا یاد کنی نماز بگزار.»
  • قرآن، سوره طه، آیه ۱۴

د، ذ

• «دعا و نماز بزرگترین نیرویی است برای مبارزه با دشواری‌های زندگی روزانه و به دست آوردن آرامش روحی.»
  • نورمن وینست گریسی، بدون منبع
• «در شگفتم که سلام آغاز هر دیداریست، ولی در نماز پایان است.شاید این بدین معناست که پایان نماز آغاز دیدار است.»
  • علی شریعتی بدون منبع

ر، ز، ژ

• «روی به‌محراب نهادن چه‌سود// دل به‌بخارا و بتان طراز// ایزد ما، وسوسه عاشقی// از تو پذیرد، نپذیرد نماز»
  • رودکی
• «روزی که کار زار [و رهایی دشوار] شود و به سجده فرا خوانده شوند و در خود توانایی نیابند (۴۲)دیدگانشان به زیر افتاده خواری آنان را فرو می‌گیرد در حالی که [پیش از این] به سجده دعوت می‌شدند و تندرست بودند (۴۳)»
  • قرآن، سوره قلم
• «زاهد و عُجب و نماز و من و مستی و نیاز// تا ترا خود ز میان با که عنایت باشد»
  • حافظ

س، ش

• «سنگین ترین نمازها برای منافقان نماز صبح و نماز عشا است و اگر آن‌ها می‌دانستند در این نمازها چه چیزی است حتی سینه خیز برای ادای آن‌ها در مسجد حاضر می‌شدند!.»
  • پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، بدون منبع
• «شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می‌کنم، زیرا نماز برترین عمل و ستون و اساس دین شما است.»
  • علی بن ابیطالب
  • بحار الانوار، ج ۸۲، ص ۲۰۹
• «شبی علی را در محراب عبادتش دیدم؛ در محراب عبادت، مثل آدمی که مار او را گزیده باشد از خوف خدا به خود می‌پیچید و مثل یک آدم غرق در حزن و اندوه می‌گریست و می‌گفت: «آه، آه، از آتش دوزخ»...
  • معاویه بن ابی سفیان بدون منبع

ع، غ

• «عبادت روزانه در واقع فریضه‌ای است که بشر در قبال رحمت بی کران الهی انجام می‌دهد و با ادای این فریضه از خالق متعال مدد می‌جوید تا در میدان حیات و صحنه تنازع بقا پیروز گردد.»
  • کنث. و. مورگان، دانشمند آمریکایی، بدون منبع

ف

• «فاصلهٔ میان یک بنده و شرک و کفر، ترک نماز است.»
  • پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، از صحیح مسلم

گ

• «گناهی که پس از آن مهلت یافتم تا دو رکعت نماز گزارم و از خدا اصلاح آن گناه را بخواهم، مرا اندوهگین نکرد.»
  • علی بن ابیطالب
  • نهج البلاغه، حکمت ۲۹۱

م

• «ما به واسطه نماز می‌توانیم وارد انبار بزرگی از نشاط عقلانی شویم که در شرایط عادی یارای وصول به آن را نداریم.»
  • سیرل برت، روان‌شناس انگلیسی
• «مردانی که هیچ تجارت و خرید و فروشی از یاد خدا و نمازگزاردن و زکات دادن بازشان ندارد، از روزی که دل‌ها و دیدگان دگرگون می‌شوند هراسناک اند.»
  • قرآن، سوره نور، آیه ۳۷
• «منافقان خدا را فریب می‌دهند، و حال آنکه خدا آنها را فریب می‌دهد و چون به نماز برخیزند با اکراه و کاهلی برخیزند و برای خودنمایی نمازکنند و در نماز جز اندکی خدای را یاد نکنند.»
  • قرآن، سوره نساء، آیه ۱۴۲
• «مراقب اول وقت بودن نمازهای پنجگانه باشید، زیرا این نمازها در پیشگاه خداوند عزوجل دارای موقعیتی خاص هستند.»
  • علی بن ابیطالب
  • بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۳۹۲
• «معنای تشهد تجدید و تکرار شهادتین است که تجدید ایمان و اسلام و اعتراف به مبعوث شدن بعد از مرگ است. معنای «السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»: از خداوند ترحم خواستن برای خود و همه بندگان است که خود سبب ایمن شدن از عذاب قیامت است.»
  • علی بن ابیطالب
  • میزان الحکمة، ج ۵ ص ۳۹۵
• «منافقان با خدا نیرنگ می‌کنند و حال آنکه او با آنان نیرنگ خواهد کرد و چون به نماز ایستند با کسالت برخیزند با مردم ریا می‌کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌کنند (۱۴۲).»
  • قرآن، سوره نساء
• «مهم ترین مطلبی که من در طول چند سال تجربه و آزمایش به دست آورده‌ام، این است که بهترین وسیله برای درمان بی خوابی نماز است، با این قید که من پزشکم این سخن را می‌گویم که نماز بهترین وسیله‌ای است که تا کنون برای توسعهٔ اطمینان و تسکین اعصاب و آسایش و نشاط شناخته شده‌است که زمینه بی خوابی را برطرف می‌گرداند. به عبارت دقیق تر، مهم ترین وسیله ایجاد آرامش در روان و اعصاب انسان نماز است.»
  • توماس هایس اوپ

ن

• «نزدیکترین حالات بنده به پروردگار، سجده است.»
  • جعفر صادقثواب الاعمال و عقاب الاعمال
• «نماز ستون دین است و اولین عمل انسان است که خدا بدان نظر می‌کند، اگر صحیح بود، به سایر اعمال نیز نظر می‌فرماید و اگر صحیح نباشد در هیچ عمل دیگر نمی‌نگرد و کسی که تارک نماز باشد بهره‌ای از اسلام ندارد.»
  • علی بن ابیطالب دعائم الاسلام، ج ا، ص ۱۳۲
• «نماز، قلعه و دژ محکمی است که نماز گزار را از حملات شیطان نگاه می‌دارد.»
  • علی بن ابیطالب غرر الحکم، ص ۵۶
• «نماز، تنها قیام و قعود (برخاستن و نشستن) نیست، همانا نماز اخلاص تو است که جز خدا، اراده دیگری نکنی.»
  • علی بن ابیطالب شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ۱، خطبه۲۳، ص ۳۲۵
• «نماز یادآوری مستمر یگانگی و عظمت خداوند و ابراز اشتیاق برای راه یافتن در مقام قرب الهی است. این تغییر حالت دائمی باعث آن می‌گردد که امور مادی زندگی، آدمی را در خود غرق نکند...»
  • مارسل بوازا
• «نماز به دل بیشتر از زبان نیاز دارد.»
  • آدام کلارک
• «نماز، خدا را تغییر نمی‌دهد؛ امّا آن کسی که نماز می‌خواند را تغییر می‌دهد.»
  • سورن کی یر کِگور
• «نماز ، حضور ابدی را برای پُربار کردن یا معنویّات را دعوت می کند. راه دادنِ خداست برای اینکه بر زندگی ما چیره شود. نماز نمی‌تواند آب به زمین‌های خشک بیاورد، یا یک پُلِ شکسته را ترمیم کند، و یا یک شهر ویرانه را بازسازی کند؛ امّا نماز می‌تواند به روح‌های خشک آب دهد، یک دلِ شکسته را ترمیم کند، و یک ارادهٔ ضعیف را بازسازی کند.»
  • آبراهام جاشوا هیشل

و

• «و چون مالی به دستش افتد بخل می‌ورزد . مگر نماز گزارندگان.آنان که به نماز مداومت می‌ورزند، و آنان که در اموالشان حقی است معین،برای گدا و محروم.»
  • قرآن، سوره معارج ، آیات ۲۱ الی ۲۵
• «و چون نماز را به پایان بردید خدا را ایستاده یا نشسته و یا به پهلوخوابیده یاد کنید چون از دشمن ایمن گشتید نماز را تمام ادا کنید که نماز بر مؤمنان در وقتهای معین واجب گشته‌است.»
  • قرآن، سوره نساء ، آیه ۱۰۳
• «و کسانی که بر نمازهاشان مواظبت دارند،»
  • قرآن، سوره معارج ، آیه ۳۴
• «و نماز خواندنت را با دیگر نمازگزاران می‌بیند.»
  • قرآن، سوره شعراء ، آیه :۲۱۹
• «وقتی که بنده‌ای سجده می‌کند ، ابلیس فریاد می‌زند: وای برمن! او اطاعت کرد، ولی من معصیت کردم، او سجده کرد و من از این عمل سرباز زدم.»
  • علی بن ابیطالب
  • منبع: بحار الانوار، ج ۸۲، ص ۲۳۳

هـ

• «هر آن‌کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق// بر او نمرده به‌فتوای من نماز کنید»
  • حافظ
• «هر چه را از این کتاب بر تو وحی شده‌است تلاوت کن و نماز بگزار ،که نماز آدمی را از فحشا و منکر باز می‌دارد و ذکر خدا بزرگ تر است وخدابه کارهایی که می‌کنید آگاه است.»
  • قرآن، سوره عنکبوت ، آیه ۴۵
• «(بندگان مؤمن) هنگامی که نماز می‌خوانند، به نشان تواضع ، گونه‌ها را به خاک می‌سایند و برای اظهار کوچکی و خاکساری ، اعضای خود را بر زمین می‌گذارند.»
  • علی بن ابیطالب
  • نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴
• «هر که بانگ(اذان) را بشنود و بدون علت به آن پاسخ ندهد، پس نمازی برای او نیست.»
  • علی بن ابیطالب
  • وسایل الشیعه، ج ۵۵، ص ۳۷۵
• «هر کسی که نماز خود رابا اذان و اقامه بخواند، صفی از فرشتگان پشت سر او به نماز می‌ایستند که دو طرف آن صف دیده نمی‌شود و هر کس نماز خود را با اقامه تنها بخواند، یک فرشته پشت سر او نماز می‌گزارد.»
  • علی بن ابیطالب
  • ثواب الاعمال ، ص ۵۸
• «هر که نماز به جای آورد در حالیکه حق نماز را بشناسد آمرزیده شده‌است.»
  • علی بن ابیطالب
  • بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۰۷
• «همانا هر آن که نماز را ضایع کند سهمی از اسلام ندارد.»
  • عمر بن خطاب