روابط ایران و افغانستان

روابط دو کشور ایران و افغانستان با یکدیگر

ریشه‌ها آنچنان در ما و آنها پاگرفته است که سریع جذب همدیگر می‌شویم. رضا امیرخانی

گفتاوردها

• «جمهوری اسلامی ایران همواره با کشور برادرِ خود افغانستان، با صداقت کامل رفتار کرده و مواضع خود را به وضوح بیان کرده‌است و همواره دولت و ملت افغانستان به دولت و مردم ایران به دیده تکریم و احترام نگریسته‌اند.»
  • حامد کرزی
• «افغانستان به تمامی قراردادها و توافقات خود با ایران پایبند است..»
  • حامد کرزی
• «با اتصال ایران از طریق خط آهن از مسیر افغانستان و تاجکستان به چین، تجارت در منطقه توسعه خواهد یافت و تحرک اقتصادی به وجود خواهد آمد.»
  • اشرف غنی
• «کمک‌ها و همکاری‌های ایران در بخش تجهیزات صحی و آموزش‌های طبی برای افغانستان مهم است.»
  • عبدالله عبدالله
• «ایران با حضور هر کشور خارجی در منطقه، خاورمیانه و خلیج فارس مخالف است… ما نگران تنش‌های حاصل از حضور نیروهای خارجی در منطقه بوده و معتقدیم تمام نیروهای خارجی باید از منطقه خارج شده و امنیت افغانستان به دست مردم این کشور سپرده شود..»
  • حسن روحانی
• «ما خواهان تقویت دوستی میان ایران و افغانستان و تردد قانونی مردم افغانستان در ایران هستیم.»
  • حسن روحانی
• «ایران در راستای ارتقای فعالیت‌های فرهنگی و اقتصادی افغانستان حرکت می‌کند.»
  • حسن روحانی
• «باید ریشه افیونی مواد مخدر در افغانستان هر چه زودتر خشکانده شود.»
  • حسن روحانی
• «متأسفانه روزانه شاهد جنگ و خونریزی در افغانستان هستیم که باید هر چه زودتر این خشونت‌ها پایان یابد.»
  • حسن روحانی
• «اشتراکات فرهنگی [میان ایران و افغانستان] شامل چند بخش است؛ زبان، موسیقی و تبعات فرهنگ قدیم. ما در تاریخ سابقه فرهنگی مشترکی با افغانستان داریم. مثلاً وقتی می‌گوییم خواجه عبدالله انصاری، او از هرات است اما ما به عنوان یک ایرانی، او را می‌شناسیم. ما دو ملت خودمان را از هم و یکی می‌دانیم و تفاوتی میان خود و افغان‌ها قایل نمی‌شویم. اما تفاوت‌هایی هم در این بین هست؛ مثلاً گویش در زبان. فارسی یکی است اما لهجه متفاوت است و این لهجه خودش فرهنگ ویژه‌ای ایجاد می‌کند؛ چون صاحبان لهجه مشترک وحدت رویه بیشتری با هم دارند… ما فضاهای مشترک معماری داریم. معماری دوره تیموری و سلجوقی و فضاهایی که در ایران و هرات داریم، کاملاً شبیه هم است که نشان می‌دهد در آن دوران ما معماری مشترک هم داشته‌ایم.»
  • حسام‌الدین سراج
• «امروز گاهی برای ما، موسیقی افغانستانی خیلی دلنشین‌تر از موسیقی ایرانی جلوه می‌کند و این به دلیل همان سابقه فرهنگی مشترک و ویژگی‌های تاریخی‌ای است که شاید عهد ازل را به یاد ما می‌اندازد. فضای موسیقی افغانستان برای ما بسیار شیرین و دلنشین است.»
  • حسام‌الدین سراج
• «دوستان افغانستانی من مطلع هستند که غیر از درک مشترک، من همواره یک‌حس مشترک، بیشتر از دیگران، با افغانستانی‌ها داشته‌ام. این شاید به‌دلیل خراسانی‌بودنم و ریشه‌های مشترک بیشتر با مردم افغانستان و شاید به‌خاطر دغدغه و علاقه‌ام به مبحث توسعه در ایران بوده‌است.»
  • هادی خانیکی
• «از جمله ارزشگذاری‌های منفی در جامعه ما که درواقع ارزش خوبی است، این است که هرکس را جدی کار می‌کند، به یک‌کارگر افغان تشبیه می‌کنند، من هم خودم را چون یک کارگر افغان می‌دانم و هرکاری را جدی پیگیری می‌کنم، این را از مشترکات خود و افغانستانی‌ها محسوب می‌کنم.»
  • هادی خانیکی
• «من در هرجایی که توانستم چه در حوزه دانشگاه، چه سیاست و چه حوزه فرهنگ و اندیشه به‌دنبال این بوده‌ام که مسئله افغانستان در ایران و جهان درست فهمیده شود و نگاهم به بودنشان و نحوه برگشتن‌شان و حتی نادیده‌گرفتن دنیای آنها همواره نگاه هم‌دلی بوده‌است»
  • هادی خانیکی
• «من بودن افغانستانی‌ها در ایران را همیشه فرصت می‌دانم و نه تهدید، هم به‌لحاظ اقتصادی، هم فرهنگی، هم اجتماعی و هم سیاسی و به همین دلیل همیشه از حضور آنان در ایران دفاع کرده‌ام.»
  • هادی خانیکی
• «درصد بالایی از نوجوانان افغانستان، در حدود ۳۵درصد، از نزدیک شاهد پدیده‌های منجر به ترور، قتل، نقص عضو و انفجار بوده‌اند. شما فکر کنید جامعه‌ای که کودکانش اینقدر با مرگ و خشونت زندگی کرده‌اند تا چه اندازه نیاز به کمک و هم‌دلی دارند و تا چه حد علاقه انسان به کمک را برمی‌انگیزانند. ما در حد توان خود تلاش کردیم انگاره‌ای که از مهاجر افغانستانی در جامعه وجود دارد تبدیل به انگاره‌ای مثبت و واقعی شود.»
  • هادی خانیکی
• «واقعیت تلخ آنست که پناه‌جویان افغانی ساکن ایران از هیچ حق و حقوق اسلامی، انسانی، اخلاقی و بین‌المللی برخوردار نیستند.»
  • صادق زیباکلام
• «من از ۳ میلیون افغانی به خاطر ظلم‌هایی که به آن‌ها می‌کنید، معذرت خواهی می‌کنم؛ من از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به خاطر بی‌احترامی‌های شما معذرت خواهی می‌کنم؛ شما باید ادب را در برابر آن‌ها رعایت کنید؛ شما از قادسیه می‌سوزید؛ از اعراب کینه دارید به خاطر این که اسلام را برای شما آورده‌اند.»
  • صادق زیباکلام
• «این خفت آور نیست که در ایران افغان‌ها نمی‌توانند فرزندانشان را حتی به مدرسه بفرستند؛ نمی‌توانند یک دفترچه خدمات درمانی داشته باشند و بیمه شوند؛ به فرزندانشان که در ایران متولد می‌شوند شناسنامه نمی‌دهیم، ازدواجشان با ایرانیان را به رسمیت نمی‌شناسیم؟ حتی اجازه نمی‌دهیم یک حساب بانکی باز کنند. آیا ظلم و تبعیض نژادی از این بیشتر هم وجود دارد؟»
  • صادق زیباکلام
• «خدا می‌داند که زندگی افغان‌ها در ایران به جز درد و زجر خیلی چیز دیگری ندارد.»
  • صادق زیباکلام
• «آمریکایی‌ها بعلت ناتوانی در درک فرهنگ عمیق ملت افغانستان فکر می‌کنند در این کشور جای پایی پیدا کرده‌اند اما بدون شک ملت افغانستان سرانجام هویت ملی و عزت شایسته خویش را بدست خواهد آورد و بر سرنوشت خود کاملاً حاکم خواهد شد.»
  • سید علی خامنه‌ای
• «افغان‌ها کشورشان را با دست خالی آباد خواهند کرد به شرط آنکه امنیت داشته باشند و جامعه بین‌الملل حمایت‌شان را از «دولت حامی تروریسم» متوقف سازند.»
  • ملالی جویا
• «افغانستان که زمانی کانون مهر و محبت بود، حالا چرا تبدیل به کانون مواد مخدر شده‌است؟ چه شد آن کمک‌های بزرگی که قدرت‌های بزرگ به افغانستان وعده دادند؟»
  • محمد خاتمی
• «ما ایرانی‌ها با افغان‌ها خوب رفتار نکردیم. اما این ریشه‌ها آنچنان در ما و آنها پاگرفته است که سریع جذب همدیگر می‌شویم.»
  • رضا امیرخانی گفتگو با خبرگزاری «تسنیم»
• «برای افغان‌ها آمدن به ایران از رفتن به اروپا بسیار مهم‌تر است. این چیزی است که من با چشم خودم دیدم. فضای فرهنگی ایران برای آن‌ها درخشان و الگوست. فضای فرهنگی ما را درک می‌کنند. جمهوری اسلامی برای آنها الگوست، این ظرفیت بزرگی است اما ما نمی‌توانیم از این قابلیت استفاده کنیم.»
  • رضا امیرخانی گفتگو با خبرگزاری «تسنیم»
• «ما یک غصه بسیار بزرگ داریم و آن بحران فرهنگی - تمدنی افغانستان است؛ انگلیس در هند و پاکستان کار خودش را کرد و حالا نوبت افغانستان است. اما نکته مهم ماجرا برای ما این است که این موضوع مسئله رسانه‌ها ی ما نیست، غصه بحران فرهنگی تمدنی افغانستان موضوع رسانه‌های ما نیست. موضوعی که اتفاقاً بسیار مهم است و از حضور بیگانه در این کشور ریشه گرفته. بیگانه‌ای که هم با او بیگانه است و هم با ما.»
  • رضا امیرخانی گفتگو با خبرگزاری «تسنیم»
• «ادبیات تاجیکی و افغانی ادبیاتی مودبانه است در حالی که ما کلمات را می‌شکنیم. من لهجه آنها را دوست دارم. بسیار محترمانه حرف می‌زنند.»
  • مهناز افشار
• [نگاه شما به مهاجران افغانستانی در ایران چگونه است؟] «هرجا احساس کنم نسبت به افغانستانی‌های عزیزی که به‌خاطر مسایل امنیتی و حفظ جان‌شان میهمان کشور ما بودند بی‌احترامی می‌شود، تاسف می‌خورم و شرمنده آنها می‌شوم. برای اینکه ما در هرنژاد و ملیتی خوب و بد داریم.

من همیشه گفته‌ام دغدغه اولم خانواده و بعد مسایل اجتماعی و فرهنگی است. من هرجا که فکر کنم در ترویج فرهنگ عشق و محبت میان انسان‌ها مؤثر باشم، همیشه پیشقدم خواهم بود.»

• • مهناز افشار
• [پیام شما برای مردم افغانستان چیست؟] «پیام خاص من خیلی دلی است؛ اولاً اینکه من همه مردم را دوست دارم. واقعیت این است که برای من افغانستانی، تاجیک و ایرانی قابل تفکیک نیستند. مسایل مشترک تاریخی، فرهنگی، زبانی و حتی جغرافیای کهن، ما را به هم نزدیک کرده و این نزدیکی جدایی‌ناپذیر است. از نگاه دیگر، همه ما بنده خداییم. دربارهٔ مردم عزیز افغانستان باید بگویم دوستشان دارم و بدانند که هرکامنت و هرنوشته محبت‌آمیزی به من ابراز می‌کنند، با جان و دل آن را می‌خوانم، درک می‌کنم و لذت می‌برم.»
  • مهناز افشار
• «درهای کشورهای ما به روی کشور برادر افغانستان باز است و امیدواریم مناسبات و روابط ما روز به روز مستحکم‌تر شود.»
  • شهیندخت مولاوردی
• «زبان، تاریخ، دین و زمینه‌های فرهنگی بین دو کشور مشترک است و از نظر چالش‌ها و مسائل نیز اشتراکات زیادی داریم و می‌توانیم آنها را با کمک هم حل کنیم و به جهانیان برای بهبود وضعیت زنان و تحکیم خانواده راهکار دهیم..»
  • شهیندخت مولاوردی
• «آیا برای رسانه‌های ما، مخاطب افغان، اهمیتی داشته و دارد یا نه؟ باوری ندارم که رسانه‌ها و خصوصاً روزنامه‌ها بتوانند چنان جایگاهی را بسازند که در نظام اطلاع‌رسانی به افغان‌های حاضر در ایران، اثرگذار باشند. شاید در مورد رادیو و تلویزیون این وضع فرق کند اما نمی‌دانم وقتی یک افغان شب، به خانه‌اش می‌رود، تلویزیون ما را می‌بیند یا تلویزیون کشور خودش را. چنین پرسش‌هایی برای من مطرح است و بنابراین بهتر است نتیجه بگیرم که افغان‌های حاضر در ایران چندان در بند رسانه‌های ما نیستند.»
  • فریدون صدیقی
• «آنها هم مثل دیگر شهروندانی که در این کشور زندگی می‌کنند، نیازهایی در زمینه اطلاع‌رسانی دارند که به اعتقاد من، این نیاز از طریق رسانه‌های ما رفع نشده و اگر هم مواردی در زمینه اطلاع‌رسانی بوده، صرفاً جنبه منفی حضور آنها را دیده‌ایم و کمتر به جنبه و وجه سازنده حضور افغان‌ها در کشور توجه کرده‌ایم. افغان‌ها در خدمات شهری ما نقشی جدی دارند، در ساخت‌وساز برج‌ها فعالیت مشخص و مهمی دارند و… بنابراین بدون تکیه بر وجه تلخ حضور آنها که هرازگاهی با یک خبر ناگوار در حوزه حوادث رونمایی می‌شود، فکر می‌کنم آنها رسانه‌های خودشان را دارند و از طریق آن در جریان مسائل مختلف قرار می‌گیرند.»
  • فریدون صدیقی
• «برای فعالیت‌های مشترک فرهنگی بین دو کشور [ایران و افغانستان] زمینه‌های بسیار زیادی وجود دارد… آنچه پیداست اینکه آنقدر که جوانان و مردم افغانستان نسبت به لایه‌های مختلف ایران آشنایی دارند، مردم و جوانان ایرانی، همسایه شرقی خود را کمتر می‌شناسند.»
  • عبدالباری جهانی
• «سینما در افغانستان در سال‌های گذشته بسیار ضربه دیده‌است. .. در این زمینه یگانه کشوری که ما می‌توانیم از آن در باب رشد صنعت سینمای افغانستان کمک بگیریم ایران است. در بسیاری از شهرها در افغانستان مردم به زبان فارسی صحبت می‌کنند و بنابراین زمینه‌های مشترک بین دو کشور برای تولید فیلم وجود دارد. با توجه به سابقه طولانی ایران در عرصه سینما می‌توان فرصتی را در اختیار سینماگران و دانشجویان افغانستان برای دوره‌های آموزشی در ایران فراهم کرد و من فکر می‌کنم ما به این مسئله نیاز داریم.»
  • عبدالباری جهانی
• «ایران از لحاظ سیاسی، نظامی و اقتصادی از افغانستان قوی‌تر است و بنابراین فرهنگ این کشور به افغانستان نفوذ می‌کند. با وجودی که این دو کشور هزاران اشتراک دارند، ولی نفوذ فرهنگ افغانستان در ایران احساس نمی‌شود.»
  • عبدالباری جهانی
• «من هرگاه چهرهٔ نجیب و مهرانگیز یک افغانی را می‌بینم و آهنگ دلنشین فارسی او را می‌شنوم میل دارم که سر به زیر بیندازم. گویا در نگاه پرمحبتش گله‌ای هست و به زبان حال می‌گوید: «برادر عزیز، مرا کم می‌شناسی و کم دوست داری»
  • پرویز ناتل خانلری همسایگان ناشناس: مجلهٔ سخن، دورهٔ چهارم، شمارهٔ پنجم (فروردین ۱۳۳۲)، ص ۳۴۹–۳۵۹
• «ما مردم ایران فراموش کرده‌ایم که اگر ما از میهمان نوازی خسته شده‌ایم، آواره افغانستانی نیز از زیستن موقت و کولی وار خود به عنوان یک میهمان خسته شده‌است و اگر مجبور نبود هیچگاه تن به این آوارگی مزمن نمی‌داد.»
  • محسن مخملباف