دربارهٔ طاهره تابه حال بالغ بر دویست اثر به رشته تحریر درآمده یا در انجمن اندیشمندان و دانشگاهها سخنرانی گردیدهاست و علم و قضل و جمال و کمال طاهره را ستودهاند یا سرودهاند.[۲]
- طبری مینویسد: درفقه، اصول، کلام، ادبیات عرب دستی قوی داشت و درکربلا هنگام اقامت در اندرون خانه حاج کاظم رشتی ازپس پرده تدریس میکرد و به سبب شعر و نثر استادانه خویش درسراسرایران معروف است. وی پس ازدعوی باب به او پیوست و جز۱۸ تن پیروان اولیه او یا حروف حی است.[۳]
- در کتاب «شیعی گری و ترقی خواهی» چاپ سال ۱۹۹۹ درواشنگتن نوشته شدهاست:
«حضور طاهره قرة العین» در آن روزگار ظلمت گرفته به پایهای از شهرت و مقبولیت انجامید که حتی دشمنان نیز از پذیرش آن خود داری نتواستند کرد. قرة العین حواری پر دل، برجسته و با کمال بود که رفع حجاب را باقاطعیت پی گرفت و خود شخصاً آنرا رها کرد و بی پروا به نشر عقاید حود پرداخت و بر اثر همین آزادگی بود که جان خویش را از کف داد.»[۴]
- اقبال لاهوری شاعر پاکستان و فارسی گوی در دیوان خود چندین جا از طاهره یاد کرده و به اشعار وی اقتداء میکرد. اقبال در یک چکامه در شان و مقام طاهره با عنوان «خاتون عجم» میسراید:[۵]
پیش خود دیدم سه روح پاکباز | |
آتش اندر سینه شان گیتی نواز |
غالب و حلاج و خاتون عجم | |
شورها افکنده در حال حرم |
- مهدی قاسمی پژوهشگر واندیشمند ایرانی مینویسند:
«گمان من این است که در ماوراء مسائل مذهبی حق این بانوی ارجمند در قلمرو نوآوریها و ارزشهای اجتماعی وسیاسی و فرهنگی، خاصه درروزگاربسته وتیرهای که او میزیست معطل مانده وحتی پایمال شدهاست. بر پژوهشگران تاریخ و جامعهشناسی فرض است که با پرهیز از تعصبات مذهبی و حذر از شیوههای یکسونگری و یک بعدی این کاستی جبران شود»[۶]
«من شرح حال قرةالعین را هر جا یافتهام با دقت و با علاقه و شوق خواندهام و هنوز هم هر جا در این باب اثری ببینم یا بشنوم باز خواهم شنید و این کار را مکرا کردهام. قرةالعین یکی از شگفتترین زنان تاریخ است، برای شناخت و شناساندن او بقدر کفایت کار نشده. قضاوت ما درباره «قرة العین» هر چه باشد یک نکته مسلم است و آن ثبات عقیده اوست. جامعه انسانی معمولاً ثبات عقیده را قطع نظر از حقانیت یا عدم حقانیت آن میشناسد».[۷]
- مفتی بغداد در ترجمه حال او میگوید: «من دراین زن فضل و کمالی دیدم که در بسیاری از مردان ندیدهام. او دارای عقل و استحانت و حیا و صیانت بسیار بود.»