محمد فضولی

محمد بن سلیمان بغدادی با لقب‌های حکیم و مُلّا، شهرت‌یافته به فُضولی (۱۴۹۴، کربلا - ۱۵۵۶، کربلا) شاعر ترک تبار عثمانی-عراقی بود که به زبان‌های ترکی آذربایجانی، عربی و فارسی شعر سروده است.

گفتاوردها

فارسی

ز ضعف تاب تردد دگر نماند مرا		خوشم که ضعف ز سرگشتگی رهاند مرا
فغان! که آرزوی وصل آن دو چشم سیاه		چو میل سرمه به خاک سیه نشاند مرا
تنم ز آتش دل می‌گداخت گر شب غم		سرشک، آب بر آتش نمی‌فشاند مرا
جهانی از پی نظّاره بر سرم شده جمع		نگه کنید که سودا کجا رساند مرا
در این امید که صیدم کند سگِ درِ او		هوس چون آهوی وحشی بسی دواند مرا
میان مردمم این آبرو بس است که دوش		پریوشی سگ درگاه خویش خواند مرا
من گدا به که گویم، فضولی! این غم دل		که همچو سگ، ز درِ او رقیب راند مرا

ترکی

ای خوش اول مست، کی بیلمز غمی-عالَم نه ایمیش،		نه چکر عالم اوچون غم، نه بیلر غم نه ایمیش
بیر پری سیلسیله‌ای-عشقینه دوشدوم ناگه،		شیمدی بیلدیم سببی-خیلقت-آدم نه ایمیش.
واعظ اوصافی-جهنم قلیر، ای اهل ورع!		وار اونون مجلسینه، بیل کی جهنم نه ایمیش!
اوخو کؤکسومده ئوتوپ، قالمیش ایمیش پئیکانی،		آه بیلیدیم سببی-آهی-دمادم نه ایمیش!
ای فضولی! مزه‌ای-ساقی و صهبا بیلدین،		توبه قیل تا بیله‌سن، زَرق و ریا هم نه ایمیش!

ترجمه فارسی

خرم آن‌کس که نداند غم عالم چه بوَد		غم دنیا نشناسد، نه که خود غم چه بوَد
ناگهان بندی زنجیر نگاری شده‌ام		حال دانم سبب خلقت آدم چه بود
گفت واعظ همه اوصاف جهنم، زاهد!		باش در مجلس او، بین که جهنم چه بود
تیر بر دل بزد و مانده بجا پیکانش		آه، دانم سبب آه دمادم چه بود
ای فضولی مزه باده ساقی دانی		چو کنی توبه بدانی که ریا هم چه بود