پند صالح

رساله شریفه پند صالح تألیف شیخ محمدحسن صالحعلیشاه گنابادی (از اقطاب پیشین سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی) است.

گفتاوردها

• «امر ولایت و طریقت راجع به قلبست نه جوارح و بسته به سِرّ است نه سَر، و سینه به سینه رسیده و در کتب نوشته نشده و اصول آن به لفظ درنیاید بلکه آنچه گفته و نوشته شود پنهان‌تر گردد. و چون اثر در امر و فرمان شخص ولیست عمل بر نوشته نتیجه نبخشد...»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، کتمان سّر، صفحهٔ ۳۵
• «چه در احکام ظاهر و شریعت، و چه آداب باطن و طریقت، که این هر دو نباید از هم جدا باشد که بدون یکدیگر نتیجه نبخشد. شریعت اعمال راجع به تن و طریقت راجع به دلست. شریعت آراستن ظاهرست به طاعت، طریقت پاکیزه نمودن باطن است به اخلاق پسندیده و دوستی و یاد خدا و روشن ساختن دل به شناختن او. پس این هر دو مانند مغز و پوست بلکه مانند لفظ و معنیست و مانند جان و تن و یا چراغ و روشنایی آن یا مانند دوا و اثر آن و جمع بین ظاهر و باطن و شریعت و طریقت از اختصاصات سلسله نعمت‌اللّهیه بوده و هست...»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، جمع شریعت و طریقت، صفحهٔ ۶۴
• «و سحر‌ها که هوا صافی و تن در آسایش و روح روشن و بی‌آلایش است و هنوز به کار دنیا نپرداخته در شبانه‌روز بهترین ساعات است که گناهان خود را پیش چشم آورده راز و نیاز با بخشنده بی‌نیاز نماید و فواید روحی و جسمی و بهره‌بری در کارهای دنیوی و اخروی بر بیداری بین الطّلوعین فراوان، مترتّب است و در ايّام هفته، جمعه بهترست و در ماه‌ها، رمضان.»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، سحر، صفحهٔ ۷۲
• «فقر و درویشی، عُلقه دل را از غیر خدا بریدن و رو به عالم تجرد آوردن و تن با خلق و دل از آن‌ها برکنار داشتن است و منافی تأهل و گرفتن زن نیست، بلکه تأهل سنّت اسلام و حفظ از بسیاری از خطرات و آورنده‌ی روزی و در صورت ادای وظیفه و تحمل ناملایم، مربّی سالک است و تنهایی روا نیست...»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، تأهل، صفحهٔ ۸۳
• «و طلاق در نزد خدا و خلق ناپسند و بر حضرت رسول صلّی الله علیه و آله مگر در ناچاری، ناگوار است و بردباری در ناگواری‌های زنان تا بشود گواراتر از طلاق است»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، طلاق، صفحهٔ ۸۵
• «و در معاشرت باید با روی گشاده و نرمی و مهربانی با همه رفتار نمود و تندخویی با هرکس باشد بد است و افسردگی آورد و خود را هم به زحمت اندازد و عمل را تباه سازد و فشار قبر که ظهور فشار دل است، آورد و حسن معاشرت و گشاده‌رویی نتیجه نیک دهد.»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، حسن خلق، صفحهٔ ۹۲
• «و مخصوصاً در سلسله جلیله علماء (که مجازین روایت و مأمورین تبلیغ احکامند) و رشته عرفا (که مجازین درایت و مأمورین اصلاح نفوس و تهذیب اخلاق و متوجّه نمودن خلق به سوی خدایند) جنبه بستگی و نمایندگی را منظور و وجهه روحانیت را محترم شمرد و این دو سلسله مانند دو دستِ یک شخص و دو شعبه‌ی یک اداره‌اند و با یکدیگر یگانه بوده، گفتگو و مخالفتی نداشته‌اند و القا‌ی مخالفت به جهات سیاسی در اواخر صفویه نموده و نادانان طرفین را فریب دادند و همین عمل یکی از موجبات انقراض صفویه گردید، بعد هم در رفع اختلاف اقدام مهمی ‌نشد و بحمدالله بین دانایان طرفین اختلافی نیست و علماء دانایی را از انبیاء به وسایط گرفته و علم نمونه و ارث نبوت است و علماء پیشوایان مسلمین و نمایندگان بزرگانند در ذکر احکام و اگر یکی به خلافِ وظیفه فرضاً رفتار کرد، روا نیست به عنوان یا شخص بدگفتن، بلکه ملامت متوجّه صفت و کردار زشت است و توهین عنوان نسبت علم، بد است.»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، تجلیل علماء، صفحهٔ ۹۴
• «و نسبت به تمام فِرق اسلام از شیعه و سنّی و غیره که همه در تحت لوای یک کلمه و دارای یک دین و یک پیغمبر و یک کتاب و همه اهل یک قبله‌ایم باید برادر اسلامی ‌بوده یگانگی دینی را منظور داشت و مؤمنین را در اخوت و برادران طریق را به خدمت برگزید.»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، فِرَق اسلام، صفحهٔ ۹۴ و ۹۵
• «و تعصّب و بی‌انصافی از هرکس و در هرجا باشد ناپسند است که حضرت مولا علیه‌السلام فرموده: «در سخن نگر نه در گوینده». و کردار ناشایست مؤمنین بیشتر از هر چیز مردم را از حق دور می‌نماید، با اینکه نباید کردار اشخاص را بر نیکی و بدی مسلک دلیل گیرند ولی انتظار عموم، رفتار نیک است و از اینکه فساد بر زمانه و محیط غالب باشد نباید مأیوس شده خود را تسلیم نفس و کردار زشت نمود «لا یضرکم من ضل اذا هتدیتم» یک نفر زن فرعون در میان فرعونیان ایمان خود را نگاه داشت، شما خود را به اندازه‌ای که بتوانید حفظ کنید که امتیاز شما معلوم شود و به بدی مردم کاری نداشته آنها را به واسطه کردار بد، بد نگویید بلکه کار بد آن‌ها را نخواهید و اگر به مهربانی توانستید از آن کار بازدارید و اگر به خودِ شما بد گفتند که لازمه نادانی است، به سلامتی و نیکی جواب دهید، بلکه اگر بد کند به شخص شما تا می‌توانید به خدا واگذارید بلکه عفو نمایید که کارساز به فکر کارست.»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، انصاف در قول، صفحهٔ ۹۸
• «...به کار خود پرداخته، در سیاست دخالت نکنید که مبادا آلت دست و بهانه اجرای مقاصد دیگران گردید و در کار دیگران دخالت ننمایید.»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، اطاعت قوانین، صفحهٔ ۱۰۰
• «...به خود پرداخته، به دیگران نپردازد، و از خود برخود ترسان و دیگران از او در امان باشند...»
  • پند صالح، چاپ ۱۳۹۶، خلاصه صفات مؤمنین، صفحهٔ ۱۱۴