مجمر اصفهانی
سید حسین بن علی طباطبایی اصفهانی با لقب مجتهد الشعراء شهرت‌یافته به مَجمَر اصفهانی (۱۷۷۶، زواره - ۱۸۱۰، تهران؛ دفن‌شده در قم) شاعر ایرانی و ملک الشعرای قاجاری دربارِ فتحعلی شاه بود.[۱]
گفتاوردها ویرایش
شکوه‌ام از بخت نافرجام نیست/ هر که را عشق است او را کام نیست.
هر یک ازین همرهان رهبر یکدیگرند/ قافلهٔ عشق را قافله‌سالار نیست.
برآن سرچشمه آخر جان سپردیم/ که می‌گفتند جان بخشد زلالش.
| نه قابل تکلیفی و نه لایق حشری | نه در غم امروزی و نه در غم فردا | |
| زین بانگ جرس راه به جایی نتوان برد | کو خضر رهی تا که شود راهبر ما[۱] |
| چو ره درست روی گو بمان که گم‌شدگان | چه سود ازین که چنین می‌روند چابک و چست[۱] |
| شکوه‌ام از بخت نافرجام نیست | هر که را عشق است او را کام نیست | |
| طی نشد این راه و افتادم ز پای | وین عجب کافزون تر از یک گام نیست | |
| گر برآید بانگ بدنامی ز خلق | نیک نام آن کس که او را نام نیست | |
| گر بیاشامند خون او رواست | هر که او در عشق خون‌آشام نیست[۱] |
| عالم ترا و ما همه بی‌خانمان و نیست | غیر از دل خرابی و آن نیز جای تست | |
| گر با درون شاه و اگر با دل گدا | در هرچه بازجستم و جویم هوای تست | |
| جز جان نداده‌ایم که گویم برای کیست | کاری نکرده‌ایم که گویم برای تست[۱] |
| هر یک ازین همرهان رهبر یکدیگرند | قافلهٔ عشق را قافله‌سالار نیست[۱] |
| مقیمان حرم را حلقه بر دست | من اندر حلقهٔ دردی کشان مست | |
| شدم از کعبه در بتخانه کز دوست | پرستش را بتی بر یاد او هست | |
| نه در بالا نه در پست است و جمعی | به جستجویش از بالا و از پست | |
| به صحرا مرغ و در دریا مرا دام | به دریا حوت و در صحرا مرا شست[۱] |
| ز سر عشق خبر نیست پیر کنعان را | که دل نداده به طفلی که غیر فرزند است[۱] |
| زاهد که عیب برهمنان گفت پیر ما | با او مگر چه گفت که با برهمن نگفت[۱] |
| جان دادم و رفتم به سلامت ز ره عشق | راهی است ره عشق که هیچش خطری نیست[۱] |
| از حقیقت هیچ‌کس آگه نشد | هر کسی حرفی ز جایی می‌زند | |
| ما و آن وادی که از گم‌گشتگی | هر طرف خضری صدایی می‌زند | |
| تیغ ناپیدا و قاتل ناپدید | کشته در خون دست و پایی می‌زند | |
| تا چه پیش آید که در کوی توام | هرکه می‌بیند قفایی می‌زند | |
| خرم آن کشور که سلطانی در او | بوسه بر دست گدایی می‌زند[۱] |
| تا دل از دیده فرو ریخت فزون گشت سرشکم | چشمه پیداست که چون پاک شدآبش بفزاید[۱] |
| بگرد هم پی درمان هم لیک | چه تدبیر آید از دیوانه‌ای چند | |
| فزاید کاش آن آهی که هر شب | ازو روشن شود کاشانه‌ای چند | |
| نیاساید دلی یارب کزان هست | همه شب یارب اندرخانه‌ای چند | |
| جهان بی دانه صید او چه می‌کرد | اگر در دام بودش دانه‌ای چند | |
| فغان ما ز هشیاریست مجمر | دریغ ازنالهٔ مستانه‌ای چند[۱] |
| باز از پی خرابی ما از چه می‌رسد | سیلی که صد ره آمد و ما را خراب دید[۱] |
| نه گرفتار بود هر که فغانی دارد | نالهٔ مرغ گرفتار نشانی دارد | |
| راز عشق آن نبود کش به اشارت گویی | سِرِّ این نکتهٔ سربسته بیانی دارد | |
| شدم انگشت‌نما در همهٔ شهر مگر | هر که از چشم تو افتاد نشانی دارد[۱] |
| هر که بگذشت آفرین برناوک صیادخواند | کس نمی‌پرسد که ما را از چه بسمل کرده‌اند | |
| عاقلی گویند شددیوانهٔ طفلان ولی | گرمن آن دیوانهام دیوانه عاقل کرده‌اند[۱] |
| تا چیست ندانم که در این قافله هرکس | از پای درافتد ز همه پیشتر آید[۱] |
| از خاک پای دوست مگر آفریدهاند | کاین عاشقان به دیدهٔ ما جا گزیده‌اند | |
| دامن مگیرشان به ملامت که دادهاند | از دست دامنی که گریبان دریده‌اند | |
| زاهد کند ملامتشان وه که گمرهی | خندد به آن کسان که به منزل رسیده‌اند | |
| انکارشان کنند و ندانند کاین گروه | گویند آنچه از لب جانان شنیده‌اند | |
| بنگر بدین که با غم عشقند یار و دوست | بر این مبین که خاک ره و خار دیده‌اند[۱] |
| عشق شد ازراه زهدم سوی رندی رهنمون | تا چه ره بود آنکه جزگم گشته تا منزل نبود[۱] |
| زاهداازتوچه نفرین چه دعاکی بوده است | که ازین طایفه صاحب نفسی برخیزد[۱] |
| عشق را چاره محال است و ندانم که چرا | بیشتر جا به دلِ مردم بیچاره کند[۱] |
| نالم به شام هجر و خوشم زانکه عاشقان | شادند ازین که نالهٔ مرغ سحر بود[۱] |
| بی سروپایی ما بین که گدایان ما را | می‌نمایند به مردم که چه بی پا و سرند[۱] |
| نبودی حاصل عقل ار جنون گشت | چرا دیوانه هرجا عاقلی بود[۱] |
| برآن سرچشمه آخر جان سپردیم | که می‌گفتند جان بخشد زلالش[۱] |
| خرد بندی است محکم لیک گاهی | توان با ناتوانیها شکستش[۱] |
| همه آتشم چه ترسم که سر عذاب داری | همه رحمتی چه پیچم که چرا گناه دارم | |
| ترو خشک عالمی سوخت ز عشق و سادگی بین | که به پیش برق دستی به سر گیاه دارم | |
| من مست را چه پرسی زخرد که نیست مجمر | خبرم ز سر که گویم خبر از کلاه دارم[۱] |
| پیکان او گذر کند ازسنگ ومن دلی | آوردهام که پیش خدنگش سپر کنم | |
| غمش به ملک جهان خواجه می‌خرد زمن اما | غمی که بندهٔ آنم بگو چگونه فروشم[۱] |
| نفس را دام هوا داده پی صید جهان | شاهبازی به شکار مگسی داشته‌ایم[۱] |
| جای مالب تشنگان برساحل بحر است و باز | خویشتن را از پی موج سراب افکنده‌ایم[۱] |
| ترا کمند ز پرواز ما بلندتر آمد | که باز رشته به دست تو بود هرچه پریدم | |
| میان شهر به دوشم برند و محتسب از پی | خدای را به که گویم که من نه مست نبیذم[۱] |
| به جرم عاشقی روز جزا در دوزخم بردن | از آن بهتر بود زاهد که در افسردگی مردن[۱] |
| در که گریزم که ز دستت نهم | روی به هر سو بود آن سوی تو[۱] |
| بر هر که بنگرم ز تو کامیش حاصل است | آن را که زنده کرده و آن را که کشته‌ای | |
| از هیچ دیده نیست که خوابی نبرده‌ای | در هیچ سینه نیست که تابی نهشته‌ای[۱] |
| دلم جای غم او شد که می‌گفت | نمی‌گنجد محیطی در حبابی[۱] |
| باتوام لیک از تو بی خبرم | چون در آیینهٔ چشم بی بصری[۱] |
| باز از همه به حدیث عشق است | صد بار اگر شنیده باشی[۱] |
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ ۱٫۱۲ ۱٫۱۳ ۱٫۱۴ ۱٫۱۵ ۱٫۱۶ ۱٫۱۷ ۱٫۱۸ ۱٫۱۹ ۱٫۲۰ ۱٫۲۱ ۱٫۲۲ ۱٫۲۳ ۱٫۲۴ ۱٫۲۵ ۱٫۲۶ ۱٫۲۷ ۱٫۲۸ ۱٫۲۹ ۱٫۳۰ ۱٫۳۱ ۱٫۳۲ ۱٫۳۳ ۱٫۳۴ ۱٫۳۵ ۱٫۳۶ هدایت، رضاقلی‌خان. «مجمر اصفهانی». نصرت‌الله فروهر. در ریاض العارفین. به کوشش سید رضی واحدی و سهراب زارع. تهران: انتشارات امیرکبیر، سال ۲۰۰۹م. ص ۳۸۶. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۰۰-۱۲۳۳-۸.