ضرب‌المثل‌های افغانی


آ - الف - ب - پ - ت - ث - ج - چ - ح - خ - د - ذ - ر - ز - ژ - س - ش - ص - ض - ط - ظ - ع - غ - ف - ق - ک - گ - ل - م - ن - و - ه - ی

  • «آب دریا به غوغو سگ مردار نمی‌شود.»
  • «آب را نادیده موزه از پا کشیدن خطاست.»
  • «آب رفته به جوی بر نمی‌گردد.»
  • «آب که از سر پرید چه یک نیزه چه صد نیزه.»
  • «آدم تنبل، عقل چهل وزیر را دارد.»
  • «آدم دورغگو کم حافظه است.»
  • «آدم بی‌کار یا غر شود یا بیمار.»
  • «آزموده را آزمودن خطاست.»
  • «آسوده کسی که خر ندارد، از کاه و جوش خبر ندارد.»
  • «آش مردها دیر پخته می‌شود.»
  • از غر گیریش است و خیلی غر گیری میکند
آشپز که دوتا شد آش یا شور می‌شود یا بی نمک
  • «ابله گفت و لوده باور کرد.»
  • «اجل گرفته بمیرد نه بیمار سخت.»
  • «ارزان بی علت نیست، قیمت بی همت.»
  • «از آدم بیکار خدا بیزار است.»
  • «از بد بدتر اش توبه.»
  • «از بی کفنی زنده ایم.»
  • «از بید سیب گرفتن.»
  • «از تنگی چشم پیل معلوم شد، آنان که غنی ترند محتاج ترند.»
  • «از جوانی تا پیری از پیری تا به کی.»
  • «از حق تا ناحق چهار انگشت فاصله است.»
  • «از دوست نادان کَدَه دشمن دانا بهتر است.»
  • «از صورت خوب کَدَه سیرت خوب بهتر است.»
  • «از کیسه خلیفه می‌بخشد.»
  • «از ماست که بر ماست.»
  • «از نو کیسه قرض مکن، قرض کردی خرج مکن.»
  • «از هزار خویش، یک همسایه بیش.»
  • «از یک دست صدا نمی‌برآید.»
  • «اول بِچش، بعد بگو بی نمک است.»
  • «اول برادریت ثابت کن، بعد ادعای ارث و میراث کن.»
  • از یک دست صدا برنمی آید
  • الاو الاو به از پلو
  • «با پنبه سر بریدن.»
  • «با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمی‌شود.»
  • «با همه چیز بازی با ریش بابَه نیز بازی.»
  • «بادنجان بد را بلا نمی‌زند.»
  • «بار کج به منزل نمی‌رسد.»
  • «با ماه نشینی ماه شوی، با دیگ نشینی، سیاه شوی.»
  • «با نادان خاموشی کن.»
  • «بترس از کسی که از خدا نمی‌ترسد.»
  • «بچه در غیب، نامش مظفر.»
  • «بخشش به خروار، حساب به مثقال.»
  • «بز در غم جان قصاب در غم گوشت.»
  • «بزرگی به عقل است نه به سال.»
  • «بعد از سر من آفتاب نباشید.»
  • «بعد از هر تاریکی روشنی است.»
  • «به خاطر یک بوته گل، صد بوته خار آب می‌خورد.»
  • «به لق‌لق سگ دریا مردار نمی‌شود.»
  • «به یک گل بهار نمی‌شود.»
  • با ما نشینی ما شوی با دیگ نشینی سیاه
  • «پرسیدن عیب نیست، ندانستن عیب است.»
  • «پنج انگشت برادر است اما برابر نیست.»
  • «پیش طبیب چه می‌روی پشت سرگذشت برو.»
  • «تازی را وقت شگار گوه می‌گیرد.»
  • «تا احمق در جهان است مفلس درنمی‌ماند.»
  • «تا شَمال نشود شاخه تکان نمی‌خورد.»
  • «تا گوساله گاو شود دل مادرش آب شود.»
  • «تا نباشد چوب تر فرمان نبرد گاو و خر.»
  • «تخته با تخته جور آید حاجت نجار نیست.»
  • «تو را خواهند پرسید که عملت چیست، نگویند که پدرت کیست.»
  • «جنگل که درگرفت تر و خشک با هم می‌سوزد.»
  • «جور استاد به ز مهر پدر.»
  • «جوینده یابنده است.»
  • «خارپشت جوجه خود را می‌گوید، بخملی بچه‌ام.»
  • «خانه‌دار را یک خانه بی خانه را صد خانه.»
  • «خدا روز ندیده را روز نده، پای چک چک را موزه.»
  • «خدا که می‌دهد نمی‌پرسد بچه کی هستی.»
  • «خدا یک دست را محتاج دست دیگر نکند.»
  • «خدا همان قدر که بنده بد دارد، بنده خوب هم دارد.»
  • «خرس را که یاد کردی سوته را به دست بگیر.»
  • «خربوزه زخم صد ساله را زنده می‌کند.»
  • «خر همان است فقط پالانش عوض شده.»
  • «خود کرده را نه درد است نه درمان.»
  • «خودکُش بیگانه پرور.»
  • «خون را با خون نمی‌شویند.»
  • «در دروازه شهر را بسته می‌توان کرد، اما در دهن مردم را نه.»
  • «دست تنگی بدتر از دلتنگی است.»
  • «دل تنگ نباشد جا تنگ نیست.»
  • «دو تربوز در یک دست گرفته نمی‌شود.»
  • «دوست آدم را به گریه می‌اندازد و دشمن آدم را به خنده.»
  • «دوست خوب در روز بد شناخته شود.»
  • «دوست همه کس، دوست هیچ‌کس نیست.»
  • «دویدن افتیدن هم دارد.»
  • «دنیا به امید خورده می‌شود.»
  • «دنیا را آب بگیرد مرغابی را تا لِنگ‌اش.»
  • «دیگ دیگ را دیده رنگ می‌گیرد، همسایه همسایه را دیده پند می‌گیرد.»
  • «دیوانه به کار خود هوشیار است.»
  • دیگ به دیگ می‌گوید رویت سیاه
  • در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
  • «رحم ازبک، قهر افغان.»
  • «روباه از پوست خود در عذاب است.»
  • «روز بد برادر ندارد.»
  • «روز بد نیک شود آدم بد نیک نشود.»
  • «زبان بد بلای جان آدم است.»
  • «زخم شمشیر می‌رود اما زخم زبان نه.»
  • «زخم بد خوب می‌شود اما گپ بد نه.»
  • «زمستان تِر می‌شود روسیاهی‌اش به زغال می‌ماند.»
  • «زندگی صد سال اولش سخت است.»
  • «زورش به خر نمی‌رسد، می‌زند به پالانش.»
  • «زیاد خوردن مثل ماهی تپیدن، کم خوردن مثل آهو دویدن.»
  • «سزای قروت آب جوش است.»
  • «سکوت بهتر از حرف بیهوده است.»
  • «سگ زرد برادر شغال.»
  • «سوار خر جِل است.»
  • «سوره یاسین به گوش خر خواندن.»
  • «سیب سیب را دیده رنگ می‌گیرد، همسایه همسایه را دیده پند.»
  • «شوله‌ات را بخور، پرده‌ات را بکن.»
  • «شور را گفته گوساله را بسته کردن.»
  • «شیر خانه روباه صحرا.»
  • «شیر که پیر می‌شود ریشخند شغال می‌شود.»
  • «عاقل را اشاره کافی است.»
  • «عقل که نباشد جان در عذاب است.»

غر نباشید

  • «قصاب که زیاد شود گوشت گاو مردار می‌شود.»
  • «کابل بی زر باشد بی برف نه.»
  • «کبک از صدای خود تیر می‌خورد.»
  • «کسی که قدر یک سیب را نمی‌فهمد قدر یک باغ را هم نمی‌فهمد.»
  • «کلگی می‌فهمند که دلده شور است.»
  • «کم بخور بی غم بخور.»
  • «کوه نیز سر خود راه دارد.»
  • «کور خانه نشین خبر از شهر بغداد می‌دهد.»
  • «کوزه هر روز نمی‌شکند.»
  • «گذشته را صلوات آینده را احتیاط.»
  • «گریه که آمد از چشم کور اشک می‌آید.»
  • «گل پشت و رو ندارد.»
  • «گاو ریخی پاده را بدنام می کند.»
  • «معامله خوب باز معامله، معامله بد بس معامله.»
  • «مرغت را نگاه کن همسایه‌ات را دزد نگیر.»
  • «مثل بلبل شیرین گپ می‌زنی.»
  • «من چی میگم دمبورم چی میگه.»
  • «موش در سوارخش جای نمی‌شود، یک چژ(غربال)دیگر در دنبال اش .»
  • «نان و پیاز پیشانی باز.»
  • «نزن به دروازه کس به انگشت که به دروازه‌ات می‌زنند به مشت.»
  • «وقتی دوستی در خانه تو را نمی‌زند، تو در خانه او را بزن.»
  • «همسایه نداری، عیب نداری.»
  • «همه را مار خورد، مارا را بقه کور خورد.»
  • «هیچ جوجه مرغی تا آخر زیر تکری نمی‌ماند.»
  • «هیچ‌کس نمی‌گوید که دوغ من ترش است.»
  • «یا گرد مکتب بگردی یا گرد مردم.»
  • «یک روز دیدی دوست، روز دیگر دیدی برادر.»
  • «یک سو گندم تر است، یک سو آسیاب کند است.»
  • «یک نه صد آسان، یک بله صد مشکل.»