شهادت

شَهید به کسی می‌گویند که به مرگ معمولی نمی‌میرد، بلکه در راهی مقدس که گاهی ملی و گاهی مذهبی‌ست کشته می‌شود. در دین اسلام نیز شهید به کسی گفته می‌شود که جان خود را در راه خدا کشته فدا کند. مسلمانان بطور عام حمزه عموی پیامبر اسلام را سید الشهدا (سرور شهیدان) می‌دانند و شیعیان به طور خاص این لقب را به امام سوم خود، حسین بن علی نیز نسبت می‌دهند.

گفتاورد

در قرآن

• «و کسانی را که در راه خدا کشته می‌شوند مرده نخوانید، بلکه زنده‌اند ولی شما نمی‌دانید.»
  • قرآن، بقره، ۱۵۴
• «و اگر در راه خدا کشته شوید یا بمیرید، قطعا آمرزش خدا و رحمت او از [همه] آنچه [آنان] جمع می‌کنند بهتر است.»
  • قرآن، آل عمران، ۱۵۷
• «هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند مرده مپندار بلکه آن‌ها زنده‌اند که نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.»
  • قرآن، آل عمران، ۱۶۹
• «به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است، ‏شادمانند و برای کسانی که از پی ایشانند و هنوز به آنان نپیوسته‌اند شادی می‌کنند که نه بیمی بر ایشان است و نه اندوهگین می‌شوند.»
  • قرآن، آل عمران، ۱۷۰
• «بر نعمت و فضل خدا و اینکه خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمی‌گرداند شادی می‌کنند.»
  • قرآن، آل عمران، ۱۷۱
• «و کسانی که در راه خدا کشته شده‌اند هرگز کارهایشان را ضایع نمی‌کند. به زودی آنان را راه می‌نماید و حالشان را نیکو می‌گرداند؛ و در بهشتی که برای آنان وصف کرده آنان را درمی‌آورد.»
  • قرآن، محمد، ۴ تا ۶
• «از میان مؤمنان مردانی‌اند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند برخی از آنان به شهادت رسیدند و برخی از آنها در [همین] انتظارند و [هرگز عقیده خود را] تبدیل نکردند.»
  • قرآن، احزاب، ۲۳

حدیث

• «قسم به آنکه جانم به دست اوست-اگر نبود اینکه جمعی از مومنین خوش ندارند- دوست داشتم که در راه خدا نه یکبار و دوبار، که چندین بار زنده گشته و بار دیگر کشته گردم.»
  • محمد بن عبدالله؛ صحیح بخاری، ج۴، ص۲۱، باب تمنی الشهاده
• «شهیدان پنج دسته‌اند: طاعون زده، مبطون، غرق شده، قربانی آوار، و شهید در راهِ خدا.»
  • محمد بن عبداللهصحیح مسلم، برگرفته از نشرِ دارالمعرفه، ص ۹۰۷
• «خدایا، ای پروردگار آسمان برافراشته … اگر ما را بر دشمنان پیروز گرداندی، از ستم و تجاوز دورمان دار و بر حق استوارمان گردان و اگر دشمنان بر ما پیروز شدند، شهادت را روزیمان فرما و از فتنه بازمان دار.»
  • علی بن ابیطالب؛ نهج البلاغه، خطبه۱۷۰
• «یک مستبد می‌میرد و حکومت او پایان می‌یابد، شهید می‌میرد و حکومت او آغاز می‌شود.»
  • سورن کییرکگور Journals, 1848.
• «بیا یادِ شهیدان زنده داریم/که خون شان رازِ سرخِ سرنوشت است ... بنازم من شهیدانِ وطن را / که نامِ سرخشان تاج بهشت است .»
  • مهدی اخوان ثالث ترا ای کُهن بوم و بَر دوست دارم، مهدی اخوان ثالث، انتشارات مروارید، چاپ ۱۳۷۵، ص ۲۶۶؛ تاریخِ سرودن:اردیبشهت ۱۳۶۲، «شهیدان زنده‌اند»

اشخاص

• «راه را انتخاب کرد، راه رضا و تسلیم به فرمان و هدایت الهی و رسیدن به مرتبه شهادت. انسان باید بکوشد به این مرتبه دست یابد! باید راهی را که قرآن تعیین فرموده بپیماید. و تا از مال دست نشوید، یعنی بود و نبود آن برایش مهم نباشد، نمی‌تواند! وصول به مقام رؤیت و شهود، نیاز به مجاهدت دارد. اول جهاد با مال و جان، دوم با عدم دلبستگی به فرزند، و زیبایی‌های دنیا. اگر انسانی به آن درجه رسید که نتایج و پایان هر عمل را ببیند، حتماً ثبات قدم پیدا می‌کند، و در هیچ شرایطی باز نمی‌گردد! حتی اگر ببیند که شمشیرها در کربلا بر سینه او فرو می‌رود! چون شاهد حقیقت است، و آن حقیقت آنقدر زیباست که دیگر از دستش نمی‌دهد! اما کژی از آنجا پدیدار گشته که گفته‌اند: ای شیعه هر خطایی که می‌خواهی بکن، اگر گناهانت به اندازۀ ریگ‌های بیابان و قطرات باران و برگ‌های درختان و ستارگان آسمان‌ها باشد، با یک قطرۀ اشک بر حسین پاک می‌شود. درحالی‌که او در کربلا فریاد می‌زند: «برای احیاء دین جدم و امر به معروف و نهی از منکر قیام کردم»! و در این راه جان می‌دهد، تا یک آیه از قرآن مطرود نماند! حال وقتی که قرآن را زیر پا گزاشته‌ و هر منکری که می‌خواهیم می‌کنیم، از او می‌خواهیم که شفاعتمان کند! آیا استهزائی بالاتر از این نسبت به مقام شامخ حسین وجود دارد؟! آیا حسین را شفیع گناهان خود می‌کنیم؟! در حالی که قرآن آمده است که ما را شهید کند و به مقام شهادت و شهود برساند.»
  • سید علی‌اصغر غروی شهـــید و شهـــادت گـواه و رؤیـت