ریچارد فرای

ریچارد نلسون فرای (به انگلیسی: Richard Nelson Frye) (زادهٔ ۱۰ ژانویهٔ ۱۹۲۰ در بیرمنگهام، آلاباما ـ درگذشتهٔ ۲۷ مارس ۲۰۱۴ در بوستون، ماساچوست) شرق‌شناس و ایران‌شناس برجسته آمریکایی و استاد دانشگاه هاروارد بود.

ریچارد فرای در نزد رومن گیرشمن در خرابه‌های باستانی شوش در سال ۱۹۶۶

گفتاوردها

• «بخارای دورهٔ سامانیان در طول تاریخ به عنوان مرکز «رنسانس فارسی نوین» در ادب و فرهنگ یاده شده، اما پایگاهش بالاتر از آن بوده است. بخارا مرکز علم و دانش در بخش شرقی جهان اسلام بود و در بین‌المللی ساختن دین و تمدن اسلامی نیز نقش عمده داشت. تساهل و آزادمنشی دانشمندانی که در قلمرو سامانیان می‌زیستند، اگر حکومت وقت همواره چنین مستاهل و آزادمنش نبود، اجازه داد که عقاید و آرای گوناگون در زمینهٔ دین و مذهب رشد-ونمو کند.»
• «اعتبار بخشیدن به عقاید، زبان، آداب و رسوم غیرعربی به مثابهٔ اموری که با اسلام تناقضی ندارد در حکومت سامانیان تحقق یافت. اسلامِ عربی و اسلامِ غیرعربی در ماوراءالنهر آزموده شد و از آن پس مفاهیم مسلمانان ناعرب، از این دید که عرب‌نژاد نبودند یا زبان عربی نمی‌دانستند، کم‌کم محو شد و راه را برای اسلام بین‌المللی و جهانی، اسلامی که ما [اروپائیان] می‌شناسیم، باز کرد.»

بعضی ممکم است چنین استدلال کنند که این امر اجتناب‌ناپذیر بود و اعراب حتی پیش از سدهٔ دهم میلادی مجبور بودند برابری ملل و فرهنگ‌ها و آداب غیر عرب را بپذیرند چرا که این، اصلی اسلامی است اما این اصل، اولین بار در خراسان و فرارودِ سدهٔ دهم به ثمر رسید و جامهٔ عمل پوشید. به نظر من، آمیختگی ایران و اسلام بزرگترین دستاورد سامانیان بود و برای همین باید همواره از آنان یاد شود.»

گفتاوردها دربارهٔ او

• «ریچارد فرای حدود شش سال استاد ما بود. من با او تاریخ و فرهنگ و زبانهای قدیم ایران را کار می‌کردم. طی شش سالی که در هاروارد درس می‌خواندم او را انسانی باسواد و ایران‌دوست دیدم. در تاریخ و زبان‌های ایرانی اطلاعات او خیلی خوب بود. عاشق ایران بود. روابط ما در حد استاد و شاگردی بود اما غالباً همدیگر را می‌دیدیم.»
  • فتح‌الله مجتبایی، ۱۳۹۴