امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر از احکام عملی مسلمانان و به نظر شیعیان از فروع دین اسلام است. امر به معروف یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام آنچه از نظر عقل یا شرع اسلام خوب در نظر گرفته می‌شود و نهی از منکر یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام ندادن آنچه به از نظر عقل یا شرع اسلام بد در نظر گرفته می‌شود.

در قرآن

• «یا بُنَّیَ اَقم الصلاه و امر بالمعروفِ و انهُ عَنِ المنکرِ وَاصبِر علی ما اصابَکَ انّ ذَلک من عزم الامور»
• پند لقمان به فرزندش: فرزندم! نماز را برپا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و بر آنچه از سختی‌ها به تو می‌رسد مقاومت کن که این (صبر) از امور واجب و مهم است.
  • لقمان/۱۷
• «الذّینَ اِن مَکّناهم فی الارضِ اَقاموا الصّلاة و آتوا الزّکوةَ و اَمروا بالمعروفِ و نَهَوا عن المنکرِ و لله عاقبة الامور»
• [یاران خدا] کسانی هستند که اگر آنان را در زمین به قدرت رسانیم، نماز بر پا می‌دارند و زکات می‌دهند و (دیگران را) به خوبی‌ها دعوت می‌کنند و از بدی‌ها بازمی‌دارند و پایان همهٔ امور برای خداست.
  • حج/۴۱
• «کُنتُم خیرَ اُمةٍ اُخرِجَت للناسِ تامرونَ بالمعروفِ و تَنهونَ عن المنکرِ و تومنونَ بالله»
• شما بهترین امّتی هستید که برای مردم ظاهر (و گزیده) شده‌اید [چرا که] به خوبی‌ها فرمان می‌دهید و از بدی‌ها و زشتی‌ها، نهی می‌کنید و به خدا ایمان دارید؛ و اگر اهل کتاب (نیز به چنین آئین درخشانی) ایمان آورده بودند، قطعاً برایشان بهتر بود. برخی از آنان مؤمنند، ولی بیشترشان فاسق‌اند.
  • آل عمران/۱۱۰
• «و المؤمنون و المؤمنات بعضهم أولیآء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصّلوه و یؤتون الزّکوه و یطیعون الله و رسوله أولئک سیرحمهم الله إن الله عزیز حکیم»
• مردان و زنان با ایمان، یار و یاور و اولیای یکدیگرند: به معروف (خوبی‌ها) فرمان می‌دهند و از بدی‌ها (منکرات) نهی می‌کنند، نماز بر پای داشته، زکات می‌پردازند و از خداوند و پیامبرش پیروی می‌کنند. بزودی خداوند آنان را مشمول رحمت خویش قرار خواهد داد. همانا خداوند، توانای غالب و حکیم است.
  • توبه/۷۱
• «ولتکن منکم امّه یدعون إلی الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و أولئک هم المفلحون»
  • • آل عمران/۱۰۴

افراد

• امر به معروف عام آنست که هر کس از آحاد ملت مرتکب گناهی شود یا یکی از تکالیف واجب را ترک کند که این نیز گناه است بر هر شخص مطلعی واجب است وی را از ارتکاب گناه نهی کند. همهٔ مردم چنین حقی را دارند و می‌توانند هر کس را در هر مقامی امر و نهی کنند. امر به معروف خاص به این معنی است که باید گروه ویژه یی در همة اجتماعات این وظیفه را عهده‌دار باشند و آن در مسائلی است که نیاز به علم و آگاهی دارد. این قسم از امر و نهی نسبت به برخی از مسائل مخصوص گروه دانشمندان آگاه و راستین و بی غرض و خیرخواه امت می‌باشد.
  • سید محمدجواد غروی، امر به معروف ونهی از منکر خاص و عام