شاهپور نیشابوری

جمال الدین شاهپور بن محمد اشهری از شعرای قرن ششم. او از احفاد عمر خیام بوده است. آرامگاه وی در مقبرةالشعرای تبریز قرار دارد.در نام گذاری او دکتر بادکوبه ای هزاوه ای گوید گویا هنگام تولد وی حکیم نیشابوری در اصفهان مشغول تحقیقات بوده است؛لذا پس از تولد وی پدرش از نیشابور نزد خیام(علیه رحمه)می رود و در باب انتخاب نام مشورت میخواهد؛حکیم نیز به جای نام های ثقیل عربی نامی اصیل فارسی(شاهپور)را پیشنهاد میدهد که از جهت ایرانی بودن مورد استقبال پدر وی نیز قرار میگیرد.

اشعار

عقیق را از لب آب در دهان آید		خدنگ را زقدت تاب در میان آید
به بخل میل کند با همه گهر بخشی		اگر لب تو به دست خدایگان آید

دریادلی که پیش گهر باد دست او		هر دم ز خجلت آب شود همچو ابرکان
آن جا که لطف اوست عنان فنا سبک		و ان جا که خشم اوست رکاب اجل گردان

روزگار آشفته تر،یا زلف تو،یا کار من		ذرّه کمتر،یا دهانت،یا دل غمخوار من
شب سیه،یا طرّه ات ،یا حال من،یا خال تو		شهد خوشتر،یا لبت،یا لفظ گوهربار من
نظم پروین خوبتر،یا درّ دندان های تو		قامت تو راست تر،یا سرو، یا گفتار من
وصف تو دلجوی تر،یا شعرهای نغز من		هجر تو دلسوزتر،یا ناله های زار من
مهر و مه رخشنده تر،یا رای من،یا روی تو		آسمان گردنده تر،یا خوی تو،یا کار من
صبر من کم،یا وفای نیکوان،یا شرم تو		خوبی تو بیشتر،یا اندُه و تیمار من
وعده ی تو کوژ،یا [این] پشت من،یا ابرویت		قول تو بی اصل تر،یا باد،یا پندار من
چشم تو خون ریز تر،یا چرخ،یا شمشیر شاه		غمزه ی تو تیزتر،یا تیغ،یا بازار من

درباره او

• «شاهپور بغایت خوش سخن بوده و در علم انشا و استیفا ید بیضا داشته چه رساله شاهپوریه در علم استیفا به وی منسوب است...»
  • امین احمد رازی در کتاب هفت اقلیم

منابع

• آتشکده‏ی آذر (۶۷۳ /۲)
• تاریخ ادبیات در ایران (۷۲۲ /۲)
• تاریخ گزیده (۷۲۵)
• تذکره الشعرا (۱۵۶ -۱۵۲)
• تذکره‏ی میخانه (۴۹۸)
• الذریعه (۷۹ /۹)
• ریحانه (۱۳۷ /۱)
• صبح گلشن (۲۶)
• کوی سرخاب (۳۵۹ -۳۵۱)
• لباب الالباب (۲۲۳ /۲)
• لغت‏نامه (ذیل/ اشهری و شاهفور)
• مجمع الفصحا (۲۳۵ -۲۳۴ /۱).