آذری طوسی

صوفی و شاعر ایرانی

نورالدین، حمزه بن عبدالملک آذری اسفراینی شهرت‌یافته به آذری طوسی (۱۳۸۲، اسفراین - ۱۴۶۲، اسفراین) صوفی و شاعر ایرانی بود. [۱]

گفتاوردها ویرایش

چنان‌که هست فلک را دوازده تمثال      که آفتاب بر آن دور می‌کند مه و سال
بر آسمان ولایت دوازده برج‌اند      چو آفتاب نبوت همه به اوج کمال
شهان بی‌سپه و خسروان بی‌شمشیر      ملوک بی‌حشم و اغنیای بی‌اموال
ازین دوازده برج دوازده خورشید      علی است مهر سپهر کمال و مطلع آل
علی است آنکه به کنه حقیقتش نرسد      به غیر ذات خداوند ایزد متعال
حدیث معرفت او به مردم نااهل      همان حکایت آب است و قصهٔ غربال[۱]
* * *
منت خدای را که مطیع پیمبرم      فرمانبر قضای خداوند اکبرم
توحید، بحر و این تن من همچو کشتی است      جان ناخدای کشتی و عقل است لنگرم
تا از سواد وجه شدم سرخ روی فقر      روشن شده است معنی گوگرد احمرم
معنی حل طلق حلول قناعت است      ای نکته یاد گیر که من کیمیاگرم
دنیا چو جیفه، طالب آن سگ شمردهاند      لیکن من این گروه به سگ نیز نشمرم
از آفتاب همت من مهر ذره نیست      گر ذرهای بدانمش از ذره کمترم
از خسروان روی زمین ننگ آیدم      تا من گدای حضرت ساقی کوثرم[۱]
* * *
اگرچه دولت وصلت به چون منی نرسد      در این امید بمیرم که خوش تمنایی است[۱]
* * *
دلی که آه کشد در ره تو از خامی است      که هرکه سوخت ازو دود برنمی‌آید[۱]
* * *
شدیم پیر به عصیان و چشم آن داریم      که جرم ما به جوانان پارسا بخشند[۱]
* * *
کشتگان خویش را در پیش مردم جلوه ده      تا شهیدان ترا آیین ماتم برفتد[۱]
* * *
چو مستولی شود درد جدایی، تن به مردن ده      دوای این مرض را هیچ‌کس جز من نمی‌داند[۱]
* * *
ز هول روز جزا آذری چه می‌ترسی      تو کیستی که در آن روز در شمارآیی[۱]
* * *
ز حکمت بیاموزمت نکته‌ای      که در هر دو عالم شوی سرفراز
لباس طریقت چو در برکنی      به ذلت مرنج و به عزت مناز
به عشق آر رو تا که شاهی کنی      که محمود گردید عبد ایاز[۱]
* * *
من گریهٔ آتشین نمی‌دانستم      من سوز دل حزین نمی‌دانستم
نه نام به من گذاشت عشقت نه نشان      من عشق ترا چنین نمی‌دانستم[۱]

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ هدایت، رضاقلی‌خان. «آذری طوسی قُدِّسَ سِرُّه». نصرت‌الله فروهر. در ریاض العارفین. به کوشش سید رضی واحدی و سهراب زارع. تهران: انتشارات امیرکبیر، سال ۲۰۰۹م. ص ۴۲. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۰۰-۱۲۳۳-۸.