کَنزُ التُحَف (به معنای: گنجِ شاهکارها) رساله‌ای قرن هشتمی به زبان فارسی دربارهٔ موسیقی است که دربارهٔ نویسندهٔ آن آگاهی زیادی در دست نیست.[۱]

گفتاوردها ویرایش

  • «صناعت موسیقی اشرف صناعات است و از آن جهت که بیشتر علوم موقوف است بر آن چون مجسطی و علم حساب و اقلیدس و علم نجوم و علم طب.»[۱]
  • «صناعت موسیقی مبنی بر تسویهٔ نسبت و تعادیل ابعاد و ادوار است؛ پس اشرف صناعات باشد و از آن جهت که سایر صناعات را هیولی از اجسام طبیعی است و موضوعات آن اشکال جسمانی الّا موسیقی که موضوع آن جواهر روحانی است و مؤثر است در نفوس مستعمان تأثر مستمع از تأثیرات روحانی بود؛ و الحان و اصوات در نفوس همان تأثیر کند که صناعات غیر آن در موضوعات خویش و جواهر روحانی از اجسام طبیعی شریف‌تر است.»[۱]
    • مقدمه در بیان شرف این صناعت
  • «بر طالب این فن واجب است که پیوسته رعایت ملّت و مذهب خویش کند و دائم با عبادت و صلاحیت باشد و البته پارسایی شعار خود سازد و متهتک نباشد و از متابعت نفس و هوی محترز باشد و با کم خوردن و کم خفتن و کم با خلق بودن عادت کند…»[۱]
  • «ورزیدن این فن از خلق پنهان دارد، خصوص که در سازات نیز شروعی رود و سعی کند سازی ورزد که پیش خلایق محترم و مکرم باشد و صاحب آن را حرمت دارند و آن عود است که اکمل سازات است.»[۱]
    • مقالهٔ چهارم، فصل اول: در وصت موسیقاری

درباره ویرایش

  • «باید کنز التحف را یکی از آثار مجهول القدر و بسیار ارزندهٔ هنری و موسیقی ایران به شمار آورد… این رساله یا کتاب کوچک… در نوع خود کم‌نظیر و یا اگر حمل بر مبالغه نشود بی‌نظیر است…»
  • «صغیرة الحجم، کثیرة الفائده. [در اندازه کوچک، در سودمندی بزرگ]»

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ «رسالهٔ سوم، کنز التحف». در سه رسالهٔ فارسی در موسیقی. به کوشش تقی بینش. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۱. ۵۵.