پاول فایرابند

فیلسوف اتریشی

پاول فایرابند (۱۳ ژانویه ۱۹۲۱–۱۱ فوریه ۱۹۹۴) فیلسوف علم زادهٔ اتریش است، که بیش‌تر به‌خاطر کارش به‌عنوان استاد فلسفه در دانشگاه برکلی شناخته می‌شود؛ جایی که او برای سه دهه (۱۹۸۹–۱۹۵۸) به‌تدریس اشتغال داشت.

ایده‌هایی که امروز اساس اصلیِ علم را تشکیل می‌دهند، فقط به این دلیل وجود دارند که اغراض نفسانی و غرض‌ورزی و نظر شخصی بوده‌اند، زیرا این امور با عقل مخالفت کرده‌اند؛ و زیرا اجازه یافته‌اند که به راه خود روند. پس ما نتیجه می‌گیریم حتی درون علم، عقل نمی‌تواند، و نباید اجازه داد، تا فراگیر شود و این‌که به سبب عامل‌های دیگر، عقل باید مغلوب شود، یا حذف گردد.

گفتاوردها

ویرایش
  • «همه چیز امکان‌پذیر است.»
    • بر ضد روش ۱۹۷۵[۱]
  • «بدون «آشفتگی» علم وجود ندارد.»
    • بر ضد روش ۱۹۷۵[۱]
  • «بدون عزل مکرر عقل، پیشرفت وجود ندارد.»
    • بر ضد روش ۱۹۷۵[۱]
  • «ایده‌هایی که امروز اساس اصلیِ علم را تشکیل می‌دهند، فقط به این دلیل وجود دارند که اغراض نفسانی و غرض‌ورزی و نظر شخصی بوده‌اند، زیرا این امور با عقل مخالفت کرده‌اند؛ و زیرا اجازه یافته‌اند که به راه خود روند. پس ما نتیجه می‌گیریم حتی درون علم، عقل نمی‌تواند، و نباید اجازه داد، تا فراگیر شود و این‌که به سبب عامل‌های دیگر، عقل باید مغلوب شود، یا حذف گردد.»
    • بر ضد روش ۱۹۷۵[۱]
  • «قاعدهٔ واحدی وجود ندارد که تحت هر شرایطی معتبر باشد، و عامل واحدی وجود ندارد که تحت هر شرایطی معتبر باشد، و عامل واحدی وجود ندارد که همواره بدان متوسل شد.»
    • بر ضد روش ۱۹۷۵[۱]

منابع

ویرایش
ویکی‌پدیا مقاله‌ای دربارهٔ
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ پاول فایرابند، بر ضد روش: طرح نظریهٔ آنارشیستی معرفت، ترجمهٔ مهدی قوام صفری، تهران: انتشارات فکر روز، ۱۳۷۵، صص ۲۵۵–۲۵۶.