|
'''[[W:فردوسی|حکیم ابولقاسم فردوسی]]'''، شاعر ایرانی و بزرگترین حماسه‌سرای ادب فارسی. زادروز وی درتاریخ ([[W:۳۲۹ (هجری قمری)|۳۲۹]] - [[W:۴۱۱ (هجری قمری)|۴۱۱ هجری قمری]]) در طوس می‌باشد.
== دارای منبع ==
=== شاه‌نامه ===
*«چو ایران مباشد تن من مباد // در این مرز و بوم زنده یک تن مباد»
*«مرا غمز کردند کاین پر سخن // به مهر علی و نبی شد کهن // بر این زادم و هم بر این بگذرم // یقین دان که خاک در حیدرم»
* «اگر چند باشد شب دیرباز// بر او تیرگی هم نماند دراز»
* «اگر پرنیان است خود رشته‌ای// و گر بار خار است خود کشته‌ای»
* «ببخش و بخور هرچه آید فراز// بدین تاج و تخـت سپنجی مناز»
* «بخور هرچه داری منه باز پس// تو رنجی، چرا باز ماند به کس»
* «بخور هرچه داری به فردا مپای// که فردا مگر دیگر آیدش رای»
* «بخور هرچه داری فزونی بده// تو رنجیده‌ای بهر دشمن منه»
* «بدو گفت گوینده کای شهریار// به پالیز [[گل]] نیست بی‌رنج خار»
* «بدو گفت موبد که نیکو نگر// براندیش و [[ماهی]] به خشکی مبر»
* «برهنه چو زاید ز [[مادر]] کسی// نباید که یازد به پوشش بسی»
* «به [[دارو]] و درمان جهان گشت راست// که بیماری و [[مرگ]] کس را نکاست»
* «به [[دارو]] و درمان و [[کار]] پزشک// بدان تا نیالود، باید [[گریه|سرشک]]»
* «به موبد چنان گفت دهقان سغد// که بر ناید از خانه [[شاهین|باز]] جغد»
* «پشیمانی آنگه نداردت سود// که تیغ زمانه سرت را درود»
* «پیامی است از [[مرگ]] موی سفید// به بودن چه‌داری تو چندین امید»
* «تو را خواسته گر ز بهر تن است// ببخش و بدان کین شب آبستن است»
* «تو را خورد بسیار بگزایدت// وگر کم خوری، روز بفزایدت»
* «چو با تخت، منبر برابر شود// همه نام بوبکر و عُمّر شود»
* «چو در انجمن مرد خامش بود// از آن خامشی دل به رامش بود»
* «چو عیب تن خویش داند کسی// زعیب کسان برنگوید بسی»
* «چو نیکی کنی نیک آید برت// بدی را بدی باشد اندر خورت»
* «در آز باشد دل سفله مرد// بر سفلگان تا توانی مگرد»
* «درختی که تلخ است وی را سرشت// گرش برنشانی به باغ بهشت// ور از جوی خلدش به هنگام آب// به بیخ، [[عسل|انگبین]] ریزی و شهد ناب// سرانجام گوهر به [[کار]] آورد// همان میوهٔ تلخ بار آورد»
* «[[دارو|دوای]] تو جز مغز آدم چو نیست// بر این درد و درمان بباید گریست»
* «دو [[شیر]] گرسنه‌است و یک ران گور// کباب آن‌کسی راست، کوراست زور»
* «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش// زن و [[کودک]] و خرد و پیوند خویش// همه سربه‌سر تن به کشتن دهیم// از آن به که کشور به دشمن دهیم// ز خاکیم باید شدن سوی خاک// همه‌جای ترس است و تیمار و باک// جهان سربه‌سر حکمت و عبرت است// چرا بهره ما همه غفلت است؟»
* «ز [[دانا]] تو نشنیدی این داستان// که برگوید از گفته باستان// که گر دو برادر نهد پشت پشت// تن کوه را باد ماند به مشت»
* «زیان کسان از پی سود خویش// بجویند و [[مذهب|دین]]داری آرند پیش»
* «سخن رفتشان یک‌به‌یک هم زبان// که از ماست برما، بد آسمان»
* «شبیخون نه [[کار]] دلیران بود// نه آیین مردان و [[شیر|شیران]] بود»
* «فرستاده گفت ای خداوند رخش// به دشت [[آهو|آهوی]] ناگرفته مبخش»
* «کسی را کجا کور شد رهنمون// بماند به راه دراز اندرون»
* «کسی را که کاهل بود گنج نیست// که اندر جهان سود بی‌رنج نیست»
* «کسی کو فروتن‌تر او رادتر// دل [[دوستی|دوستانش]] از او شادتر»
* «که بر انجمن مرد بسیارگوی// بکاهد به گفتار خویش آبروی»
* «که چون کاهلی پیشه گیرد جوان// بماند منش‌پست و تیــره‌روان»
* «که گاهی سکندر بود گاه فور// گهی درد و خشم است و گه جشن و سور»
* «مرا دخل و خورد ار برابر بدی// زمانه مرا چون برادر بدی»
* «مگوی آن سخن کاندر آن سود نیست// کز آن آتشت بهره جز دود نیست»
* «نباشـد فراوان خورش تندرست// بزرگ آنکه او تندرستی بجست»
* «نگر تا چه کاری همان بدروی// سخن هرچه گویی همان بشنوی»
* «نگه کن که دانای ایران چه گفت// بدان‌گه که بگشاد راز از نهفت// که دشمن که [[دانا]] بود به ز [[دوستی|دوست]]// ابا دشمن و دوست، [[دانش]] نکوست»
* «هرآنکس که موی سیه شد سفید// به بودن نماند فراوان امید»
* «هرآن‌گه که روز تو اندرگذشت// نهاده، همی باد گردد به دشت»
* «هزیمت به هنگام، بهتر ز [[جنگ]]// چو تنها شدم، نیست جای درنگ»
* «هم آن چیز کانت نیاید پسند// تن [[دوستی|دوست]] و دشمن بدان درمبند»
* «یکی داستان زد بر این شهریار// که دشمن مدار ار چه خُرد است، خوار»
* «خداوند کیهان و گردان سپهر // فروزنده ماه و ناهید و مهر»
* «== منسوب به‌فردوسی ==
* «بسی رنج بردم، بسی نامه خواندم// ز گفتار تازی و از پهلوانی// به چندین [[هنر]] شصت وسه‌سال ماندم// که توشه برم ز آشکار و نهانی// به جز حسرت و جز وبال گناهان// ندارم کنون از جوانی نشانی// [[یادبود|به‌یاد]] جوانی کنون [[گریه|مویه]] آرم// براین بیت بوطاهر خسروانی// جوانی، من از [[کودک|کودکی]] یاد دارم// دریغا جوانی! دریغا جوانی!»
** ''[[محمد عوفی]]، لباب‌الالباب''
* «عروسی است [[شراب|می]]، شادی آیین او// که باید خرد کرد کابین او// به‌روز آنکه با باده کُشتی کند// فکنده شود گر درشتی کند// ز دل برکشد می‌تف و دود و تاب// چنان چون بخار زمین آفتاب// چو عود است و چون بید تن را گهر// می‌آتش که پیدا کند زو هنر// گهرچهره شد آینه چون [[عسل|نبید]]// که آید در او خوب و زشتی پدید// دل تیره را روشنایی می‌است// که را کوفت‌تن، مومیایی می‌است// بدان! می‌کند بددلان را دلیر// پدید آرد از [[روباه|روبهان]] [[کار]] [[شیر]]»
** ''[[وحیددستگردی]]، مجله ارمغان''
== درباره فردوسی ==
* «چه خوش گفت فردوسی پاک‌زاد// که رحمت برآن تربت پاک باد»
** ''[[سعدی]]''
* «سخنگوی پیشینه، دانای طوس// که آراست روی سخن چون عروس// در آن نامه کآن گوهر ِ سفته راند// بسی گفتنی‌های ناگفته ماند»
** ''[[نظامی]]''
* «نشان خوی دقیقی و خوی فردوسی است // تفاوتی که به شهنامه‌ها ببینی راست // جلال و رفعت گفتارهای شاهانه // نشان همت فردوسی است، بی‌کم و کاست»
{{ناتمام}}
[[رده:شاعران اهل ایران]]
| 