شیرین عبادی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
←دارای منبع: + |
||
خط ۲:
'''[[w:شیرین عبادی|شیرین عبادی]]''' (۱۳۲۶ )، حقوقدان، قاضی سابق دادگاه، فعال حقوق بشر، [[نویسنده]] و تاکنون تنها [[ایران|ایرانی]] است که '''[[w:جایزه صلح نوبل|جایزه صلح نوبل]]''' را دریافت کرده است.
==
=== سخنرانی ===
* امسال جایزهٔ صلح نوبل نصیب زنی شدهاست از کشور ایران، کشوری مسلمان در منطقهٔ خاورمیانه. بیتردید انتخاب من سبب دلگرمی انبوه زنانی خواهد شد که نه فقط در ایران بلکه در کشورهای منطقه برای گرفتن حقوق خود تلاش میکنند، حقوقی که طی پروسهٔ تاریخی از آنان سلب شدهاست. این انتخاب موجود خودباوری [[زنان در ایران]] و در مرزهای فراتر از ایران خواهد شد.
* زنان نیمی از جمعیت هر کشوری هستند، نادیده گرفتن آنان و محروم کردن زنان از مشارکت فعّال در حیات سیاسی - اجتماعی - اقتصادی و فرهنگی، به واقع محروم کردن کلّ هر جامعهای است از نیمی از توانایی خود.
* نمیتوان با تا ابد با فرهنگی مردسالار به وضعیّت تبعیضآمیز زنان به ویژه در کشورهای اسلامی ادامه داد.
* <small>امروز مقارن است با پنجاه و پنجمین سالگرد تصویب</small> اعلامیّهٔ جهانی حقوق بشر… اعلامیّهای که با شناسایی کرامت ذاتی تمامی اعضای خانوادهٔ بشری و حقوق یکسان و انتقالناپذیر آنان، به عنوان تضمینکنندهٔ آزادی، عدالت و صلح آغاز میشود و دنیایی را نوید میدهد که در آن انسانها در بیان و عقیدهٔ خویش آزاد باشند، و از ترس و فقر، مصون و در امان.
* نگرانی مدافعان حقوق بشر فزونی مییابد که مشاهده میکنند موازین بینالمللی حقوق بشر نه فقط از سوی مخالفان شناخته شدهٔ آنان، به بهانهٔ نسبیّت فرهنگی نقض میشود، بلکه در دموکراسیهای غربی، یعنی کشورهایی که خود جزء نخستین تدوینکنندگان منشور ملل متحّد و اعلامیّهٔ جهانی حقوق بشر بودهاند نیز، این اصول پایمان میشود.
* من ایرانیام. از نوادگان [[کورش کبیر]]. همان امپراطوری که ۲۵۰۰ سال پیش از این و در اوج قدرت اعلام کرد که «... اگر مردمان نخواهند بر آنها حکومت نخواهد کرد و تعهد کرد که کسی را وادار به تغییر دین و مذهب خود نمیکند و آزادی را برای همگان تضمین میکند.» کتیبهٔ کورش کبیر یکی از مهمترین اسنادی است که در تاریخ حقوق بشر باید موراد مطالعه قرار گیرد.
* من مسلمانم و از قول پیامبر اسلام در قرآن آمدهاست که «شما به کیش خویش باور دارید و من به دین خود»، و همان کتاب آسمانی، رسالت همهٔ پیامبران را در دعوت انسانها به برقراری عدالت میکند. تمدن و فرهنگ ایران پس از اسلام هم، با بشردوستی و احترام به جان و عقیده و مذهب دیگران و ترویج تسامح و مدارا و پرهیز از خشونت و خونریزی و جنگ، آمیخته و ممزوج شدهاست.
* بیش از یکصد سال است که مردم ایران با چالشهای پیاپی بین سنّت و مدرنیته روبرو هستند. برخی با تمسّک به سنّتهای دیرین، سعی داشته و دارند که دنیا را از چشم پیشینیان بنگرند و با معیارهای ارزشی گذشتگان، با مسائل و مشکلات دنیای کنونی برخود نمایند. امّا بسیاری دیگر با احترام به گذشتهٔ تاریخی و فرهنگی و کیش و مذهب خود، میخواهند با تحولّات جهان همگام شودن و از قافلهٔ تمدّن و پیشرفت و توسعه عقب نمانند.
* این چالش نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای اسلامی به چشم میخورد. برخی از مسلمانان با این دستاویز که [[دموکراسی]] و حقوق بشر با تعالیم دین اسلام و ساختار سنتّی جوامع اسلامی سازگانی ندارند، حکومتهای استبدادی را توجیه کرده و میکنند. و در واقع، حکومت کردن به شیوهٔ سنتّی و پدرسالارانه و قیّممآبانه، بر مردمی که به حقوق خود آگاه هستند، به آسانی ممکن نیست.
* [[اسلام]] دینی است که نخستین خطابش به پیامبر با کلمهٔ «بخوان» آغاز میشود و در قرآن به «قلم و آنچه مینویسند» سوگند یاد شدهاست. چنین خطاب و پیامی نمیتواند با آگاهی و دانش و خردورزی و آزادی اندیشه و بیان و پلورالیسم فرهنگی به جدال برخیزد.
* وضعیّت تعبیضآمیز زنان در کشورهای اسلامی هم، چه در زمنیهٔ حقوق مدنی و چه در قلمروی حقوق اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، ریشه در فرهنگ پدرسالار و مردسالار حاکم بر این جوامع دارد و نه دین اسلام؛ این فرهنگ همان گونه که برابری حقوقی زن و مرد و رهایی زن از سلطهٔ مرد (پدر، شوهر، برادر…) را باور ندارد، آزادی و دموکراسی را هم برنمیتابد، زیرا در موقعیّت تاریخی - سنتّی حاکمان و متولّیان آن فرهنگ به مخاطره میافتد.
* اگر [[حقوق بشر]] در قوانین مدوّن تجّلی نیابد و از سوی دولتها به مرحلهٔ اجرا گذارده نشود، به تعبیر مقدمهٔ اعلامیّهٔ حقوق بشر، انسان راه دیگری جز «قیام بر ضدّ ظلم و فشار» ندارد. انسان تهیشده از کرامت، انسان محروممانده از حقوق بشر، انسانِ گرسنه، انسان مقهور قحطی و جنگ و بیماری، انسان تحقیرششده، انسان غارتشده، در مقام و موقعیتی نیست که بار راهنمایی خرد و منطق، برای احیای حقوق از دسترفتهاش مبارزه کند.
* دنیای [[قرن بیست و یکم]] اگر میخواهد که از دور و تسلسل خشونت و ترور و جنگ رهایی یاید، و تجربهٔ [[قرن بیستم]]، این فاجعهبارترین قرن بشرین، تجدید نشود؛ راه دیگری جز شناسایی و تأمین حقوق بشر برای تمامی انسانها، فارغ از نژاد، جنس، مذهب، ملیّت و وضعیّت اجتماعی آنان ندارد. به امید فرارسیدن آن روز.
** ۱۰ دسامبر ۲۰۰۳/ ۱۹ آذر ۱۳۸۲؛ سخنرانی جایزهٔ صلح نوبل ۲۰۰۳<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Shirin Ebadi - Nobel Lecture (in Farsi)|نشانی=https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/ebadi-lecture-fa.pdf|تاریخ=۱۰ دسامبر ۲۰۰۳|ناشر=nobelprize.org|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/2/https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/ebadi-lecture-fa.pdf|تاریخ بایگانی=۱۵ دسامبر ۲۰۲۱}}</ref>
=== مصاحبه ===
* قوهٔ قضایی ایران استقلال خودش را از دست دادهاست.
* مسئلهٔ [[حقوق بشر]] مسئله ای سیاسی نیست. یک استاندارد بینالمللی است و ارتباطی به شرق و غرب ندارد. اسلامی و مسیحی هم ندارد. اگر مسلمانها به مناسبت اینکه مسلمان هستند به خودشان اجازه میدهند که یک اعلامیهٔ حقوق بشر بنویسند و بگویند ما فقط از آن اطاعت میکنیم، خیلی طبیعی است که این حق را باید برای پیروان سایر ادیان هم قائل بشوند که آنها هم برای خودشان بر مبنای مذهبشان یک اعلامیهٔ حقوق بشر بنویسند. به این ترتیب از این به بعد ما شاهد اعلامیهٔ یهودی حقوق بشر، اعلامیهٔ بودایی حقوق بشر، اعلامیهٔ هندویی حقوق بشر و هزاران اعلامیهٔ حقوق بشر خواهیم بود و آنگاه دیگر حقوق بشری درکار نخواهد بود. حقوق بشر یک استاندارد بینالمللی است.
** ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰/ ۲۶ آذر ۱۳۸۹، مصاحبه با «یورنیوز»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شیرین عبادی در گفتگو با یورونیوز: حقوق بشر یک استاندارد بینالمللی است |نشانی=https://per.euronews.com/2010/12/17/shirin-ebadi-on-human-rights-in-iran|تاریخ=۱۷ دسامبر ۲۰۱۰|ناشر=nobelprize.org|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/2/https://per.euronews.com/2010/12/17/shirin-ebadi-on-human-rights-in-iran|تاریخ بایگانی=۱۸ مه ۲۰۲۱}}</ref>
=== مقاله ===
== پیوند به بیرون ==
{{ویکیپدیا}}
|