رضا براهنی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Ruwaym (بحث | مشارکت‌ها)
Ruwaym (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
[[پرونده:رضا براهنی - Reza Baraheni.jpg ‎|200px|بندانگشتی|چپ|اثر هنری، نه فقط می‌تواند جانشین زندگی باشد، بلکه می‌تواند بدل به یک سلاح برای مبارزه در راه [[زندگی]] هم بشود… برای من، [[نوشتن]] یک مبارزهٔ دائمی و خستگی‌ناپذیر بوده‌است.]]
'''[[w:رضا براهنی|رضا بَراهِنی]]''' (۱۳ دسامبر ۱۹۳۵ – ۲۵ مارس ۲۰۲۲) (۲۱ آذر ۱۳۱۴ – ۵ فروردین ۱۴۰۱) رمان‌نویس، شاعر، ناقد ادبی و کنشگر سیاسی [[ایرانی]] بود. نخستین مجموعهٔ شعری خود را با عنوان «آهوان باغ» در سال ۱۹۶۲م/ ۱۳۴۱ش و نخستین اثر داستانی خود را در ۱۹۷۲م/ ۱۳۵۱ش چاپ کرد که توقیف شد. زادۀ [[تبریز]] از خانواده‌ای متوسط مسلمان آذری؛ پدرش محمد تقی، کارگری بود و مادرش زهراسلطان شکوه تازه نام داشت. تا هجده سالگی همزمان به کار در کارخانه‌های گوناگون و تحصیل پرداخت. به ترجمه و تدریس برای درآمد بیشتر روی آورد، فارسی یادگرفت و از دانشکدهٔ ادبیات تبریز، لیسانس انگلیسی گرفت. دو سال در [[ترکیه]] ماند تا دکترای ادبیات انگلیسی خود را از دانشگاه استانبول بگیرد. پس از پایان سربازی، در [[دانشگاه تهران]] به تدریس در ادبیات انگلیسی از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۴ مشغول شد. از همان هنگام به نقد ادبی گرایید و برخی او را پایه‌گذار نقد ادبی مدرن در ایران می‌دانند. در سال‌های ۱۹۶۶م/ ۱۳۴۵ ش تا ۱۹۶۸م/ ۱۳۴۷ش برای تشکیل کانون نویسندگان ایران تلاش کرد. در سال ۱۹۷۲م/ ۱۳۵۱ش برای تدریس ادبیات انگلیسی و ادبیات تطبیقی به [[آمریکا]] رفت و در بازگشت از آنجا، در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳/ ۲۰ شهریور ۱۳۵۲ از سوی [[ساواک]] دستگیر شد. سه ماه و دوازده روز در زندان کمیته به سر برد و با تلاش چند مؤسسهٔ حقوق بشری آزاد شد. در اکتبر ۱۹۷۴/ مهر ۱۳۵۳ به آمریکا بازگشت و در آنجا فعالیت ادبی خود را آزادنهآزادانه پی گرفت و به یکی از چهره‌های مشهور مخالف [[دولت شاهنشاهی ایران|شاهنشاهی ایران]] تبدیل شد و چندین جایزهٔ برجسته برد. به روزنامه‌نگاری نیز پرداخت و مقاله‌های بسیاری چاپ کرد. دو هفته پس از خروج شاه، به ایران بازگشت و توانست دوباره آثار خود را آزادانه چاپ کند. در تهران و تبریز اقامت گرفت. نویسندگی و ترجمهٔ ادبی را ادامه داد. <ref>{{پک|براهنی|۱۳۶۹|ک=ظل‌الله|ص=۱۶۹}}</ref>اما در پیامدهای سرکوب‌گرایانهٔ پسا[[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب ۱۳۵۷]]، از فعالیت سیاسی بازماند. در سال ۱۹۹۶م/ ۱۳۷۵ش مجبور به ترک ایران شد و از سوی دولت [[کانادا]] پناهندگی سیاسی دریافت کرد. در سال‌های ۲۰۰۱–۲۰۰۳ رئیس [[w:انجمن قلم کانادا|انجمن قلم کانادا]] بود. بیش از پنجاه اثر به فارسی و انگلیسی نگاشت.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=Baraheni, Reza|نشانی=https://www.encyclopedia.com/arts/educational-magazines/baraheni-reza-1935|ناشر=Encyclopedia.com|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20220327220520/https://www.encyclopedia.com/arts/educational-magazines/baraheni-reza-1935|تاریخ بایگانی=۲۸ مارس ۲۰۲۱ |کد زبان=en}}</ref> او در سن ۸۶ سالگی در تبعید، تورنتو، درگذشت.