رضا براهنی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱:
[[پرونده:رضا براهنی - Reza Baraheni.jpg |200px|بندانگشتی|چپ|اثر هنری، نه فقط می‌تواند جانشین زندگی باشد، بلکه می‌تواند بدل به یک سلاح برای مبارزه در راه [[زندگی]] هم بشود… برای من، [[نوشتن]] یک مبارزهٔ دائمی و خستگی‌ناپذیر بوده‌است.]]
'''[[w:رضا براهنی|رضا بَراهِنی]]''' (۱۳ دسامبر ۱۹۳۵ – ۲۵ مارس ۲۰۲۲) (۲۱ آذر ۱۳۱۴ – ۵ فروردین ۱۴۰۱) رمان‌نویس، شاعر، ناقد ادبی و کنشگر سیاسی [[ایرانی]] بود. نخستین مجموعهٔ شعری خود را با عنوان «آهوان باغ» در سال ۱۹۶۲م/ ۱۳۴۱ش و نخستین اثر داستانی خود را در ۱۹۷۲م/ ۱۳۵۱ش چاپ کرد که توقیف شد. زادۀ [[تبریز]] از خانواده‌ای متوسط مسلمان آذری؛ پدرش محمد تقی، کارگری بود و مادرش زهراسلطان شکوه تازه نام داشت. تا هجده سالگی همزمان به کار در کارخانه‌های گوناگون و تحصیل پرداخت. به ترجمه و تدریس برای درآمد بیشتر روی آورد، فارسی یادگرفت و از دانشکدهٔ ادبیات تبریز، لیسانس انگلیسی گرفت. دو سال در [[ترکیه]] ماند تا دکترای ادبیات انگلیسی خود را از دانشگاه استانبول بگیرد. پس از پایان سربازی، در [[دانشگاه تهران]] به تدریس در ادبیات انگلیسی از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۴ مشغول شد. از همان هنگام به نقد ادبی گرایید و برخی او را پایه‌گذار نقد ادبی مدرن در ایران می‌دانند. در سال‌های ۱۹۶۶م/ ۱۳۴۵ ش تا ۱۹۶۸م/ ۱۳۴۷ش برای تشکیل کانون نویسندگان ایران تلاش کرد. در سال ۱۹۷۲م/ ۱۳۵۱ش برای تدریس ادبیات انگلیسی و ادبیات تطبیقی به [[آمریکا]] رفت و در بازگشت از آنجا، در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳/ ۲۰ شهریور ۱۳۵۲ از سوی [[ساواک]] دستگیر شد. سه ماه و دوازده روز در زندان کمیته به سر برد و با تلاش چند مؤسسهٔ حقوق بشری آزاد شد. در اکتبر ۱۹۷۴/ مهر ۱۳۵۳ به آمریکا بازگشت و در آنجا فعالیت ادبی خود را آزادنه پی گرفت و به یکی از چهره‌های مشهور مخالف [[دولت شاهنشاهی ایران|شاهنشاهی ایران]] تبدیل شد و چندین جایزهٔ برجسته برد. به روزنامه‌نگاری نیز پرداخت و مقاله‌های بسیاری چاپ کرد. دو هفته پس از خروج شاه، به ایران بازگشت و توانست دوباره آثار خود را آزادانه چاپ کند. در تهران و تبریز اقامت گرفت. نویسندگی و ترجمهٔ ادبی را ادامه داد. <ref>{{پک|براهنی|۱۳۶۹|ک=ظل‌الله|ص=۱۶۹}}</ref>اما در پیامدهای سرکوب‌گرایانهٔ پسا[[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب]]، از فعالیت سیاسی بازماند. در سال ۱۹۹۶م/ ۱۳۷۵ش مجبور به ترک ایران شد و از سوی دولت [[کانادا]] پناهندگی سیاسی دریافت کرد. در سال‌های ۲۰۰۱–۲۰۰۳ رئیس [[w:انجمن قلم کانادا|انجمن قلم کانادا]] بود. بیش از پنجاه اثر به فارسی و انگلیسی نگاشت.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=Baraheni, Reza|نشانی=https://www.encyclopedia.com/arts/educational-magazines/baraheni-reza-1935|ناشر=Encyclopedia.com|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20220327220520/https://www.encyclopedia.com/arts/educational-magazines/baraheni-reza-1935|تاریخ بایگانی=۲۸ مارس ۲۰۲۱ |کد زبان=en}}</ref> او در سن ۸۶ سالگی در تبعید، تورنتو، درگذشت.
خط ۲۲۳:
* پس، هویت من در ابراز خشونت و شدت عمل و انتقال من نهفته‌است؛ و برای اینکه حرفم بکرسی بنشیند، کوشیدم پس از تسلط بر زبان فارسی، روحیهٔ خاص قومی‌ام را بر آن تحمیل کنم. این‌ها زبان مرا بریدند و من هم مقابله بمثل کردم…
** «۱۰-مکاشفه در خود»<ref>{{پک|براهنی|۱۳۶۳ش/ ۱۹۸۴م|ک=سفر مصر|ص=۱۱۵}}</ref>
* انتقام‌گیری که تمام شد، طرفین سلاح‌ها را بزمین گذاشتند، شلاق من در وسط مطبوعات فارسی، بزرگترین هدیه‌ای است که من به نقد و انتقاد معاصر تقدیم کرده‌ام. این شلاق، رکن اساسی هویت من است… '''اثر هنری، نه فقط می‌تواند جانشین زندگی باشد، بلکه می‌تواند بدل به یک سلاح برای مبارزه در راه زندگی هم بشود… برای من، نوشتن یک مبارزهٔ دائمی و خستگی‌ناپذیر بوده‌است.'''
** «۱۰-مکاشفه در خود»<ref>{{پک|براهنی|۱۳۶۳ش/ ۱۹۸۴م|ک=سفر مصر|ص=۱۱۶}}</ref>
| |||