* «اساسااساساً در نیمه دوم دهه ۴۰ و تمام دهه ۵۰ نهضت بازگشت به خویش در حوزهٔ فرهنگ خیلی گسترده استگسترده‌است. در ایدئولوژی، مرحوم [[شریعتی]] این بحث را در گفتمان خود گنجانده استگنجانده‌است که بسیار شاخص است. یعنی ما وقتی می‌گوییم بازگشت به خویش، اغلب شریعتی را به خاطر می‌آوریم. البته این مسالهمسئله راویان مختلفی دارد و هر کس نیز از خاستگاه خودش آن را مطرح می‌کند، تنوع فکری عقیدتی گسترده‌ای هم دارد؛ ولی در نهایتنهایت همهٔ آن مشترک است.»<ref name="test"/>
** کامبیز نوروزی، حقوقدان
* «انديشهاندیشه شرق در برابر غرب پس از جنگ جهانيجهانی دوم، دغدغه روشنفكرانروشنفکران جهان سوم شد. ايناین ايدهایده كهکه چگونه ميتوانمی‌توان از دستاورهايدستاورهای دنيايدنیای غرب بهره برد اما از اشتباهات آنها اجتناب كردکرد. منجر به گسترش انديشهاندیشه تلفيقگرايتلفیقگرای فرهنگيفرهنگی گرديدگردید كهکه هم اصالت سنت را ميخواستمی‌خواست و هم نوگرايينوگرایی تجدد. اما بر خلاف گفتمان پيشينپیشین جستجويجستجوی اصالت ايرانيایرانی به معنايمعنای جدال برايبرای حدف سنت دينيدینی نبود؛ بلكهبلکه روشنفكرانروشنفکران با در پيشپیش گرفتن رويكردرویکرد فرهنگيفرهنگی نسبت به ديندین در پيپی تلفيقتلفیق ديندین و مدرنيتهمدرنیته برآمدند. گفتمان اصالت يایا بازگشت به خويشتنخویشتن كهکه در ابتدا توسط روشنفكرانروشنفکران به عنوان رويكردرویکرد انتقاديانتقادی به حكومتحکومت تجددمابانه پهلويپهلوی دنبال ميشد،می‌شد، خيليخیلی زود مورد توجه دستگاههايدستگاه‌های فرهنگيفرهنگی حكومتحکومت نيزنیز قرار گرفت.»<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نبوی | نام = نگین | مترجم = حسن فشارکی | عنوان = روشنفکران و دولت در ایران: سیاست، گفتار و تنگنای اصالت |ناشر = انتشارات شیرازه|شابک=9789642509409|چاپ=اول | سال = 1388 | زبان = fa}}</ref>
** نگین نبوی
== در سینما و داستان ==
* «آل‌احمد در این ایام، بحث غرب‌زدگی را مطرح می‌کند. در تئا‌ترتئاتر ما آدم‌هایی مثل غلامحسین ساعدی را داریم که تمام المان‌ها و ساختارهای روایی تئاتر‌هایشتئاترهایش از جمله «چوب به دست‌های ورزیل» یا «اهل هوا» دقیقادقیقاً بر دورافتاده‌ترین نقاط اجتماعی ایران مبتنی است. او و تعدادی دیگر از هنرمندان تئا‌ترتئاتر در آن زمان، آثاری خلق می‌کنند که تمام فضا‌هافضاها و روابط آن در جامعه سنتی می‌گذرد و بر خلاف فرآیندفرایند تئاتری آن دوران است؛ در سال‌های بعد‌تربعدتر نمونهٔ دیگر تعدادی از کارهای محمود استادمحمد، مثل «آسید کاظم» است که تمامش در یک قهوه‌خانه می‌گذرد. در حوزه سینما، باز مشابه این جریان را می‌بینیم که شاخص‌ترین نمونهٔ آن فیلم «قیصر» است. تقریباتقریباً در همین زمان‌زمان نظریهٔ «برگشت به درون»، یا «بازگشت به خویش»، به شکل‌های مختلفی در سینما دیده می‌شود، علاوه بر آن «حسن کچل» علی حاتمی، «گاو» مهرجویی و «مغول‌ها» ی کیمیاوی ساخته می‌شود. - البته من این نمونه‌ها را بدون تقدم و تاخرتأخر زمانی مطرح می‌کنم - فکر می‌کنم این مسالهمسئله در معماری هم جلوه‌هایی پیدا می‌کند. در حوزه داستان‌نویسی هم کسانی همچون محمود دولت‌آبادی، علی‌اشرف درویشیان، نگاهشان به سمت جامعه سنتی‌ای است که در چالش‌های متعددی به سر می‌برد، آنها جنگ میان سنت و مدرنیسم را مطرح می‌کنند و در این میان یک جور نگاه تحسین‌آمیز نسبت به ساختارهای سنتی دارند.»<ref name="test"/>
