گناباد: تفاوت میان نسخه‌ها

طبق علم نجوم قدیم ربع مسکون به هفت اقلیم تقسیم گشته و اقلیم چهارم منسوب به خورشید بوده که گناباد در همین اقلیم واقع است. گناباد را به همین علت گون آباد نامیده‌اند. گون در زبان ترکی به معنای خورشید می‌باشد و گناباد به معنای سرزمین خورشید می‌باشد. این نام را بعدها ترکانی که گناباد را تصرف کردند و در گناباد ساکن شدند هم بر گناباد نهادند. البته گون در زبان کردی معنای متفاوتی دارد و به بیضه مرد گفته می‌شود. گناباد در طول تاریخ بارها در زلزله‌های ویرانگر تخریب شده و هزاران نفر را به کام مرگ کشانده‌است. گناباد زمنی یکی از بزرگترین شهرهای گنبدی جهان بوده و بادگیرها و حوضخانه‌های بسیار داشته که نابود شده‌اند. بادگیرها، طالق‌های منازل و گنبدهایی که گبرها ابداع کردند و در ایران و سایر کشورها هم ساخته و استفاده می‌شده. گنبد شکلی نیم دایره و مدور است که باعث می‌شود گرما کنترل شود و همواره یک طرف گنبد در سایه خودش قرار گیرد و هوای درون اتاق متعادل نگه داشته شود و همچون یک خنک‌کننده طبیعی عمل کرده و در عین حال به استحکام و مقاومت بنا می‌افزاید. گنبد چون پوست بیضه مردان عمل کرده و درونش را در تابستان سرد و در زمستان گرم نگه می‌دارد. از دیگر اختراعات گبرها یا همان پیروان دیویسنا آب انبارها و حمام‌های خزینه ای بودند. علت این که بعدها مردم می‌گفتند در آب انبارها و حمام‌ها جن وجود دارد هم همین بود که اینها را گبرها ابداع نمودند. این که این اعتقاد وجود دارد که آب نباید در آتش ریخت چرا که جن‌ها ممکن است کشته شوند هم ریشه پنهانش و ماهوی اش برمیگردد به اعتقادات گبرها که آتش و روشنایی را مقدس می‌داشتند و از آتش نگهداری می‌نمودند تا خاموش نشود و ظلمت جهان را نگیرد. (از گبرها یک حمام باستانی به نام حمام گورِیگ در گناباد باقی بود که به علت خواب خوش میراث فرهنگی سالها قبل تخریب گردید)چون ساخت قنات قصبه توسط گبرها بوده‌است از همین روی در دوره‌هایی گناباد را دیوآباد هم نامیده‌اند. چرا که در مخیله مردمان نمی‌گنجید که انسان بتواند این چنین اثر بزرگی بسازد و حفر نماید. برخی نیز به علت وجود زیاد گیاه گون در بیابانهای گناباد علت نامگذاری را وجود فراوان این گیاه ذکر کرده‌اند، که البته با تاریخ و آثار تاریخی و مذهب گبری که مذهب رسمی گناباد بوده آنچنان سازگاری ای ندارد.

در زبان پهلوی کانَکیه kãnakih به معنای قنات، مجرای آب، کانال می‌باشد. علت این که در عربی هم گناباد را کنابد یا جنابد خوانده‌اند عدم وجود حرف گ در الفبای عربی می‌باشد و به همین علت اعراب گناباد را معرب کرده‌اند. نام گناپا هم زائیده ذهن خلاق ذبیح‌الله منصوری نویسنده کتاب خداوند الموت می‌باشد و پل آمیر که به عنوان نویسنده این کتاب شناخته می‌شود وجود خارجی نداشته و مترجم این کتاب یعنی ذبیح‌الله منصوری نویسنده این کتاب می‌باشد.

 

=== شعر ===