مسجد جامع اصفهان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←ضلع غربی: ابرابزار |
جز ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۱:
'''[[w:مسجد جامع اصفهان|مسجد جامع اصفهان]]'''
[[پرونده:Jameh Mosque (Friday Mosque), Isfahan (5113658747).jpg|250px|بندانگشتی|چپ]]
== گفتاوردها ==
* «آنگاه که به دیدن مسجد جامع اصفهان رفتم و در زیر این گنبد جای گرفتم، متوجه شدم که تمام وجودم در تسخیر گنبد و مسجد است؛ چون در زیر این گنبد به خوبی میتوان به شاهکار فناناپذیر و خلّاقه ایرانیها پی برد؛ و به عظمت مسجد و گنبد آن اعتقاد پیدا کرد. من از آن به بعد، بارها به مسجد جامع اصفهان رفتم و با تماشای گنبد این مسجد، زبان به تحسین گشودم و عشق و علاقه خود را به اصفهان و ایران، روزافزون دیدم. به همین جهت میخواهم، بعد از اینکه دیده برهم نهادم، جسدم را را در این خاک مقدّس دفن کنند.»
سطر ۸ ⟵ ۹:
* «مسجد جامع که با مصالح گوناگون و به دست افرادی که از بسیاری جاها آمدهاند ساخته شده، یکپارچگی برجستهای را نشان میدهد و روشنگر آن است که آفرینشهای بزرگ انسان به انفراد پدید نمیآید، بلکه نیازمند پرورده شدن در اقلیمی سازگار و مایه گرفتن از سرمشقهای یک فرهنگ ملی زنده است تا عناصر سازنده آن را در یک کلیت اصیل و هماهنگ تحقق بخشد.»
** ''[[فرح پهلوی]]''<ref>https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=سخنان_علیاحضرت_شهبانو_فرح_پهلوی_پس_از_دریافت_دکترای_فلسفه_از_دانشگاه_بوداپست_۳۰_اردیبهشت_ماه_۲۵۳۷_شاهنشاهی</ref>
== ضلع شمالی ==
* کتیبهای در قسمت فوق شاهنشین گچبری شدهاست که مربوط به سال ۱۰۹۳ هجری میباشد و به خط ثلث حک شدهاست:
سطر ۱۵ ⟵ ۱۷:
* دو کتیبهٔ گچبری در سال ۱۰۹۸ در این ایوان ساخته شده که یکی در قسمت بالا و دیگری پایین نوشته شدهاست.
** کتیبهٔ اول مضمونی مربوط به اهل بیت و اهل سنت دارد:
«قال الله تبارک و تعالی ما کان للمشرکین ان یعمروا مساجد الله شاهدین علی انفسهم بالکفر اولئک حبطت اعمالهم و فی النار هم خالدون انما یعمر مسجاد الله من آمن بالله و الیوم الاخر و اقام الصلوة و آتی الزکوة و لم یخش الا الله فعسی اولئک ان یکونوا من المهتدین. اجعلتم سقایة الحاج و عمارة المسجد الحرام کمن آن بالله و الیوم الاخر و جاهد فی سبیل الله لایستون عندالله و الله لایهدی القوم الظالمین. روی فی جامع الاصول من صحیحی البخاری انه افتخر طلحة بن شیبه بالحجابه و عباس بالسقایه فقال
** کتیبهٔ دوم مربوط به آداب شرعی و اخلاقی و فضیلت مسجد است. هر ۲ آنها به خط ثلث و حدود یک و نیم متر تا دو متر نوشته شدهاست:
«بسم الله الرحمن الرحیم. روی عن عبدالله بن جعفر عن ابیه قال
== ضلع جنوبی ==
* در سمت راست بنایی که ایوان جنوبی مسجد یا همان صفه صاحب را به گنبد نظامالملک متصل میکند دو فرمان از شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی در یک صفحهٔ بزرگ کاشیکاری که متعلق به قرن ۹ هجری استدر دست داریم.
سطر ۳۷ ⟵ ۴۰:
* کتیبهٔ ایوان جنوبی به صورت افقی و در سال ۱۰۷۰ هجری، در دوران شاه عباس ثانی نوشته شدهاست. از نام نویسندهٔ کتیبه اطلاعی نداریم. خط آن ثلث سفید بر زمینهٔ کاشی لاجوردی است:
" زین هذا المسجد الرفیع المؤید من اعلی المؤید بصدور من السلطان المبرور الملحق بآبائه الطاهرین شاه طهماسب حشره الله مع الائمه المعصومین و شرف بمرور الدور و الاعوام علی الخروب و الانهدام امر بتجدیده و تعمیره و تزیینه نجله وسطه اعظم الافخم سلطان السلاطین و ملاذ الخواقین و مروج مذهب آبائه الطاهرین السلطان بن السلطان شاه عباس الثانی الصفوی الحسینی الصاحب قرآن خلد الله ضلال معدلته علی مفارق العالمین بمحمدو آله المعصومین فی سنة الف و سبعین من الهجرظ النبویة صلی الله علیه و آله."
* کتیبهای به صورت افقی در صفه صاحب موجود است که به خط ثلث بر زمینهای لاجوردی در سال
"...... سلطان السلاطین و ملاذ الخواقین و مروج مذهب آبائه الطاهرین السلطان بن السلطان شاه عباس الثانی الصفوی الحسینی الصاحب قرآن."
* کتیبهای در جرز شرقی صفه صاحب موجود است به زبان فارسی و به خط نستعلیق که حاکی از اقدام بانویی خیرخواه به نام آقا سلطان است. وی در تزیین بنا کمک کردهاست.
" و این تزیین سعادت قرین بسعی و اهتمام علیا رتبت عصمت پناه عفت شعار ساعیة الخیرات و المبرات آقا سلطان لازال ایام عصمتها و عفتها الی یوم القیام صورت اتمام یافت امید که ثواب این خیر باو عاید گردد بمحمد و آله."
* کتیبهٔ سنگاب صفه در سال ۱۱۰۲ هجری توسط استاد امین ایجاد شده و در زیر ایوان صاحب که قطر دهانهٔ آن ۷۰ سانتیمتر میباشد قرار گرفتهاست. از سنگ پارسی ساخته شده و اطرافش به خط نستعلیق به صورت برجسته حکاکی شدهاست:
" الهم صل علی المصطفی محمد و المرتضی علی و البتول فاطمة الزهراء و البسطین الحسن و الحسین و زین العباد علی و الباقر محمد و الصادق جعفر و الکاظم موسی و الرضا علی و التقی محمد و التقی علی و الزکی العسکری حسن و المهدی الهادی وقف شرعی نمود توفیق آثار استاد امین ولد اسماعیل سرنج فی ۱۱۰۲."
== ضلع غربی ==
* در ایوان غربی کتیبهای معروف، مربوط به سلطان حسین صفوی است که در سال ۱۱۱۲ هجری به قلم علی نقی امامی ثبت شدهاست. این کتیبه خط ثلث و زمینهٔ کاشی خشت لاجوردی رنگ دارد.
سطر ۵۱ ⟵ ۵۵:
"قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم مثل اهل بیتیک مثل سفینة نوح من رکبها نجی و من تخلف عنها غرق."
این عبارت در ضلع شمالی شاهنشین نوشته شده و ادامهٔ آن بر دیوارشمالی شاهنشین نوشته شدهاست:
" بنبی عربی و رسول مدنی و اخیه اسدالله مسمی بعلی و بزهراء بتول و بام ولدتها و بسبطیه و شبلیه هما نجل زکی و بسجاد و بالباقر و الصادق حقا و بموسی و علی و تقی و نقی و بذی العسکر و الحجة و القائم بالحق الذی یضرب بالسیف بحکم ازلی."
" قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم حب علی حسنة لایضرمعها سیئة و بغضه سیئة لا تنفع معها حسنة کتبه ابن شیخ محسن محمد حسن الجزایری فی سنة
* کتیبهای در محراب ایوان استاد موجود است که به خط ثلث و بر کاشی خشت لاجوردی در سال ۱۱۱۲ هجری نوشتهاست. شرح آن به این شکل است:
«قال الله تبارک و تعای قل لو کان البحر مدادا لکلمات ربی لنفد البحر قبل ان تنفد کلمات ربی ولوجئنا بمثله مددا قل انما انا بشر مثلکم یوحی الی انما الهکم اله واحد فمن کان یرجوا لقاء به فلیعمل
* در داخل مقرنسهای دیوار مقابل ایوان به روی کاشی کبود به خط نستعلیق نوشته شدهاست: "انا مدینه العلم و علی بابها." " در غره رمضان المبارک سنه ۱۱۱۲."
* کتیبهای تاریخی به خط ثلث و به صورت گچبری در مرکز این محراب قرار دارد که این چنین در آن نوشته شدهاست:
" هذا المحراب المستطاب من مضافات العمارات التی اتفقت اعادتها فی ایام معدلة السلطان حامی حوزة الاسلام و الایمان غیاث الدنیا والدین ظل الله فی الارضین حرس الله ببقائه الاسلام من فواضل صدقات العمیمة الصاحبیة الاعظمیة صاحب دیوان الممالک شرقا وغربا و قربا سعد الحق والدین المخصوص بعنایة رب العالمین محمد الساوی اعزالله انصاره وضاعف اقتداره تولاه العبد الضعیف الراجی الی رحمة الله تعالی و غفرانه عضد بن علی الماستری احسن الله عاقبته فی صفر سنة عشر و سبعمئة ختم اللع تبارک و تعالی بالخیر و الظفر."
در حاشیهٔ این کتیبه هم عباراتی به خط ثلث نوشته شده و با برگ، شکوفه، گل و پیچک تزیین شدهاست.
سطر ۶۸ ⟵ ۷۲:
این کتیبه در زمینه لاجوردی و به خط ثلث در سال ۸۵۱ هجری توسط سید محمود نقاش ایجاد شده و این چنین نوشته شدهاست:
«امر ببناء هذه العمارة الموسعة لبیت شتاء هذا الجامع الشریف فی ایام دولة السلطان الاعظم اعدل سلاطین العالم غیاثالحق والدین سلطان محمد بهادر خلدالله ملکه و سلطانه اقل عبیده عماد بن مظفر ورزنه وقفه الله لمراضیه و جعل مستقبله خیرا من ماضیه فی شوال سنة احدی و خمسین و ثمنمئه کتبه سید محمود نقاش.»
== ضلع شرقی ==
== منابع ==
[[رده:ساختمانها و سازهها در ایران]]
[[رده:مسجدها]]
|