مصطفی هجری

مصطفی هِجری (۱ ژانویه ۱۹۴۵) (۱۱ دی ۱۳۲۳) سیاستمدار ایرانی است. زادهٔ نقده و کُرد، در سال ۱۹۶۳م/ ۱۳۴۲ش از دانشسرای کشاورزی ارومیه دانش‌آموخته شد و به عنوان معلم دبیرستان در سقز مشغول به کار شد. در سال ۱۹۷۰م/ ۱۳۴۹ش تحصیل در رشته ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران آغاز کرد و در آنجا مدرک لیسانس گرفت. پس از بازگشت به شهر خود، تدریس در مدارس متوسطه و دانشکده را دوباره آغاز کرد. در تظاهرات توده‌ای که در سال ۱۹۷۸م/ ۱۳۵۷ش علیه شاهنشاهی برگزار شد ایفای نقش قابل توجهی داشت. وی با شرکت در چهارمین کنگرهٔ حزب دموکرات کردستان ایران (PDKI) در سال ۱۹۷۹م/ ۱۳۵۸ش به عضویت کمیته مرکزی برگزیده شد و چند ماه بعد به عضویت دفتر سیاسی درآمد و تا زمانی عبدالرحمن قاسملو در ۱۳ ژوئیه ۱۹۸۹/ ۲۲ تیر ۱۳۶۸ ترور شد، در همان سمت ماند. با انتصاب صادق شرفکندی به عنوان دبیرکل، هجری بار دیگر به عضویت دفتر سیاسی و معاون دبیرکل انتخاب شد. سرانجام در ۷ ژوئیه ۲۰۰۴ به دبیر کلی آن حزب پس از عبدالله حسن‌زاده رسید.

ما به عنوان حزب دمکرات کردستان ایران، بر مبنای فلسفه و بنیان‌های جمهوری کردستان، بر این باوریم که کُرد یک ملّت و کُردستان نیز یک سرزمین است.

گفتاوردها

پیام‌ها

نقل‌قول‌ها از پیام‌ها، نامه‌ها و بیانیه‌هایش:

• به دلیل سرکوب کامل اشخاص و نهادهای مدافع حوق بشر در داخل ایران و ایزوله کردن جامعه ایران توسط حکومت این کشور امکان آشکار شدن بسیاری از موارد نقض حقوق بشر و به ویژه در مناطقی که از مرکز ایران فاصله دارند وجود ندارد.
  • ۲۷ اوت ۲۰۱۲/ ۶ شهریور ۱۳۹۱، نامه به دبیرکل سازمان ملل، بان کی‌مون
• جوانان ما تحت قدرت زیاده‌خواهانهٔ رژیم اسلامی از تمامی آزادی‌های جهان امروز محروم شده‌اند، شماری چشمگیری از آن‌ها تنها به دلیل ابراز عقاید خود در زندان‌های رژیم به سرمی‌برند، یا ناگزیر زادگاه نیاکان خود را ترک کرده‌اند و در دیگر کشورها آواره هستند تا بلکه بتوانند خود را از زندان بزرگی به نام ایران نجات دهند، اعدام نشده یا دچار سرنوشت نامعلوم یا هتاکی و بی‌حرمتی نشوند. با این وجود آینده ازآن جوانانمان است و انتظار می‌رود تا با تمام توان آیندهٔ درخشان و مطلوب خود را بدون رژیم اسلامی ایران بنیاد نهند
  • ۱۱ اوت ۲۰۱۴/ ۲۰ مرداد ۱۳۹۳، «روز جهانی جوانان»
• در ایران امروزین به غیر از مذهب رسمی که اسلام شیعهٔ ولایت فقیهی است، پیروان دیگر مذاهب به حاشیه رانده شده و مورد هتاکی قرار گرفته‌اند، در این رابطه پیروان آیین یاری بیش از بقیه تحت فشار و سرکوب رژیم اسلامی قرار دارند. هدف ما بنیانگذاری حکومتی دمکراتیک در ایران است که بر اصل جدایی دین از حکومت تأسیس شده باشد، به این خاطر که عموماً ترکیب جمعیتی این کشور به ویژه در کردستان، با هرگونه اعتقاد مذهبی و ملی، به دور از تبعیض در کنار هم زندگی کنند و به تمامی اعتقادات با کمال احترام نگریسته شود.
  • ۸ نوامبر ۲۰۱۴/ ۱۷ آبان ۱۳۹۳، «عید خاوندکار»
• یارسان‌ها، بخشی اصیل از کردها هستد، به خصوص در کردستان ایران که به علت تبعیضی آیینی از کردهای دیگر بیشتر مورد فشار و محدودیت هستند و از سوی رژیم اسلامی ایران مورد اهانت قرار می‌گیرند، اما مقاومت و مقابلهٔ آنان، توطئه و فشارهای رژیم، برای ترک آیین مقدس خود را ناکام گذاشته‌اند.
  • ۲۹ اکتبر ۲۰۱۵/ ۷ آبان ۱۳۹۴، «عید خاونکار»
• سال ۲۰۱۵ میلادی مملو از جنگ و خشونت در سراسر جهان، علی‌الخصوص در خاورمیانه، بود. جنگ مذهبی‌ای که جمهوری اسلامی محرک اصلی آن بشمار می‌رود و هزاران انسان را قربانی کرد.
  • ۳۰ دسامبر ۲۰۱۵/ ۹ دی ۱۳۹۴، «سال نو میلادی»
• ما به عنوان حزب دمکرات کردستان ایران، بر مبنای فلسفه و بنیان‌های جمهوری کردستان، بر این باوریم که کرد یک ملت و کردستان نیز یک سرزمین است، لیکن متأسفانه به علت اشغالگری دشمنان و آسیمیلاسیون و تلاش صدها ساله برای از بین بردن ملت کرد، اینک هر بخش از سرزمین ما دارای ویژگی‌های سیاسی، فرهنگی و … متفاوتی است. به همین دلیل لازم است تا با در نظر داشتن این واقعیت، هر یک از احزاب و جریانات میهن‌دوست کردستان در هر کدام از این بخش‌ها علیرغم تمامی دیدگاه‌ها و ایدئولوژی‌های سیاسی‌شان، به عنوان یک اصل، عدم مداخله در امور سایر بخش‌ها را بپذیرند و بر مبنای منافع عالیهٔ ملی، همکار و پشتیبان یکدیگر باشند.
  • ۱۴ فوریه ۲۰۱۷/ ۲۶ بهمن ۱۳۹۵، پیام به کنفرانس بین‌المللی مسکو

حزب دمکرات از مردم و برای مردم است، ملی‌گرایی و تعیین سرنوشت ملت به دست خویش، خط مشی اصلی مبارزاتش است؛ دمکراسی و ارزش‌های آن، پِرِنسیپ غیرقابل تغییر آن بوده‌است، همزیستی مسالمت آمیز، مبارزات مشترک و دوستی با ملت‌های زیر دست و احزاب آزادیخواه، اساس اصلی مبارزات آن بوده‌است.

• حزب دمکرات از مردم و برای مردم است، ملی‌گرایی و تعیین سرنوشت ملت به دست خویش، خط مشی اصلی مبارزاتش است؛ دمکراسی و ارزش‌های آن، پِرِنسیپ غیرقابل تغییر آن بوده‌است، همزیستی مسالمت آمیز، مبارزات مشترک و دوستی با ملت‌های زیر دست و احزاب آزادیخواه، اساس اصلی مبارزات آن بوده‌است.
• حزب دمکرات با گفتمان و اقدامات خود ثابت کرده‌است که پایبند و وفادار به خواست و ارزش‌های ملی است. خود عملکردها و اقدامات جمهوری کردستان، همچون آموزش به زبان مادری و پرورده‌کردن بر اساس معیارهای وطن‌دوستانه و نیز تعیین پرچم و سرود ملی و تأسیس نیروی پیشمرگه، نشانه‌هایی هستند که به سان شاهرگ کیان ملی به حساب می‌آیند، به همین دلیل حزب دمکرات و تاریخش به آن افتخار می‌کنند.
• موضوع ملت در مفهوم، مسئلهٔ همیشگی حزب دمکرات و ملت کورد در کوردستان ایران است، در سطحی کلی‌تر، موضوع حل نشده همهٔ ملت‌های تحت ستم و حق پایمال شده در چهارچوب جغرافیای ایران است، اصرار ورزیدن بر حقوق ملی، معنای حقیقی این گفتمان را نمایان می‌کند و به ما می‌گوید که کوردستان به شیوهٔ سیستماتیک استعمار شده‌است و تلاش برای آزادی و گذر بسوی مرحلهٔ آزادی، افق دیدمان را بازتر می‌کند.
• براین باوریم که در شرایط کنونی، سیستمی دمکراتیک و فدرال برای نهادینه کردن آزادی و خوشبختی و دمکراسی و حقوق ملی ملتهای تشکیل دهنده این جغرافیای سیاسی لازم است، این امر نیز به قانونی دمکراتیک و امروزی نیاز دارد که مسئله مرکز_حاشیه را منحل نموده و کرامت را به ملتها بازگرداند و حق تعیین سرنوشت را برایشان امکان‌پذیر کند.
• اعتماد عمیق به اتحاد، گفتمان و زبان مشترک داریم، همچنین براین باوریم که آنسوی دیدگاه انتقادی، دیدگاهی روشنفکرانه و دمکراتیک است، با همین دیدگاه نیز به آینده و وضعیت کنونی مبارزاتمان در کوردستان ایران می‌نگریم، براین باوریم که باید فضایی بر اساس اعتماد به نیروی خود تشکیل دهیم که در آن، این نیرو و احزاب که باور به حقوق ملی و آزادی و پرنسیب‌های دمکراسی دارند، پروسه‌ای برای مبارزات مشترک ایجاد نمایند؛ چه در ارتباط با موضوع داخلی کورد و چه در سطح ایران.
  • ۱۴ اوت ۲۰۱۹/ ۲۳ مرداد ۱۳۹۸، سالگرد تأسیس حزب دمکرات

شهیدان ما رهبران ما هستند، آنان جامه عمل به آگاهی پوشاندند، اراده را در جای شعار نشاندند و به پیش گام نهادند؛ لذا ادامهٔ خط‌مشی شهیدان در اقدام و عمل، ادامهٔ راه آنان با آگاهی و ارادهٔ انقلابی است.

• شهیدان ما رهبران ما هستند، آنان جامه عمل به آگاهی پوشاندند، اراده را در جای شعار نشاندند و به پیش گام نهادند؛ لذا ادامهٔ خط‌مشی شهیدان در اقدام و عمل، ادامهٔ راه آنان با آگاهی و ارادهٔ انقلابی است.
  • ۲۸ مارس ۲۰۲۰/ ۹ فروردین ۱۳۹۹، روز «شهیدان کوردستان»
• خشونت علیه زنان تاریخی طولانی و پر از شرمساری دارد، کهنه زخمی است که همچنان بر جسم انسانیت باقی مانده‌است.
  بیایید همه باهم و همواره یاد کنیم از شوربختی زنانی که به دست افکار ارتجاعی سده‌های گذشته و به جرم زن بودن قربانی شدند.
  بیایید تا با همراهی زنان در مبارزه برای آزادی و ساختن جامعه‌ای مملو از یکسانی کوشا باشیم.
  • ۲۵ نوامبر ۲۰۲۰/ ۵ آذر ۱۳۹۹، «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان»
• جانفدایان حزب با بخشیدن پاره‌ای از تن خود، بهای سنگینی را برای آزادی میهن و ملت خود پرداخت کرده‌اند، آن‌ها شهدای زنده جریان مبارزات آزادی‌خواهانه ملت کورد هستند. نور امیدی هستند که راه را برای نسل نو روشن نگه داشته‌اند.
  • ۲۰ فوریه ۲۰۲۱/ ۱۵ آذر ۱۳۹۹، «روز جانفدایان حزب دمکرات»
• زبانمان شاهرگ کورد بودنمان است.
  • ۲۰ فوریه ۲۰۲۱/ ۲ اسفند ۱۳۹۹، «روز جهانی زبان مادری»

نابود باد آن دشمنی که به زندان امید بسته‌است.

• نابود باد آن دشمنی که به زندان امید بسته‌است.
  • ۹ ژانویه ۲۰۲۲/ ۱۹ دی ۱۴۰۰، حکم زندان برای «زهرا محمدی»

مفهوم دشمن، یکی از ابزارهای اصلی رژیم ایران برای سرکوب هر گونه صدای اعتراض است.

• بُعد دیگر ستم ملی، مسئلهٔ زبان و تهدید هویتی است. سیاست جمهوری اسلامی ایران در تقابل با مسئلهٔ هویتی ملیت‌های ایران، سیاست مرگ بوده‌است. امنیتی کردن، فرودست کردن، به حاشیه‌راندن، نابودسازی و یکسان‌سازی، نمودهای این سیاست هستند.
• زمانی که از «امنیت هویت» سخن گفته می‌شود؛ منظور ما مجموعه شرایطی است که یک واحد ملّی با حفظ همهٔ ویژگی‌های خود، توانایی خودمدیریتی، توسعه و بقاء را داشته باشد. بدین معنا، هر سیاست، رویداد یا فرایندی که وجود و بقاء این واحد ملی را هدف قرار دهد، تهدید هویتی قلمداد می‌شود.
• تجربهٔ جمهوری اسلامی ایران، تجربهٔ تلنبار شدن بحران‌هاست. می‌توان عموم این بحران‌ها را تحت عنوان «بحران ساختاری» دسته‌بندی نمود. مجموعه‌ای از بحران‌های پیچیده و درهم تنیده؛ مانند بحران مدیریت، بحران مشروعیت، بحران ملت‌سازی، بحران دولت‌سازی و بحران مشارکت، جمهوری اسلامی ایران را در تنگنا و بن‌بست سیاسی قرار داده‌است.
• مفهوم دشمن، یکی از ابزارهای اصلی رژیم ایران برای سرکوب هر گونه صدای اعتراض است. رژیمی که دهه‌ها با هدف صدور انقلاب اسلامی امنیت منطقه‌ای و جهانی را با چالش روبرو کرده‌است، در داخل نیز این انقلاب را تا عمق جامعه پیش برده‌است. شعار دفاع از مستضعفین در خارج از مرزها، موجی از فقر و فلاکت را نیز در داخل ایران به وجود آورده‌است.
• واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران با برجام یا بدون برجام ماهیتی ناسازگار و تغییرناپذیر دارد. آنچه در این میان احساس خطر می‌کند جامعهٔ ایران، منطقه و جهان است.
  • ۲۰ مارس ۲۰۲۲/ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰، «نوروز»
• روز ۸ مارس یادآور وضعیت آن زنانی است که در کشورهای مترقی در سایه مبارزه و فداکاری زنان و مردان برابری‌خواه به حقوق خود رسیدند، از سوی دیگر این روز یادآور وضعیت زنانی است که در کشورهای همچون ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی و افغانستان که همچون برده بدان‌ها نگریسته می‌شود… تلاش کنیم زنان آزاد باشند تا جامعه‌ای خوشبخت داشته باشیم.
  • ۸ مارس ۲۰۲۰ /۱۷ اسفند ۱۴۰۰، «روز جهانی زن»

سخنرانی‌ها

• ایران سرزمینی با ملیت‌ها، ادیان، مذاهب و زبان‌های گوناگون است. در زمان سلطنت پهلوی در ایران، این گوناگونی‌ها از سوی حکومت نادیده گرفته شدند، به گونه‌ای سیستماتیک و برنامه‌ریزی شده کوشش نمودند تا همه ملیت‌های تشکیل دهندهٔ اکثریت جمعیت ایران را در ملت فارس، زبان فارسی و مذهب تشیع ذوب کنند. با روی کار آمدن جمهوری اسلامی، سیاست آسیمیلاسیون جنبه‌ای شرعی نیز به خود گرفت. این بار فعالان عرصهٔ برابر حقوقی ملیت‌ها، بر اساس قوانین شرعی با اتهاماتی نظیر ضدیت با انقلاب، محاربه با خدا، تجزیه طلبی و… روبرو شده و ضمن تحمل حبس‌های طولانی‌مدت، دچار وحشیانه‌ترین شکنجه‌ها، بی‌حرمتی و اعدام شدند.
• برای مردم ایران محافظت ار حقوقشان و زندگی در سایهٔ حکومتی دمکراتیک مسئله‌ای محوری است که بیش از هر چیزی بدان می‌اندیشند… برای آن مبارزه و فعالیت کرده‌اند، ایجاد چنین حکومتی در ایران به نفع غرب و همسایگان ایران نیز هست، زیرا حکومت و اندیشهٔ دمکراتیک بر دستیابی به بمب اتمی برای تهدید همسایگان خود و سایر کشورهای دنیا اصرار نخواهد ورزید.
  • ۱۸ ژوئن ۲۰۱۲/ ۲۹ خرداد ۱۳۹۱، سخنرانی در بیستمین کنفرانس شورای حقوق بشر سازمان ملل
• بدیهی است که برای ما به عنوان افرادی مبارز و نیرویی مخالف رژیم ارتجاعی جمهوری اسلامی ایران که درگیر مبارزه‌ای سخت و خونبار بوده و هستیم، مرگ در راه باورهایمان امری منتظره بوده و تازگی ندارد. مهندس خیاطی نیز نه اولین شهید ماست و نه آخرین شهید خواهد بود. تا زمانی که این راه ادامه دارد و تا دیکتاتوری و ظلم و ستم بر کشورمان حکمفرماست، مبارزه نیز ادامه خواهد داشت و نسل‌های آیندهٔ پس از ما نیز همانند نسل‌های پیش از ما که این مبارزه را ادامه داده و به ما منتقل نمودند، ادامه‌دهندهٔ این راه خواهند بود.
• ما در حزب دمکرات یادگرفته‌ایم که از شهادت شخصیت‌هایمان درس بگیریم و پند بیاموزیم، نه اینکه ناامید و سوگوار باشیم.
• این در واقع هم افتخاری برای مبارزان غیر کرد اعم از ترک، بلوچ و عرب در صفوف حزب دمکرات و در مقاطع مختلف تاریخ مبارزات این حزب و هم افتخاری برای حزب دمکرات است که دیدگاه‌ها، باورها و برنامهٔ سیاسی آن نه تنها توانسته‌است که مبارزان کرد را به دور خویش گرد آورد، بلکه تبدیل به حزبی شده‌است که سایر ملیت‌های ایران نیز رهایی خود را در چهارچوب آن می‌جویند.
• مبارزه برای رسیدن به آزادی هرگز پایان نخواهد یافت.
  • ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳/ ۳۰ آبان ۱۳۹۲، سخنرانی در مراسم گرامیداشت رضا خیاطی

جمهوری اسلامی رژیمی ایدئولوژیک با عقاید و باورهای ارتجاعی است و تمامی پدیده‌های جهان را در چهارچوب همین ایدئولوژی نگریسته و ارزیابی می‌کند و از آنجا که این ایدئولوژی را به خداوند گره زده‌است، ثابت و غیرقابل تغییر نیز هست. دین اسلام جوهره و روح این ایدئولوژی را تشکیل می‌دهد، اسلامی منطبق با تفسیر و تعریف رهبران مذهبی حکومت اسلامی در ایران که همانا مذهب شیعهٔ پیرو ولایت فقیه است.

• جمهوری اسلامی رژیمی ایدئولوژیک با عقاید و باورهای ارتجاعی است و تمامی پدیده‌های جهان را در چهارچوب همین ایدئولوژی نگریسته و ارزیابی می‌کند و از آنجا که این ایدئولوژی را به خداوند گره زده‌است، ثابت و غیرقابل تغییر نیز هست. دین اسلام جوهره و روح این ایدئولوژی را تشکیل می‌دهد، اسلامی منطبق با تفسیر و تعریف رهبران مذهبی حکومت اسلامی در ایران که همانا مذهب شیعهٔ پیرو ولایت فقیه است.
• این ایدئولوژی جایگاهی برای ملیت بر طبق تعاریفی که هم‌اکنون در جهان شناخته شده‌اند یا ملیت‌ها در ایران خود را با آن تعریف می‌کنند، قائل نشده‌است، بلکه همگی امت اسلام را تشکیل می‌دهند و رسالت مذهبی آنان این است که در راستای پیشبرد تعلیمات و رهنمودهای اسلام به‌طور یکپارچه تلاش کنند.
• بر اساس این رهنمودها، افراد و گروه‌هایی که در ایران با مطرح نمودن مسألهٔ «ملت» خواستار حقوقی می‌گردند، از رهنمودهای اسلام منحرف شده‌اند، زیرا خواست‌های آنان سبب بروز مشکلات و اختلافاتی در درون امت اسلامی شده و لذا سزاوار کیفر و مجازات تلقی می‌شوند. متهم ساختن احزاب و فعالان عرصهٔ مطالبهٔ حقوق ملیت‌های ایران به ضدیت با انقلاب، مزدوری برای دشمنان اسلام از قبیل اسرائیل و آمریکا، تجزیه‌طلبی و در نهایت تحمیل مجازات‌های سنگینی همانند اعدام و حبس‌های طویل‌المدت نیز در همین راستا انجام می‌گیرد.
• در این حکومت تغییر مهره‌های رژیم از قبیل رئیس‌جمهور نمی‌تواند تغییری در این عقاید و باورها ایجاد نماید که در عمل منجر به به‌رسمیت شناختن ملیت‌های مختلف ایران و تأمین حقوق آنان گردد…
• کسی که به عنوان رئیس‌جمهور تعیین می‌گردد، همواره یکی از مهره‌های شناخته شدهٔ وفادار به رژیم و عقاید و باورهای آن بوده و جدا از رژیم نیست، از همین رو، به عنوان یک وظیفهٔ دینی و اداری، مطیع همان رهنمودها و سیاست‌هایی خواهد بود که رهبر مذهبی رژیم به وی محول نموده‌است… اگر این‌گونه فرض کنیم که چنین فردی، نظرات متفاوتی نیز داشته باشد، این صلاحیت به او داده نشده که در راستای سیاست‌ها و رهنمودهایی گام بردارد که با تعلیماتی که به او داده شده‌است، متفاوت باشد.
• رژیم از آغاز تاکنون برای ایجاد شک و شبهه و فریب افکار عمومی، هر زمان که لازم بداند به ظاهر برخی مباحث را در چهارچوب خواسته‌ها و حقوق ملیت‌ها درحد نازلی مطرح می‌نماید همانند آنچه که در مادهٔ ۱۵ قانون اساسی، حق آموزش زبان ملیت‌ها رسماً آمده‌است، اما در مدت بیشتر از ۳۰ سال حکومت خویش، هیچ اقدامی در راستای جامهٔ عمل پوشاندن به این ماده انجام نداده‌است…
• پاسخ ما، اعمال فشار ملیت‌های تحت ستم و تمامی آزادیخواهان ایران بر رژیم به صورت متحد و یکپارچه در داخل و حمایت و پشتیبانی بین‌المللی در خارج است، فشاری که رژیم را در خطر سرنگونی قرار دهد..
  • ۴ ژوئن ۲۰۱۴/ ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، سخنرانی در پارلمان سوئیس
• بهترین راه برای پایان دادن به رفتارهای دیکتاتور منشانه جمهوری اسلامی در ایران و دخالت‌های‌اش در خارج مرزهای آن، حمایت از مردم ایران و قیام مسلحانه ملت کورد است.
• ایران کشوری کثیرالملل است که این به نوبه خود می‌تواند به عاملی برای تثبیت هر چه بیشتر دمکراسی در ایران بدل شود و وجود این ملیت‌ها دلیلی خواهد بود برای پیشبرد دمکراسی در ایران.
  • ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸/ ۲۲ خرداد ۱۳۹۷، سخنرانی در مؤسسه «هادسون»، آمریکا

مصاحبه‌ها

مشکلات ما کردها در داخل ایران یا اصولاً ملیت‌های تحت ستم در منطقهٔ خاورمیانه این است که متأسفانه حکومت‌های دیکتاتوری، نسبت به جنبش مردمی قدرتمندترند و برای تأسیس حکومت‌های مردم‌سالار ما احتیاج به نیرو داریم...

• … ما شعارمان فدرالیسم بود و برای آیندهٔ ایران هم آن شعار و راه کار را انتخاب کردیم و تصور می‌کنیم که این بهترین شکل مطلوب حکومتی است در زمان کنونی، برای اینکه بتوان جمعیت ایران و ملیت‌های مختلف ایرانی را به شکلی رضایت‌بخش در ادارهٔ کشور شرکت داد و هم آنها را مطمئن ساخت که حکومت دیگری به آنها ستم روا نخواهد داشت و حقوق دمکراتیک آن‌ها را با نام‌های تجزیه‌طلبی و مذهب یا سایر تعبیرهایی که تا به حال حکومت‌های پهلوی یا جمهوری اسلامی نسبت به کردها داشته‌اند و تبعیض روا داشتند، جایگاهی نخواهد داشت و ما دنبال آن هستیم که این شکل از حکومت در ایران برقرار باشد.
• مشکلات ما کردها در داخل ایران یا اصولاً ملیت‌های تحت ستم در منطقهٔ خاورمیانه این است که متأسفانه حکومت‌های دیکتاتوری، نسبت به جنبش مردمی قدرتمندترند و برای تأسیس حکومت‌های مردم‌سالار ما احتیاج به نیرو داریم: اول آنکه با نیروهای خود در داخل اتحاد ما و انتخاب شعار مناسب سیاسی بنا به دوران و زمان فعلی باشد تا که مردم را از دیکتاتوری و استبداد رها بکند. دوم آنکه ملیت‌های تحت ستم در هر کشوری هر اندازه هم که قوی باشند، متأسفانه حکومت‌ها با قدرت تمامتر به سرکوب می‌پردازند و خواست‌های آزادیخواهانه مردم و حرکت‌های آنان را مدت‌ها به تأخیر می‌اندازد.
• الآن ما در دنیا شاهد این مسئله هستیم که معمولاً تغییر و تحولاتی که در سیستم سیاسی حکومت‌ها به وجود می‌آید، به وِیژه در خاورمیانه، بدون کمک خارجی تقریباً امکان‌پذیر نیست و من بسیار منطقی می‌دانم که مردم هر کدام از کشورهای منطقه که می‌خواهند از دیکتاتوری رهایی پیدا کنند از نیروهای دمکرات و آزادی‌خواه خارجی برای تقویت جنبش آزادی‌خواهی در داخل کشور کمک بگیرند.
• این استبداد است که با ظلم و ستم بر ملت‌ها و قوم‌ها مردم را گریز از مرکز می‌کند و کردها از ابتدا تا امروز همیشه شعارشان ماندن در داخل ایران، تحت یک حکومت دمکرات و مردم‌سالار و آزاد بوده و هست، تا که هم کردها و هم دیگر اقام و ملیت‌های ایرانی حقوق دمکراتیک خود را داشته باشند.
  • ۱۸ فوریه ۲۰۰۵/ ۳۰ بهمن ۱۳۸۳، مصاحبه عرفان قانعی‌فرد با او، «میدیا»

از نظر ما، فارس‌ها هم یکی از ملیت‌هایی هستند که جمعیت ایران را بوجود می‌آورند…

حکومت جمهوری اسلامی در سرکوب مردم به هیچ‌کسی رحم نمی‌کند، حتی به افراد خودش هم رحم نمی‌کند… جمهوری اسلامی قابل اصلاح نیست... مسئله اصلاح‌طلبی از ویژگی‌های حکومت‌های دمکراتیک است، و چون جمهوری اسلامی ایران دمکراتیک نیست بنابراین اصلاح پذیر نیست.

• آنچه که ما به دنبالش هستیم این است که در چارچوب ایران همهٔ ملیّت‌هایی که در جغرافیای خودشان ساکن هستند، در یک منطقهٔ مشخص جغرافیایی ساکن هستند و یک ملیت را به وجود می‌آورند، این‌ها ادارهٔ حکومت محلی خود را داشته باشند و در چارچوب ایران مطابق قانون اساسی دمکراتیکی که در آینده تنظیم خواهد شد، بتوانند در اداره امور کشور دخالت داشته باشند و شریک باشند. این هدفی است که ما داریم و از آنجا سرچشمه می‌گیرد که در طول تاریخ هر وقت حکومتگرانی از طرف حکومت مرکزی به کردستان گسیل شده‌اند که در آنجا حکومت بکنند، نه فرهنگ کردها یا ملیت‌های دیگر ایرانی را می‌دانند و نه اعتبار و ارزشی برای فرهنگ آن‌ها و زبان آن‌ها و اعتقادات آن‌ها قایل هستند. درنتیجه بیشتر به جای اینکه خدمت بکنند باعث نفرت و آزار این مردم شده‌اند.
• از نظر ما، فارس‌ها هم یکی از ملیت‌هایی هستند که جمعیت ایران را بوجود می‌آورند… واقعیت این است که هنوز هم برای بیشتر هموطنان فارس مسئله فدرالیسم یا خودمختاری برای ملیت‌ها هنوز هم یک مفهوم بیگانه است و بیشتر تحت تأثیر القائات تبلیغات رژیم سلطنتی و رژیم جمهوری اسلامی هستند که همیشه سعی کرده‌اند به‌طور یک جانبه مسئله فدرالیسم یا مسئله حقوق ملی را به کشورهای بیگانه و به تجزیه‌طلبی وابسته کنند. به نظر من، رسوبات این نوع تبلیغات هنوز هم در پس فکر بیشتر هموطنان فارس وجود دارد.
• برای یک حزب سیاسی، مثل حزب دمکرات کردستان ایران، فکر می‌کنم که بهتر است که خودش را در چارچوب یک نوع مبارزه محصور نکند. بعد از پیش بردن این مبارزات مسلحانه طی چند سالی، ما به این نتیجه رسیدیم که فعلاً در موقعیت فعلی، هم از نظر منطقه ای و هم از نظر وضعیتی که در ایران وجود دارد و همچنین از نظر بین‌المللی، مبارزات مدنی و دمکراتیک بیشتر تأثیرگذار هستند.
• از نظر ما پژاک یک حزب سیاسی مستقل نیست، پژاک شاخه ای است از «پ ک ک» و همه چیزش، حتی برنامه کارش در پ ک ک تنظیم می‌شود.
• ما بویژه می‌دانیم که کشور ایران و حکومت جمهوری اسلامی در سرکوب مردم به هیچ‌کسی رحم نمی‌کند، حتی به افراد خودش هم رحم نمی‌کند… ما معتقد هستیم که جمهوری اسلامی قابل اصلاح نیست و این مسئله را ما سالهاست که مطرح کرده‌ایم؛ زیرا بر این باور هستیم که مسئله رفرم و اصلاح طلبی از ویژگی‌های حکومت‌های دمکراتیک است، و چون جمهوری اسلامی ایران دمکراتیک نیست بنابراین اصلاح پذیر نیست.
  • ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۱/ ۵ مرداد ۱۳۹۰، مصاحبه با «بی‌بی‌سی فارسی»، برنامهٔ «به عبارت دیگر»
• ما اکنون حقوق ملیت کُرد را در یک ایران دمکراتیک فدرال می‌جوییم که ملیت کرد و سایر ملیت‌ها در مناطق محل زندگی خود، حکومت‌های منطقه‌ای یا ایالتی خاص خود را تشکیل دهند و در چهارچوب یک قانون اساسی دمکراتیک در ادارهٔ کشور ایران سهیم باشند و بدین‌ترتیب، تمامی ملیت‌های تشکیل‌دهندهٔ جمعیت ایران از حقوق برابر برخوردار گردند.
  این سقف مطالبات ملیت کرد و نیز دیگر ملیت‌های ایرانی است، و جای هیچ شک و گمان نمانده‌است که این حقوق توسط رژیم جمهوری اسلامی تأمین نمی‌شود و تمامی این‌ها مرتبط با شرایط بعد از سقوط رژیم است.
• ما شرقی‌ها، به ویژه ساکنان خاورمیانه که ملیت کرد نیز بخشی از آن است، بیشتر عاطفی و احساسی فکر می‌کنیم و چنین می‌اندیشیم که علت ناکامی‌هایمان دشمنانمان هستند و خودمان بری از هر مشکل و اشتباهی هستیم و در این رابطه مسئولیت‌پذیر نیستیم. این ساده‌ترین و در همان حال غیرسیاسی‌ترین توجیه این ناکامی‌هاست، به همین خاطر محکوم به تکرار که اشتباهاتمان بی‌آنکه از حوادث و رویدادها بیاموزیم و اشتباهاتمان را رفع کنیم.
  • ۲۹ آوریل ۲۰۱۲/ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۱، مصاحبه با روزنامه «هاوولاتی»

خواست حزب ما اکنون تحقق ایرانی دمکراتیک، فدرال و سکولار پس از سقوط جمهوری اسلامی ایران است، منظورمان از فدرال، تأمین حقوق سیاسی ملیت‌های ایران، از جمله خلق کرد در چارچوب جغرافیایی و ملی خودشان است

• خواست حزب ما اکنون تحقق ایرانی دمکراتیک، فدرال و سکولار پس از سقوط جمهوری اسلامی ایران است، منظورمان از فدرال، تأمین حقوق سیاسی ملیت‌های ایران، از جمله خلق کرد در چارچوب جغرافیایی و ملی خودشان است؛ یعنی ملیت‌هایی که در ایران ساکن خاک خود هستند بتوانند حکومتی داخلی داشته باشند و بتوانند امور داخلی خود را اداره کنند و در سایهٔ قانون اساسی دمکراتیک بتوانند مانند دیگر ساکنین ایران در ادارهٔ کشور سهیم باشند، یعنی مانند هر ایرانی از حقوق یکسان بهره‌مند باشند، این خواستی است که ما امروز دنبال می‌کنیم و هدف سیاسی امروزمان است.

مشکل ملت‌های عقب نگه داشته شدهٔ خاورمیانه مشکل دیکتاتوری است که در آن اقلیتی خود را به اکثریت تحمیل کرده‌اند، زمانی که به سیستم حکومت‌داری در منطقه نگاه می‌کنیم می‌بینیم که اگر چه تفاوت‌هایی جزئی هست اما همگی از یک سیستم تبعیت می‌کنند…

• مشکل ملت‌های عقب نگه داشته شدهٔ خاورمیانه مشکل دیکتاتوری است که در آن اقلیتی خود را به اکثریت تحمیل کرده‌اند، زمانی که به سیستم حکومت‌داری در منطقه نگاه می‌کنیم می‌بینیم که اگر چه تفاوت‌هایی جزئی هست اما همگی از یک سیستم تبعیت می‌کنند… به همین دلیل آن ملیت‌ها یا آن بخش‌هایی که در این کشورها در جهت منافع خود بهره‌مند شده‌اند، تمام صداهای آزادیخواهی را سرکوب کرده‌اند، به این هدف که مبادا حقوقی را که از مردم ضایع کرده‌اند و امتیازاتی که دارند، از آن‌ها باز پس گرفته شود. اینان همواره از ستمی که در حق مردمان دیگر اعمال کرده‌اند حمایت می‌کنند، این مسئله متأسفانه در منطقه تبدیل به فرهنگ شده…
• طی ده‌ها سال گذشته رژیم جمهوری اسلامی و قبل از آن نیز رژیم شاهنشاهی نسبت به حق‌طلبی ملت‌های ایران و مطالبات ملت کرد تبلیغات آنچنانی نموده‌اند که این حق‌طلبی را تجزیه‌طلبی جلوه دهند.
• مادام که ما برآنیم در چارچوب ایران زندگی کنیم، باید با مردم ایران و با دیگر افکار و جریان‌های سیاسی تعامل کنیم، رفتار کنیم برای آنکه هم آنها به ما اعتماد کنند و هم ما بتوانیم با گرفتن تضمین حقوق خود در آینده که ما شکل آن را در فدرالیسم می‌بینیم، بتوانیم با هم کار کنیم و برای فراهم نمودن زندگی بهتر برای مردم ایران تلاش کنیم.
• فدرالیسم موردنظر ما باید در چارچوب جغرافیایی ملی باشد.
• … ما در شیوهٔ فدرالیسم بیشتر راه‌حل همزیستی، مدارا، تحمل یکدیگر و تولرانس را مطرح می‌کنیم، در چارچوب قانونی دمکراتیک که حق و حقوق هر فردی که در آن مناطق می‌زید، محفوظ باشد.
• من پیش از همه امیدوارم که مردم ایران بتوانند آنچنان متحد و منسجم باشند که بدون نیاز به کمک خارجی بتوانند جمهوری اسلامی را سرنگون نموده و رژیم دلخواه خویش را بر سرکار بیاورند.
• آمریکا برای آنان صدام حسین را سرنگون ساخت، که خود قادر به سرنگونی وی نبودند ـ و عراق رها شده از سلطهٔ صدام را برایشان بر جای گذاشت، اکنون دیگر کفایت، شایستگی و توانایی‌های آنان تعیین می‌کند که چگونه می‌توانند کشور خود را اداره نمایند.
• این عقیده که تمامی خرابی‌ها، ویرانی‌ها و فسادها به حساب آمریکا گذاشته شود، نوعی تحریف اذهان عمومی است،
• من این تبلیغات را کاملاً مردود می‌دانم که می‌خواهند اشتباهات و مشکلات را در عراق به گردن آمریکا بیندازند. مردم مشرق‌زمین و در میان آنان، مردم خاورمیانه اینچنین هستند. با نگاهی به تاریخ ایران نیز می‌توان دریافت که مردم ایران بار تمامی خطاها، کاستی‌ها، گرسنگی و فقر، بیکاری و سایر نکات منفی را بر دوش بیگانگان گذاشته‌اند، انگار که ما خود از هر خطا و اشتباهی بری بوده‌ایم و برای آن که خیال خود را راحت کنیم، مسئولیت خطاها را به گردن دیگران می‌اندازیم. این نوعی نظام فکری است که ریشه‌های عمیقی در فرهنگ خاورمیانه دارد و متأسفانه مردم را در عقب‌افتادگی نگه می‌دارد؛ زیرا به جای آن که خود را اصلاح کنند و به یافتن و رفع اشتباهات خویش اقدام نمایند، مسئولیت را از خود ساقط و بر دوش دیگری می‌اندازند. در نتیجه اشتباهات مدام تکرار می‌شوند.
• من تردید ندارم که تاریخ مصرف جمهوری اسلامی و سایر رژیم‌های دیکتاتوری به پایان رسیده‌است و نمی‌توانند بدین منوال به بقای حکومت‌های خودکامهٔ خویش ادامه دهند؛ بنابراین دیگر نه مردم حاضر به پذیرش این نوع از حکومت ظالمانه خواهند بود و نه آنان نیز قادر خواهند بود با رویهٔ فعلی به حکومت ادامه دهند. به همین دلیل وقوع دگرگونی‌ها قطعی و اجتناب‌ناپذیر است و تنها زمان وقوع آن تعیین نشده‌است، ولی در این مورد که تحولاتی روی خواهد داد، من به نوبهٔ خودم تردیدی ندارم.
  • ۷ مه ۲۰۱۲/ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۱، مصاحبه با مجلهٔ «که‌وانه»
• تمامی تلاش جمهوری اسلامی ایران از ابتدا تاکنون در جهت حفظ و بقای رژیم بوده‌است. اگر از اسلام، دمکراسی و حقوق تهیدستان دم می‌زند، اینها همگی دروغ‌هایی بیش نیست که به منظور بقای حکومت خویش بدان متوسل می‌گردد. ما این را نه تنها در ایدئولوژی رژیم، بلکه در عمل نیز مشاهده نموده‌ایم.
• ما به عنوان یک اصل کلی در حزب دمکرات، هر زمان که جمهوری اسلامی ایران حاضر باشد، در رابطه با حقوق ملت کرد، با میانجیگری دولت ثالث حاضر به گفتگو خواهیم بود.
• ملت کرد برای دستیابی به آزادی و رهایی از چنگال ظالمان و دیکتاتوری و انحصار طلبی، بیشتر از صد سال است که مبارزه می‌نماید. این بدین معنا نیست که ملت کرد برای رهایی از انحصارطلبی ترک و فارس و عرب مبارزه می‌کند، اما انحصار طلبی کرد را می‌پذیرد، به ویژه که دوران اینگونه مسائل نیز گذشته‌است.
  • ۸ دسامبر ۲۰۱۳/ ۱۷ آذر ۱۳۹۲، مصاحبه با «تلویزیون تیشک»
• من بر این باورم که در نگارش تاریخ بایستی واقعیت‌ها در معرض دید خواننده قرار گیرند تا مردم بدون در نظر گرفتن خشنودی یا رنجش فرد یا افرادی، از حقایق تاریخ خویش مطلع گردند… به نظر من، مردم حق دارند که از حقایق مربوط به رویدادهای تاریخ خویش مطلع باشند، کسانی که در گذشته برای خوشایند افرادی یا علیه افرادی دیگر به تحریف تاریخ ملت خویش اقدام نموده و واقعیت‌ها را از مردم پنهان نموده‌اند، نه تنها خدمتی به مردم نکرده‌اند، بلکه حق آنان را سلب نموده‌اند، متأسفانه تاریخ مالامال از این حق‌کشی‌ها از سوی برخی از مورخان است.
  • ۲۱ آوریل ۲۰۱۵/ ۱ اردیبهشت ۱۳۹۴، مصاحبه با «کوردستان میدیا»
• ما با برگزاری هرگونه انتخاباتی موافق هستیم ولی انتخاباتی آزاد در جمهوری اسلامی ایران امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین شرکت کردن در چنین انتخاباتی که جمهوری اسلامی آن را مهندسی می‌کند در واقع رای دادن به نمایندگان آنهاست.
• سیاست راهبردی داخلی و خارجی ایران را نه دولت یا ریاست جمهوری، بلکه ولی فقیه و بیت رهبری تعیین می‌کند.
  • ۱۶ فوریه ۲۰۱۶/ ۲۷ بهمن ۱۳۹۴، مصاحبه با «دویچه وله»
• رژیم جمهوری اسلامی ایران، رژیمی تروریستی می‌باشد. رژیم ایران در تلاش برای دست‌یابی به سلاح اتمی است و توافق برجام فرصت مناسبی را برای جمهوری اسلامی مهیا کرده‌است تا با دریافت پول‌های بلوکه شده در بانک‌های آمریکا، آنرا صرف اعمال تروریستی و ایجاد آشوب در کشورهای منطقه کند.
• … رژیم جمهوری اسلامی ایران، نه تنها تهدیدی است علیه ملت کورد و مردم ایران بلکه تمام جهان را تهدید می‌کند. بخشی از آشوب‌ها و جنگ‌های که وجود دارند به سیاست‌های مداخله‌جویانه رژیم اسلامی ایران مرتبط می‌باشد.. رژیم ایران دشمن کورد و آزادیخواهان ایران می‌باشد. به همین خاطر است که وقتی ابرقدرتی دشمن ما را تحریم می‌کند فرصت مناسبی برای ما مهیا می‌شود تا بتوانیم مبارزاتمان را بهتر پیش ببریم، به همین خاطر بسیار طبیعی است که ما از این برنامه و استراتژی جدید آمریکا حمایت کنیم.
• بار دیگر این حقیقت را برای مردم مبارز و آزادیخواه کورد در کوردستان ایران تکرار می‌کنم که علاوه بر آنکه باید از هر موقعیتی که پیش می‌آید بهره جست اما نباید چشم به راه حکومت‌های خارجی باشیم که جمهوری اسلامی را نابود کنند یا جمهوری اسلامی را مجبور کنند که حقوق ما را بدهد. ما باید خود تأثیرگذار باشیم و کوردستان در راسان روژهلات باید به نیرویی تأثیرگذار در مجامع بین‌المللی و تصمیم‌گیرنده در معادلات بدل شود. ما تا زمانی که نتوانیم به چنین سطحی برسیم حتی اگر جمهوری اسلامی ضعیف شود یا سقوط کند نمی‌توانیم به هدفمان که آزادی ملتمان است دست یابیم. برای همین نباید فراموش کرد که پیش از هر چیزی باید متکی به نیروی خود باشیم و همه با هم در راستای تحقق آن قدم برداریم و این وظیفه یک یا دو حزب نیست بلکه وظیفه تمام جناح‌های موجود است.
  • ۶ نوامبر ۲۰۱۷/ ۱۵ آبان ۱۳۹۶، مصاحبه با تلویزیون تیشک
• ما به دنبال حکومتی دمکراتیک هستیم، ما می‌خواهیم تمامی ملیت‌ها از خودمختاری برخوردار باشند و هر ملتی نمایندهٔ خود را در حکومت مرکزی داشته باشد.
  • ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۶/ ۵ مرداد ۱۳۹۵، مصاحبه با روزنامهٔ «اورشلیم پُست»

مقاله‌ها

در این رژیم محمود رئیس‌جمهور باشد یا حسن یا فردا کسی دیگر، در بر همان پاشنه می‌چرخد.

• … رژیم سکوت مردم را می‌خواهد سکوتی همانند سکوت قبرستان که مردم از سر ترس نتوانند نفس بکشند، همانند آرامش و امنیتی که در کره شمالی، کوبا، چین و … می‌بینیم. هر چند جمهوری اسلامی با همه تلاش‌های خود در این راستا نتوانسته‌است این امنیت را بوجود آورد… بر سخنان و اظهارات رسمی این رژیم چند چهره، هر چند ظاهراً نویدبخش باشند نباید اطمینان کرد، زیرا چهره واقعی آن همان استبداد، تبعیض، سرکوب و ستم است… در این رژیم محمود رئیس‌جمهور باشد یا حسن یا فردا کسی دیگر، در بر همان پاشنه می‌چرخد، یعنی که رژیم به این مطالبات اعتقادی ندارد تا درصدد برآورده کردن آن‌ها باشد؛ بنابراین همه قول و قرارهای انتخاباتی در این زمینه جز فریبکاری نیست.
  • ۱ آوریل ۲۰۱۴/ ۱۲ فروردین ۱۳۹۳، «به این رژیم تهمت نزنید!»
• تا حدودی می‌توان گفت هر حکومتی در خارج از مرزهای خویش برای حفظ منافع خود تلاش می‌نماید و این امری غیرعادی نبوده و منحصر به ایران هم نیست. اما نباید از یاد برد که رفتار جمهوری اسلامی از سطح حفظ منافع گذشته و به سطح تجاوزی آشکار رسیده‌است. زمانی که ایران در نبرد میان رژیمی همچون بشار اسد و نیروهای اپوزیسیون این کشور، مستقیماً به اعزام نیروهای نظامی خویش پرداخته و همان گونه که با اپوزیسیون خویش می‌جنگد، با اپوزیسیون سوریه نیز وارد نبرد می‌شود. زمانی که یک سازمان سیاسی ــ نظامی وابسته به ایران مانند حزب‌الله به ایجاد یک دولت در سایه و غیرقانونی در دل دولت قانونی لبنان می‌پردازد، زمانی که تهران بغداد را تحت فشار می‌گذارد که حتی اعضای کابینه نیز بدون اجازه و مشورت وی انتخاب نشوند، زمانی که ایران علاوه بر حضور به اصطلاح دیپلماتیک در منطقه، توان اجرای هرگونه عملیات تروریستی در هر سطح و ظرفیتی را آن گاه که خود صلاح بداند، در خود می‌بیند، آن گاه اندکی ساده‌لوحانه است که سیاست‌های رژیم را سیاستی تدافعی ـ و نه سیاستی تهاجمی ـ تعریف نماییم.
  • ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۴/ ۶ مهر ۱۳۹۳، «خوش‌بینی پنتاگون، اعتماد کردستان عراق»

نوشتارهای وابسته

• حزب دموکرات کردستان ایران