علیرضا مشایخی
موسیقیدان ایرانی
علیرضا مشایخی (زادهٔ ۱۰ فروردین ۱۳۱۸ در تهران) موسیقیدان ایرانی است.
گفتاوردها
ویرایش- «به‌نظر من موسیقی ابتدا باید «موسیقی» باشد و پس از آن می‌تواند ذِیل مفهوم «هویت» نیز جست‌وجو شود. در شکلی کلی‌تر باور دارم که وجود موسیقی بر ماهیت آن تقدم دارد. «هویت» برخلاف آنچه در ایران در ارتباط با این واژه به یک مُد تبدیل شده، فاقد هرگونه «الزام» در ارتباط با مفهوم «ملیت» است.» [۱]
- «هویت» را نمی‌توان با یک سطحی‌نگری به «جغرافیا» تعمیم و ربط داد؛ چون من ایرانی‌ام، پس دارای هویت ایرانی هستم. این سطحی‌ترین شکل صورت‌بندی و طرح مسئله از «هویت» است. همه اینها به‌شکلی از «ناسیونالیسم» می‌رسد، و «ناسیونالیسم» هم دستِآخر به «فاشیسم» منتهی می‌شود. من انسانی هستم که در این دنیا، در ارتباط با انسان‌های دیگر چیزهایی می‌آموزم، چیزهایی را در خودم و دیگران نفی می‌کنم، و در این فرایند «هویت» من شکل می‌گیرد؛ بنابراین در یک «رفت‌وبرگشت»، در تماس با «دیگری»، در دریافت از «دیگری» و هدایت «دیگری» - به‌شکل متقابل- «هویت» شکل می‌گیرد؛ بنابراین شیوه‌ای را که ناشی از ملی‌گراییِ فاقد تفکر است، و «هویت» را در ارتباط با «ملیت»، «جغرافیا» و «اقلیم» قابل‌طرح می‌داند، بسیار سطحی می‌دانم و با آن مخالفم.
- «تنها چیزی که در زندگی دارم انتزاع در موسیقی‌ست و دوست ندارم آن را از دست بدهم.»[۲]
- مصاحبه با مجلهٔ «مقام موسیقایی»
- «درست به این علت که در ایران سنت موسیقی کلاسیک رمانتیک اروپایی وجود ندارد، اگر هنر زمان خود را نفهمیم، با چند قرن فاصله گرفتار «درجا زدن» هنری خواهیم بود. از طرف دیگر به‌علت نداشتن سنت کلاسیک، شنوندهٔ ایرانی آمادگی بیشتری برای پیوستن به تفکر موسیقی زمان خود دارد. برخلاف آنچه گاهی ادعا می‌شود، تجربیات متعدد من و همکارانم چه با گروه موسیقی معاصر و چه با ارکستر سمفونیک تهران ثابت کرده که شنوندهٔ ایرانی حاضر است حرف آهنگساز معاصر خود را بشنود.»
- متن نامهٔ علیرضا مشایخی به شعرا، نویسندگان و شخصیت‌های فرهنگی ایران، صفحهٔ ۱۹ «تداوم تفکر»
- «گاهی اوقات لغات برای بیان صحیح و صریح و دقیق افکار ما، بسیار فقیرند و این در حقیقت مهمترین علت به وجود آمدن موسیقی است.»
- صفحهٔ ۳۸ «به طرف شرق»
- «مطرح نبودن زیبایی‌شناسی برای من، نوعی برخورد من با آن را شکل می‌دهد. من به موسیقی، اصولاً به عنوان موضوعی زیبا نگاه نمی‌کنم، موسیقی از نظر من بیان است و تمام زشتی‌ها و زیبایی‌هایی که می‌تواند بیان شود، بیان موسیقایی نیز دارد. هدف اصلی آن هم زیبایی نیست. آهنگساز با شما گفتگو نمی‌کند که دائماً بیان زیبایی به شما ارائه دهد. او شنونده را مخاطب تفکر خود می‌انگارد و فکر خود را بیان می‌کند.»
- صفحهٔ ۳۶ «به طرف شرق»
منابع
ویرایش- حسینی، سهراب. «گفتگوی سهراب حسینی با علیرضا مشایخی». مقام موسیقایی (مرکر موسیقی حوزهٔ هنری و سورهٔ مهر)، ش. ۱ (۱۳۸۹): ۱۱۵–۱۲۷.
- گلناز گل‌صباحی. به طرف شرق: سبک‌شناسی، مجموعه آثار و عقاید علیرضا مشایخی. تهران: تلخون، ۱۳۸۲. شابک ۴۶۹–۹۴۲۹۶–۳–۸.
- مجید عسگری. تداوم تفکر: گزیده‌ای از گفتگوها و نوشته‌های علیرضا مشایخی. تهران: چشمه، ۱۳۸۸. شابک ۹۷۸–۹۶۴–۳۶۲–۴۳۲–۳.
