ریچارد استالمن

ریچارد متیو استالمن (به انگلیسی: Richard Matthew Stallman) (متولد ۱۶ مارس ۱۹۵۳ در نیویورک) معروف به آر-ام-اس، (به انگلیسی: RMS)، یک آمریکایی طرفدار آزادی نرم‌افزار و برنامه‌نویس کامپیوتر است. در سپتامبر سال ۱۹۸۳، او پروژه گنو را برای ساخت یک سیستم‌عامل کاملاً آزاد شبه-یونیکس آغاز کرد و مدیریت و معماری این پروژه را عهده‌دار شد. با آغار پروژه گنو، او نخستین قدم را در جنبش نرم‌افزار آزاد برداشت و در اکتبر سال ۱۹۸۵ بنیاد نرم‌افزار آزاد را تأسیس کرد.

اگر واقع‌بین باشیم، اندیشیدن دربارهٔ اهدافِ بزرگترِ طولانی مدت، ارادهٔ شما را برای مقاومت در برابر این فشار تقویت می‌کند. اگر ذهن خود را بر روی آزادی و جامعه‌ای که می‌توانید با محکم ایستادن بسازید، متمرکز کنید، قدرت انجام این کار را خواهید یافت. «به خاطر چیزی ایستادگی کنید، در غیر اینصورت به خاطر هیچ سقوط می‌کنید.

دارای منبع

• ‫ «من قصد ندارم اجازه دهم جهان مرا به جایی که می‌خواهد برود، هدایت کند. من به جایی می‌روم که آزادی هست. اگر شما به جای دیگری‬ ‫می‌روید، من به آنجا نمی‌آیم. من مقداری سختی را برای رسیدن به آزادی تحمل می‌کنم. ‫این کار به تصمیمی نیاز دارد که می‌گوید آزادی مهم است و باید گسترش داده شود حتی اگر مشکل باشد. ‬ ‫برای آزادی گاهی باید قربانی داد. باید بهایی پرداخت. اما هر چیزی در برابر آزادی بهای کمی دارد. ‬»
  • سخنرانی ریچارد استالمن در کلکته، آگوست ۲۰۰۶
• «قوانین در مورد درست یا غلط بودن چیزی تصمیم‌گیری نمی‌کنند. هر آمریکایی باید بداند که چهل سال پیش در بسیاری از ایالات، نشستن یک سیاه‌پوست در جلوی اتوبوس خلاف قانون تلقی می‌شد؛ اما این فقط نژادپرستان بودند که می‌گفتند این کار غلط است.»
• «غیرممکن کردنِ به اشتراک‌گذاری به خودی خود بد هست، اما بدتر نیز خواهد شد. ایده‌هایی وجود دارد که بتوان از این طرح در ایمیل‌ها و دیگر مستندات استفاده کرد — نتیجه ایمیل‌هایی خواهند بود که در طول دو هفته ناپدید می‌شوند. یا مستنداتی که تنها بر روی کامپیوترهای شرکت قابل خواندن هستند.»
  • مقالهٔ «آیا می‌توانید به کامپیوتر خود اعتماد کنید؟» در سایت گنو
• «هر تصمیمی که شخص می‌گیرد ریشه در ارزش‌ها و اهداف وی دارد. مردم می‌توانند ارزش‌ها و اهداف بسیار متفاوتی داشته باشند؛ شهرت، سود، عشق، بقا، سرگرمی، و آزادی تنها تعداد کمی از اهدافی هستند که یک شخص ممکن است داشته باشد. هنگامی که هدف کمک به دیگران به مانند کمک به خود باشد، آرمان‌گرایی نامیده می‌شود.»
• «اگر واقع‌بین باشیم، اندیشیدن دربارهٔ اهدافِ بزرگترِ طولانی مدت، ارادهٔ شما را برای مقاومت در برابر این فشار تقویت می‌کند. اگر ذهن خود را بر روی آزادی و جامعه‌ای که می‌توانید با محکم ایستادن بسازید، متمرکز کنید، قدرت انجام این کار را خواهید یافت. «به خاطر چیزی ایستادگی کنید، در غیر اینصورت به خاطر هیچ سقوط می‌کنید.»»
  • مقالهٔ «کپی‌لفت آرمانگرایی عمل‌گرایانه» در سایت گنو

نرم‌افزار آزاد

• «نرم‌افزار آزاد» دربارهٔ آزادی است، نه قیمت. برای درک بهتر باید به معنای «آزاد» در «آزادی بیان» فکر کنید، نه در «آبجو مجانی».
  • مقالهٔ «تعریف نرم‌افزار آزاد» در سایت گنو
• «شما شایستگی این را دارید که بتوانید آشکارا و آزادانه با سایر افرادی که از نرم‌افزار استفاده می‌کنند، همکاری و مشارکت کنید. شما شایستگی این را دارید که چگونگیِ کارکرد نرم‌افزار را یاد بگیرید و آن را به دانش‌آموزان خود بیاموزید. شما شایستگی این را دارید که وقتی نرم‌افزار با مشکلی مواجه می‌شود، برنامه‌نویسان دلخواه خود را برای تعمیر آن استخدام کنید. شما شایستگی استفاده از نرم‌افزار آزاد را دارید.»
  • مقالهٔ «چرا نرم‌افزار نباید مالک داشته باشد؟» در سایت گنو
• «امروزه با استفاده نکردن از نرم‌افزار اختصاصی می‌توانید از محدود شدن به وسیلهٔ آن اجتناب کنید. اگر از گنو/لینوکس و یا سیستم‌عامل آزاد دیگری استفاده کنید و نرم‌افزارهای اختصاصی را به روی آن نصب نکنید، می‌توانید اختیار آنچه کامپیوترتان انجام می‌دهد را داشته باشید. اگر نرم‌افزار آزادی دارای قابلیت بداندیشانه باشد، توسعه‌دهندگان دیگر در جامعه آن را حذف خواهند کرد و شما می‌توانید از نسخهٔ اصلاح شده استفاده کنید. همچنین شما می‌توانید نرم‌افزارهای آزاد را بر روی سیستم‌عامل‌های غیر آزاد اجرا کنید؛ این امر به شما آزادی کامل اعطا نمی‌کند، اما بسیاری از کاربران این کار را انجام می‌دهند.»
  • مقالهٔ «آیا می‌توانید به کامپیوتر خود اعتماد کنید؟» در سایت گنو
• «ما نه تنها برای آزادی برنامه‌نویسان، که برای آزادی دیگر کاربران نیز ایستادگی می‌کنیم. بیشتر ما برنامه‌نویس هستیم، و آزادی را علاوه بر خودمان برای شما نیز می‌خواهیم.»
• بحث‌های حقوقی و قوانینِ نرم‌افزار اغلب تنها بر روی منافع برنامه‌نویسان متمرکز شده‌اند. معدود افرادی در جهان وجود دارند که به طور مرتب برنامه می‌نویسند، و تعداد کمتری هنوز مالکان تجاری نرم‌افزار انحصاری هستند. اما هم اکنون تمام دنیای توسعه‌یافته نرم‌افزار را نیاز دارد و استفاده می‌کند، بنابراین توسعه‌دهندگان نرم‌افزار هم‌اکنون نحوه زندگی، تجارت، ارتباطات و سرگرمی را در سراسر جهان کنترل می‌کنند. مسائل اخلاقی و سیاسی تنها با شعار «آزادی انتخاب (تنها برای برنامه‌نویسان)» حل شدنی نیست.»
  • مقالهٔ «آزادی یا قدرت» در سایت گنو
• «مدارس باید به دانش‌آموزان روش‌های زندگی‌ای را بیاموزد که به کل جامعه سود رساند. آنها باید همان‌طور که بازیافت را ترویج می‌کنند، نرم‌افزار آزاد را نیز ترویج کنند. اگر مدارس به دانش‌آموزان نرم‌افزار آزاد را آموزش دهد، آنها بعد از فارغ‌التحصیل شدن نیز به استفاده از آن ادامه خواهند داد. این امر به کل جامعه کمک می‌کند تا از سلطهٔ (و فریب خوردن توسط) شرکت‌های بزرگ رهایی یابند. این شرکت‌ها به همان دلیلی نمونه‌های رایگان را به مدارس هدیه می‌کنند که شرکت‌های تنباکوسازی سیگار رایگان توزیع می‌کنند: تا کودکان را به آن عادت دهند. آنها بعد از بزرگ‌شدن و فارغ‌التحصیل شدن این کودکان، به آنها تخفیف نخواهند داد.»
  • مقالهٔ «چرا مدارس باید منحصراً از نرم‌افزار آزاد استفاده کنند» در سایت گنو

کپی‌رایت

• «سیستم کپی‌رایت به برنامه‌ها «مالکین» ی می‌بخشد که هدف اکثر آنها منع منفعت‌های نهانی نرم‌افزار از سایر مردم است. آنها می‌خواهند خود تنها کسانی باشند که بتوانند از نرم‌افزاری که ما استفاده می‌کنیم، نسخه‌برداری و آن را اصلاح کنند.»
• «مالکین از کلمات لکه‌دارکننده‌ای مثل «دزد» و «دزدی ادبی» و همچنین اصطلاحات تخصصی مانند «دارایی ذهنی» و «خسارت»، برای به وجود آوردن طرز تفکر معینی در عموم، استفاده می‌کنند-- یک مقایسه ساده بین برنامه‌ها و کالاهای مادی.»
• «سیستمِ مالکینِ نرم‌افزار، مالکین را برای تولید چیزها تشویق می‌کنند-- اما نه آنچه که جامعه نیاز دارد؛ و این موجب آلودگیِ اخلاقیِ نامحسوسی می‌شود که بر همهٔ ما تأثیر می‌گذارد.»
• «جامعه به چه چیز نیاز دارد؟ به اطلاعاتی که حقیقتاً در دسترس شهروندانش باشد---برای مثال، برنامه‌هایی که آنها بتوانند بخوانند، تعمیر کنند، با خواسته‌های خود وفق دهند و آن را اصلاح کنند، نه اینکه فقط آن را به کار گیرند. اما چیزی که مالکین به ما تحویل می‌دهند جعبه سیاهی است که قادر به مطالعه و تغییر آن نیستیم. همچنین جامعه به آزادی نیاز دارد. زمانی که برنامه مالک داشته باشد، کاربران حتی آزادیِ کنترلِ قسمتی از زندگیشان را هم از دست می‌دهند؛ و مهم‌تر از همه، جامعه نیاز دارد که روح همکاری داوطلبانه را در شهروندانش تقویت کند. زمانی که مالکینِ نرم‌افزار به ما می‌گویند کمک به همسایگانمان به طور طبیعی «دزدی» محسوب می‌شود؛ آنها روح مدنی جامعه ما را آلوده می‌کنند.»
• «اگر دوست شما نسخه‌ای از برنامه را بخواهد، درست نیست که خواهش او را نپذیرید. همکاری مهم‌تر از کپی‌رایت است. اما همکاری پنهانی جامعه خوبی را نمی‌سازد. هر شخصی باید آرزوی یک زندگی درست آشکار و آزادانه را داشته باشد؛ و این به معنی نه گفتن به نرم‌افزار انحصاری است.»
  • مقالهٔ «چرا نرم‌افزار نباید مالک داشته باشد؟» در سایت گنو

متن‌باز و نرم‌افزار آزاد

• «تقریباً تمام نرم‌افزارهای متن‌باز یک نرم‌افزار آزاد نیز محسوب می‌شوند؛ هر دو عبارت تقریباً یک دسته از نرم‌افزارها را توصیف می‌کنند، ولی پایهٔ آن‌ها بر ارزش‌های اساساً متفاوتی است: متن‌باز یک روش توسعه است؛ نرم‌افزار آزاد یک جنبش اجتماعی است. در جنبش نرم‌افزار آزاد، نرم‌افزار آزاد امری اخلاقی است، چرا که تنها نرم‌افزار آزاد به آزادی کاربران احترام می‌گذارد. در مقابل متن‌باز روشی برای ساخت نرم‌افزاری «بهتر» را بیان می‌کند — تنها از دیدگاه کاربردی آن. متن‌بازمی‌گوید که نرم‌افزار غیر آزاد یک راه‌حل کمتر مطلوب برای حل مشکل است. برای جنبش نرم‌افزار آزاد، به هر صورت، نرم‌افزار غیر آزاد یک مشکل اجتماعی محسوب می‌گردد و راه حل آن این است که دیگر از آن استفاده نکنیم و به سراغ نرم‌افزارهای آزاد برویم.»
• « «نرم‌افزار آزاد» و «متن باز» اگر هردو یک نرم‌افزار باشند، آیا اهمیتی دارد که چه نامی به آن بدهیم؟ بله، چرا که کلمات متفاوت اندیشه‌های متفاوتی را بیان می‌کنند. وقتی یک نرم‌افزار آزاد، با هر نام دیگری، بتواند امروز به شما همان آزادی را بدهد، اینکه این آزادی پایدار باشد، بیش از همه وابسته است به آموزش درست مردم برای ارزش دادن به آزادی. اگر می‌خواهید به این امر کمک کنید، ضروری است که واژهٔ «نرم‌افزار آزاد» را به کار بگیرید.»
• «ما در جنبش نرم‌افزار آزاد به متن‌باز به عنوان یک دشمن نگاه نمی‌کنیم، دشمن ما نرم‌افزار اختصاصی (غیر آزاد) است. اما می‌خواهیم مردم بدانند که ما برای آزادی ایستادگی می‌کنیم، بنابراین نمی‌توانیم قبول کنیم که برچسب متن‌باز به ما زده شود.»
• «تنها هنگامی می‌توان گفت یک نرم‌افزار به کاربرانش خدمت می‌کند که به آزادی آنان احترام بگذارد. اگر نرم‌افزار برای به زنجیر کشیدن کاربران طراحی شده باشد چه؟ آنگاه قدرتمندی تنها به این معنی است که زنجیرها تنگ‌تر هستند، و اطمینان یعنی جدا کردن آنها مشکل‌تر است. امکانات بداندیشانه‌ای همچون جاسوسی کاربران، محدود ساختن آنان، درهای پشتی، و به‌روز رسانی‌های اجباری، در بین نرم‌افزارهای اختصاصی معمول هستند؛ و تعدادی از حامیان متن‌باز نیز هستند که می‌خواهند چنین ویژگی‌هایی را در برنامه‌های متن‌باز پیاده کنند.»
• «همان‌طور که حامیان متن‌باز کاربران بیشتری را به جامعهٔ ما وارد می‌کنند، ما فعالان نرم‌افزار آزاد باید زحمتی را بر دوش بکشیم؛ جلب توجه آنان به موضوع آزادی جلب کنیم. ما باید بگوییم «این نرم‌افزار آزاد است که به شما آزادی اعطا می‌کند!“ — بیشتر و بلندتر از همیشه. هر بار که شما به جای ”متن‌باز» می‌گویید «نرم‌افزار آزاد»، به مبارزهٔ ما کمک کرده‌اید.»
  • مقالهٔ «چرا متن‌باز هدف اصلی نرم‌افزار آزاد را برآورده نمی‌کند» در سایت گنو

گنو و لینوکس

• «چه از گنو/لینوکس استفاده می‌کنید و چه نمی‌کنید، لطفاً با استفاده دوپهلو از نام «لینوکس» عموم مردم را گیج نکنید. لینوکس هسته است، یکی از اجزاء اصلی و ضروری سیستم. کل سیستم یک سیستم گنو می‌باشد که لینوکس به آن اضافه شده است. هنگامیکه در مورد این ترکیب صحبت می‌کنید لطفاً آنرا «گنو/لینوکس» بخوانید.»
  • مقالهٔ «لینوکس و پروژهٔ گنو» در سایت گنو
• «اسامی معانی را می‌رسانند؛ انتخاب اسامی معنیِ آنچه می‌خواهیم بیان کنیم را مشخص می‌کنند. نام‌های بی‌جا طرز فکری اشتباه را به مردم القا می‌کنند. یک گل رز هر نامی که داشته باشد بوی خوشی می‌دهد—اما اگر آن را خودکار بنامید، هنگامی که دیگران می‌خواهند با آن چیزی بنویسند ناامید خواهند شد؛ و اگر خودکار را «رز» بنامید، اشخاص متوجه نخواهند شد که مناسب چه کاری است. اگر سیستم‌عاملِ ما را «لینوکس» بنامید، خاستگاه، تاریخچه و هدفی اشتباه را خواهد رساند. اگر آن را گنو/لینوکس بنامید، اندیشه‌ای صحیح (هر چند نه با جزئیات کامل) را خواهد رساند.»
• «قدرت جامعهٔ ما در سرسپردگی به آزادی و همکاری است. استفاده از نام گنو/لینوکس روشی است برای اینکه افراد این اهداف را به خود یادآوری کرده و دیگران را دربارهٔ آنها مطلع کنند.»
• «پروژهٔ گنو ایده‌آل‌گرا است، و امروزه هر شخصی که ایده‌آل‌گرایی را تشویق کند با مانع بزرگی مواجه خواهد شد: ایدئولوژی پذیرفته‌شده مردم را متقاعد کرده است که ایده‌آل‌گرایی را به خاطر «غیر عملی بودن» نپذیرند. ایده‌آل‌گرایی ما کاملاً عملی است: به همین دلیل است که سیستم‌عامل آزاد گنو/لینوکس را در اختیار داریم. افرادی که عاشق این سیستم هستند باید بدانند که ایده‌آل‌گراییِ ما آن را به حقیقت تبدیل کرده است.»
  • مقالهٔ «چرا گنو/لینوکس؟» در سایت گنو

زندگی

من همیشه ارزان زندگی کردم مانند یک دانش‌آموز و این (روش زندگی) را دوست دارم زیرا به این معنی است که پول به من نمی‌گوید چه کار کنم.

استالمن در صحبت دیگران

• «هر نسلی فیلسوف خود را دارد - نویسنده یا هنرمندی که انگاره‌های زمان خود را ثبت می‌کند. گاهی این فیلسوفها براحتی بازشناخته می‌شوند؛ اما اغلب چند نسل طول می‌کشد تا موضوع روشن شود. اما شناخته شده یا نشده، کسانی که ایده‌های عصر خود را بیان می‌کنند زمان را نشانه می‌گذارند، خواه در نجوای شعری یا در انفجار جنبشی سیاسی. نسل ما هم یک فیلسوف دارد. او هنرمند یا نویسنده حرفه‌ای نیست. او برنامه‌نویس است. ریچارد استالمن کار خود را به عنوان برنامه‌نویس و معمار سیستم عامل در آزمایشگاه‌های دانشگاه MIT شروع کرد. او زندگی خود در عرصه عمومی را به عنوان یک برنامه‌نویس و معمار نرم‌افزار صرف بنیانگذاری جنبشی برای آزادی در دنیایی کرد که بطور فزاینده با «کد» معنا می‌شود.» --لارنس لسیگ، پروفسور حقوق، دانشگاه حقوق استانفورد
• «من استالمن را خوب نمی‌شناسم. اما آنقدر می‌شناسم‌اش که بدانم دوست داشتنش دشوار است. او پیشرو و ناشکیباست. خشمش بر دوستان به راحتی دشمنان زبانه می‌کشد. او انعطاف‌ناپذیر و سمج است؛ بر هر دو بردبار.» --لارنس لسیگ، پروفسور حقوق، دانشگاه حقوق استانفورد
  • مقدمه‌ای بر نرم‌افزار آزاد، جامعه آزاد: منتخبی از مقالات ریچارد استالمن نوشتهٔ لارنس لسیگ

جستارهای وابسته

• نرم‌افزار آزاد