سیده بیگم دختر هاتف کاشانی شهرت‌یافته با تخلُّصش به رشحه (۱۷۸۴، کاشان - حدود دههٔ ۱۸۱۰، کاشان) شاعر ایرانی بود.
| غم نه، گر خاکم به باد از تندی خوی تو رفت | |
غم از آن دارم که محروم از سر کوی تو رفت |
| گلشن خلدش شود گر جا نیاساید دگر | |
«رشحه» مسکین که محروم از سر کوی تو رفت |
| فلک کینه گرا دوش به آهنگ جفا | |
نیم شب پای فرو هشت به کاشانه ما |
| گفتم از بهر چه کار آمده‌ای گفت که جور | |
گفتم از بهر چه تقصیر بود گفت: وفا |
| هرکجا نام زدانش همه آفاق حجاب | |
هر کجا ذکر به نامش همه افلاک حیا |
| جفا و جور تو عمری بدین امید کشیدم | |
که بینم از تو وفایی گذشت عمر و ندیدم |
| سزای آنکه ترا برگزیدم از همه عالم | |
ملامت همه عالم بین چگونه شنیدم |
| اگر چه سست بود عهد نیکوان اما | |
به سست عهدیت ای مه ندیدم و نشنیدم |
| دلم شکستی و عهد تو سنگدل نشکستم | |
ز من بریدی و مهر از تو بی‌وفا نبریدم |
| زدی به تیغ جفایم فغان که نیست گناهی | |
جز اینکه بار جفایت به دوش خویش کشیدم |
| تهی نگشت ز زهر غم تو ساغر عیشم | |
از آن زمان که شراب محبت تو چشیدم |
| کنون ز ریزش ابر عطاش «رشحه» چه حاصل | |
چنین که برق غمش سوخت کشتزار امیدم |
| ز جام عشق چو بیخود شدم چه جای شراب | |
ز مدح شاه چو سرخوش شدم چه جای نبیذم |
| ضیاءالسلطتنه خاتون روزگار که گوید | |
سپهر بر درش از بهر سجده باز خمیدم |
دربارهٔ رشحه
ویرایش
- «رشحه شاعری بسیار توانا بود و «با لاله خاتون و مهری هروی و مهستی گنجوی که مهتر و بهتر شعرای نسوان می‌باشند همسر و برابر است.»
- محمودمیرزا، تذکره نقل مجلس
- بنفشه حجازی. تذکره اندرونی: شرح احوال و شعر شاعران زن در عصر قاجار تا پهلوی اول. چاپ نخست، تهران: نشر قصیده سرا، ۱۳۸۲، ISBN 964-7675-76-3، ص ۷۸ تا ۸۲. برگرفته از محمودمیرزا، تذکره نقل مجلس.
