خسرو انوشیروان

خسرو انوشیروان، خسرو اول، شاهنشاه ساسانی بین سال‌های (۵۳۱ - ۵۷۹ میلادی)

گفتاوردها

• «مروّت آن است که کاری را پنهانی انجام ندهی که در آشکارا از آن شرم داری.»
  • برگرفته از «مرآة المروءات»، نوشته ابومنصور عبدالملک ثعالبی، ص ۲۳، نشر دار ابن حزم،

منسوب

• «اگر خواهی تو را دیوانه‌سار نشمرند، آنچه نایافتنی است مجوی.»
• «اگر می‌خواهی اندوهگین نباشی، حسود مباش.»
• «جایی‌که راز گویند، گوش مدارید.»
• «چرا ایمن خسبد کسی که با پادشاه آشنایی دارد.»
• «چرا دشمن نخوانی کسی را که جوانمردی خود، آزار مردمان داند.»
• «چرا دوست خوانی کسی را که دشمن دوستان تو باشد.»
• «چرا زنده شمرد خود را، کسی که زندگانی او جز بکام او باشد.»
• «خردنگرش و بزرگ‌زیان مباش.»
• «خویشتن‌شناسان را از ما درود دهید.»
• «داد از خود بده تا از دادده مستغنی باشی.»
• «دارو در تندرستی خورید.»
• «در آب مردن به که از غوک زنهار خواستن.»
• «در خانهٔ کسان کدخدایی نکنید.»
• «در میان زن و شوهر میانگی نکنید.»
• «شهرها را به عدل محکم کنید.»
• «فریفته‌تر از آن کسی نبود که یافته به نایافته دهد.»

دربارهٔ او

• «سلطنت خسرو اول یکی از درخشنده‌ترین دوره‌های عهد ساسانی است، و ایران چنان عظمتی یافت که حتی از عهد شاهپوران بزرگ نیز درگذشت؛ و توسعه دامنه ادبیات و تربیت معنوی این عهد را کیفیت مخصوص بخشید… می‌توانیم بگوییم که مصائب عمومی و بدبختی‌های اجتماعی در عهد انوشیروان کمتر از ادوار سلف بوده، ولی مردم بیشتر آن را حس می‌کردند، زیرا بیشتر فکر می‌نمودند.»
  • آرتور کریستنسن، ایران در زمان ساسانیان
• «آورده‌اند که نوشین‌روان عادل را در شکارگاهی صید کباب کردند و نمک نبود، غلامی به روستا رفت تا نمک آرد. نوشیروان گفت: نمک به قیمت بستان تا رسمی نشود و ده خراب نگردد. گفتند از این قدر چه خلل آید؟ گفت: بنیاد ظلم در جهان، اوّل اندکی بوده‌است هرکه آمد برو مزیدی کرده تا بدین غایت رسیده.»
  • سعدی، گلستان، باب اول، در سیرت پادشاهان، حکایت نونزدهم

منابع

• محمدی ملایری، محمد. تاریخ و فرهنگ ایران. جلد اول. تهران: انتشارات توس، ۱۳۷۹. شابک: ۷-۵۲۷-۳۱۵-۹۶۴